Detoxen of ontgiften
Detoxen is Engels voor ontgiften. Het detox-dieet wordt ook wel ontgiftingsdieet genoemd. Het is een van de bekendere afvaldiëten. In de loop der jaren zijn meerdere detox-diëten ontstaan. Het bekendste detox dieet is in 2002 bedacht door dr. Paula Baillie-Hamilton. Volgens haar hebben de chemicaliën in de hedendaagse voeding een negatieve invloed op de stofwisseling. Rondom deze veronderstelling heeft ze een detox dieet ontwikkeld. Het zogenaamd detoxen (ontgiften).
Het detoxen dieet staat beschreven in het boek ‘Het Detox-Dieet’. Het detoxen dieet kan helpen om gewicht te verliezen. Afvallen is echter niet de voornaamste reden om het detox-dieet te volgen. Het detoxen is ontwikkeld om het lichaam te ontgiften. Het ontgiften (detoxen) van het lichaam zou enkele positieve effecten hebben op de gezondheid. Het ontgiftingsdieet is overigens niet gebaseerd op wetenschappelijke inzichten. Er bestaan meer detox-diëten zoals sapvasten.
Hoe werkt detoxen?
De stofwisseling gebruikt voedingsstoffen om processen in het lichaam aan te sturen zoals:
- voedingsstoffen opnemen in het lichaam;
- energie vrijmaken uit de opgenomen voedingsstoffen. Energie is nodig om het lichaam goed te laten functioneren;
- energie en eiwit gebruiken om de processen in het lichaam aan te sturen. Eiwit is een bouwstof. Bouwstoffen worden onder andere gebruikt voor de aanmaak van stoffen voor de stofwisseling;
- het vastleggen van reservestoffen. Het lichaam slaat energie op in de lever, de spieren of het vetweefsel. Die energie kan worden gebruikt als er te weinig energie uit voeding aanwezig is in het lichaam;
- het verwerken van afvalstoffen en een teveel aan bouwstoffen. Afvalstoffen zijn stoffen die onbruikbaar of onnodig zijn voor het lichaam.
Chemicaliën in de voeding zouden een negatieve invloed hebben op de stofwisseling. Chemicaliën zijn (vaak schadelijke) stoffen die door fabrikanten worden gemaakt. De stoffen komen in het voedsel terecht door milieuvervuiling en bestrijdingsmiddelen. Bekende chemicaliën die in verband worden gebracht met voeding zijn PCB’s, pesticiden en zware metalen. De stoffen worden opgeslagen in de vetvoorraad van het lichaam.
De chemicaliën brengen de stofwisseling in de war. Hierdoor zouden veel mensen de vetvoorraad niet goed kunnen verbranden. Het gevolg is moeite met afvallen. Het detox-dieet (detoxen) is erop gericht om het ‘natuurlijke mechanisme’ van gewichtsbeheersing terug te krijgen. Drastisch gewichtsverlies zou het probleem alleen maar verergeren. Dit gaat gepaard met verbranding van de vetvoorraad. Hierdoor komen de gifstoffen uit het lichaamsvet vrij in het lichaam. Het detox-dieet richt zich daarom meer op het kiezen van de juiste producten. Door de chemicaliën uit het eetpatroon te verwijderen wordt de stofwisseling in balans gebracht. De vetvoorraad wordt ontdaan van schadelijke stoffen. Hierdoor kan de vetvoorraad gemakkelijker worden verbrand. Waarschijnlijk zal gewichtsverlies plaatsvinden. Het detox-dieet wordt niet ondersteund door de wetenschap. De medische voordelen zijn slechts gebaseerd op afgekeurde en betwistbare wetenschappelijke onderzoeken.
Het detox-dieet wordt op verschillende manieren benaderd. Sommige varianten gebruiken lichamelijke behandelingen zoals darmspoelingen (ook wel klysma genoemd). Andere varianten ontzeggen zich bepaalde etenswaren of nemen supplementen in. Sommigen gebruiken kruiden en supplementen om het effect van het ontgiften te versnellen of versterken. Er zijn meerdere homeopathische (natuurgeneeskundige) producten die worden aangeraden voor detoxen. Deze producten hebben specifieke doelen zoals vezels voor een betere darmwerking.
Het lichaam wordt onder andere ontgift door:
- veel te bewegen;
- het eten van rauwe groenten;
- het nemen van voedingssupplementen;
- het vermijden van zogenoemde ‘chemische’ calorieën. Dat wil zeggen weinig dierlijk vet eten en juist veel biologisch groente en fruit;
- het gebruik van bindmiddelen zoals oplosbare vezels en actieve kool (Norit-tabletten). Deze zouden helpen om het lichaam te reinigen van chemicaliën.
De meeste detox-diëten duren slechts een aantal dagen. Een langere voortzetting zou een tekort aan voedingsstoffen veroorzaken.
Gezondheidseffecten detoxen
Voorstanders van het dieet beweren dat de conditie van de huid verbetert door het dieet. Daarnaast zou het helpen om mentale problemen op te lossen. Bijvoorbeeld chronische vermoeidheid, slaap– en concentratieproblemen. Bovendien zou het dieet een gezonde leefstijl in de hand werken. Het detox-dieet doet veel mensen beseffen dat zij zich beter voelen door het ontgiften. Hierdoor letten zij vaak beter op de slechte gewoonten na het detoxen.
Het detox-dieet van Baillie-Hamilton sluit aan bij bestaande wetenschappelijke inzichten. Die inzichten geven aan dat drastisch afvallen niet goed is. Het is beter om geleidelijk af te vallen door voldoende koolhydraten, groente en fruit te eten en weinig dierlijk vet. Ook bewegen is belangrijk.
Nadelen detoxen:
- Niet alle detox-diëten zijn hetzelfde. Sommige diëten hanteren een aanpak van weinig calorieën. Hierdoor treedt een snelle gewichtsafname op. Dit werkt echter averechts. De stofwisseling zal zuiniger omgaan met de voedingsstoffen, waardoor de deze trager wordt. Na het dieet wordt weer meer gegeten. De stofwisseling kan de extra calorieën niet snel genoeg verwerken. Hierdoor kan het gewicht toenemen. Het detox-dieet van Baillie-Hamilton is echter juist gericht op het in balans brengen van de stofwisseling.
- Het vermijden van zekere voedingsmiddelen kan een tekort aan bepaalde vitaminen en mineralen veroorzaken. Bepaalde tekorten hebben een negatief effect op het immuunsysteem. Het immuunsysteem beschermt het lichaam tegen ziekte. Het gebruik van vitaminesupplementen kan juist een overschot aan bepaalde vitaminen en mineralen veroorzaken. Een gezond eetpatroon bevat alle voedingsstoffen voor het lichaam. Het gebruik van vitaminesupplementen is dan overbodig. Het detox-dieet past dus niet in een gezond voedingspatroon.
- Het detox-dieet is eigenlijk niet nodig. Het lichaam heeft een eigen detoxificatiesysteem. Bij het systeem zijn drie organen betrokken: de lever, de darmen en de nieren. De lever filtert de schadelijke stoffen uit het bloed. De darmen voeren de stoffen af, voordat deze schadelijk kunnen zijn. De nieren werken de schadelijke stoffen weg in de vorm van urine. Bij een gezond eetpatroon kan het lichaam zelf de stoffen verwerken. Detoxen is dan niet nodig.
- Bijwerkingen van sommige detox-diëten zijn duizeligheid, vermoeidheid, misselijkheid, hoofdpijn en diarree. Ook huidproblemen, uitdroging en schade aan de darmen kunnen voorkomen.
- Een detox-dieet kan moeilijk zijn om vol te houden. Zeker een dieet met weinig calorieën. Als de omgeving wel normaal voedsel eet, wordt het extra lastig. Sommige diëten geven adviezen die moeilijk op te volgen zijn. Bijvoorbeeld geen shampoo uit plastic flessen gebruiken. Het volgen van een detox-dieet is overigens vrij duur. Het detox-dieet maakt gebruik van biologische producten. Deze producten zijn aanzienlijk duurder dan gewone producten.
- Sommige groepen hebben voldoende voedingsstoffen nodig. Andere groepen hebben moeite met het uitscheiden van de afvalstoffen. Voor deze groepen is het detox-dieet niet geschikt: zwangerschap, borstvoeding, jicht, acute infectie of maagzweer, lage bloeddruk, suikerziekte (diabetes), hart- en vaatziekten, aandoeningen van de nieren, lever, longen of schildklier, kanker en psychische aandoeningen.
Onderzoek detoxen
- Het detox-dieet is gebaseerd op het Oudegyptische en Oudgriekse idee van ‘auto-intoxicatie’. Het lichaam kan schadelijke stoffen voortbrengen uit voedsel. In de negentiende eeuw kreeg de theorie steun van enkele wetenschappers. In het begin van de twintigste eeuw stapte men al snel van het idee af. De theorie wordt dus niet meer gesteund door de ‘reguliere’ geneeskunde. Toch blijft het idee populair bij beoefenaars van alternatieve geneeskunde.
- Het detox-dieet geeft een aantal adviezen die zijn gebaseerd op wetenschappelijke inzichten. De belangrijkste stelling is echter niet gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek. Die stelling luidt: chemicaliën in de voeding verstoren de stofwisseling. Volgens de schrijfster van het boek komen mensen in aanraking met grote hoeveelheid chemicaliën. Groter dan de hoeveelheid die Nederlandse deskundigen reëel vinden.
Externe informatie detoxen of producten
We zijn extern onderstaande producten en boeken, betreffende afvallen en het detoxen, voor u tegengekomen:
- Het Supersnelle Detox Dieet. Auteur Ann Louise Gittleman, Nederlands, 240 pagina’s. Het detox-dieet is een methode om in een dag te ontgiften door sappen te drinken. De auteur is Amerikaans arts en voedingskundige. Een boek voor mensen die aangesproken zijn door het idee hun lichaam te zuiveren van gifstoffen en door gezonder te eten.
- Het Detox-Dieet. Auteur Paula Baillie-Hamilton, Nederlands, 381 pagina’s. Dit boek beschrijft de vermageringsmethode die gebaseerd is op het principe dat het lichaam zich moet ontdoen van de dikmakende chemicalien die het lichaam door de jaren heen hebben ‘vervuild’. Deze methode wordt in vier hoofdstukken besproken.
- In 28 dagen van gifbelt naar tempel. Auteur Jacqueline van Lieshout, Nederlands, 176 pagina’s. In dit boek presenteert detox-coach Jacqueline van Lieshout een 28-dagen plan voor succesvol ontgiften.
- Miss Natural detox kuur die het lichaam reinigt, voedt en rust geeft. Detox 10 dagen kuur + 4 weekmenu’s, receptenboeken, extra’s en 6 maanden Essentials lidmaatschap (stopt automatisch).
Meer weten of advies?
DietCetera hanteert niet de methode van detoxen. Wilt u, na welk afvaldieet dan ook, stabiel op uw bereikte gewicht blijven? Dan is het voedingsplan anti JoJo (gewichtsbeheersing na afvallen) een zeer geschikt hulpmiddel.
Disclaimer voedingsdoelen
DietCetera geeft u met bovenstaande tekst slechts algemene informatie. Wij hebben deze tekst niet gericht op individuele personen en omstandigheden. Vanzelfsprekend hebben we wel getracht deze informatie zo duidelijk en correct mogelijk te omschrijven. U blijft echter zelf verantwoordelijk voor uw eigen keuzes en interpretaties. Mocht u specifieke vragen of problemen hebben dan adviseren we u contact op te nemen met uw (huis)arts, diëtist of andere deskundigen. DietCetera is niet aansprakelijk voor eventuele schade ten gevolge van het onjuist interpreteren van deze tekst.