Bananen allergie

 
Een bananen allergie (allergisch voor bananen) wordt behandeld door banaan en producten die banaan bevatten te verwijderen uit het eetpatroon. Daarnaast wordt er rekening gehouden met kruisreacties.
Een allergie is een abnormale reactie van het afweersysteem op bepaalde stoffen uit de omgeving. Het afweersysteem is het systeem dat het lichaam tegen ziektes beschermt. Een allergie kan ontstaan door een stof uit de lucht (pollen) of stoffen uit de voeding. Het lichaam reageert hierop met het vormen van antistoffen. Antistoffen zijn stoffen die in het lichaam een rol spelen in de afweer tegen ziekteverwekkers.
 
Een bananen allergie is een fruitallergie. Een fruitallergie is een vorm van voedselovergevoeligheid. Voedselovergevoeligheid is een overkoepelende term voor overgevoelige reacties op voedingsmiddelen.
 
Voedselovergevoeligheid wordt opgedeeld in twee vormen:

• allergische voedselovergevoeligheid;
• en niet-allergische voedselovergevoeligheid.

De allergische vorm wordt ook wel voedselallergie genoemd. De niet-allergische vorm wordt ook wel voedselintolerantie genoemd. Het verschil tussen allergie en intolerantie wordt onder het kopje ’Allergie of intolerantie’ verder uitgelegd. 1-3% van de volwassenen heeft last van voedselovergevoeligheid. 4-6% van de kinderen heeft last van voedselovergevoeligheid. Geschat wordt dat 1-2% van de volwassenen en 1-3% van de kinderen last heeft van voedselallergie. Bananen allergie komt vaak voor.
 

Banaan

Een banaan is een langwerpige, licht gebogen vrucht, die afkomstig is van de bananenplant. Door de zwaartekracht gaat de bananentros naar beneden hangen. Echter, de vruchten blijven naar boven groeien. Hierdoor krijgt de banaan de kromme vorm. Een banaan is exotisch fruit. Exotische fruitsoorten worden vanuit (sub)tropische landen aangevoerd. De reden hiervoor is, dat in gematigde streken de omstandigheden ontbreken om deze soorten fruit te kweken. Volgens de tuinbouwkundige definitie wordt de banaan tot de groenten gerekend. Volgens de culinaire definitie is het echter een vrucht, omdat de banaan als nagerecht dan wel als tussendoortje wordt gegeten. Na appel en sinaasappel is de banaan het meest populaire fruit in Nederland. Nederlanders eten jaarlijks ruim 720 miljoen bananen.
 
Er zijn verschillende soorten bananen:

• Dessertbanaan: Een andere naam voor dessertbanaan is ‘zoete banaan’. Dessertbanaan is het soort banaan dat in Nederland als fruit gebruikt wordt. Deze soort wordt als tussendoortje en als nagerecht genuttigd.
• De golden banaan: de golden banaan wordt ook Pisang Mas genoemd. Het heeft een aromatische, zoete smaak. Het vruchtvlees is geelroze van kleur.
• De rode banaan of Cuba-banaan: De rode banaan is 12 cm lang en de schil heeft een groenrode tot rode kleur. Deze kleur is veroorzaakt door de bepaalde soort antioxidant. Antioxidanten zijn stoffen die cellen en weefsels kunnen beschermen tegen beschadigingen. Het vruchtvlees is crème tot lichtroze van kleur. Het heeft een zoetere smaak dan de dessertbanaan. De rode banaan kan zowel vers als gebakken gegeten worden. Cuba-banaan is in Groot-Brittannië bij enkele groenteboeren verkrijgbaar. In Nederland, België en andere Europese landen is deze soort banaan nog niet verkrijgbaar.
• Appelbanaan: De appelbanaan wordt ongeveer 9 cm en heeft een dunne schil die moeilijk loslaat. De appelbanaan heeft een groengeel tot gele kleur. Appelbanaan heeft een friszoete smaak die een beetje naar appel smaakt. Appelbanaan wordt onder meer verbouwd in Kenia, Israël en Brazilië.
• De bakbanaan: De bakbanaan wordt ook kookbanaan genoemd. De bakbanaan wordt gebakken of gekookt gegeten. De onrijpe, rauwe vrucht is moeilijk verteerbaar. Dat betekent dat het moeilijk omgezet kan worden in het lichaam. De bakbanaan is 30 tot 40 cm lang en heeft een harde schil. De kleur van de bakbanaan is groen, geel of roodachtig. In tropische landen is de bakbanaan een belangrijk onderdeel van de maaltijd, vergelijkbaar met de aardappels in Nederland. Bakbananen worden hoofdzakelijk uit Zuid-Amerikaanse landen geïmporteerd.
• De babybanaan: De babybanaan wordt ook rijstbanaan of Pisang susu genoemd. De babybanaan is zes tot acht centimeter lang en heeft een zoete, vanille-achtige smaak. De babybanaan is oorspronkelijk afkomstig uit Colombia. De babybanaan wordt geteeld in onder andere Kenia, Thailand, Mexico en Colombia en daar gebruikt als kookbanaan.

Bananen groeien in een tros van ongeveer 50 kilogram aan een bananenplant. Alle bananen in een tros zijn tegelijk rijp. Bananen zijn in rijpe toestand niet lang houdbaar. Daarom worden de bananen voor export naar andere landen onrijp geoogst en verpakt in dozen waarin trossen zitten van ongeveer 18 kilo. Binnen 48 uur na het oogsten worden de bananen in geconditioneerde (betreffende zuurstof en temperatuur) schepen geladen en onder andere in twee tot acht weken naar Europa gebracht. Wereldwijd komt bijna 80% van de exportbananen uit Ecuador, Colombia, Costa Rica, Brazilië en Mexico. Andere grote producenten zijn India, China en de Filipijnen.
 

Wat is een bananen allergie?

Een bananen allergie is een fruitallergie. Een fruitallergie is hetzelfde als een allergische voedselovergevoeligheid. Een allergische voedselovergevoeligheid kan worden ingedeeld in twee vormen: IgE-afhankelijke voedselallergie en niet-IgE-afhankelijke voedselallergie. De meeste voedselallergieën zijn IgE-afhankelijk. Dit betekent dat zich alleen symptomen voordoen, indien IgE in het lichaam aanwezig is. IgE is een afkorting voor immunoglobuline E. Immunoglobuline E is een antilichaam. Een antilichaam is het stof in het lichaam dat lichaamsvreemde stoffen aanvalt. Een antilichaam hecht zich aan een allergeen. Een allergeen is altijd een eiwit. Eiwitten zijn bouwstenen voor het menselijk lichaam. Een eiwit is echter niet altijd een allergeen. Een eiwit is alleen een allergeen voor een persoon die allergisch is voor datgene waar het eiwit een onderdeel van is. Voor mensen met een bananenallergie kan eiwit van banaan een allergische reactie veroorzaken. Een allergische reactie wordt vaak opgewekt door een specifiek eiwit. Het eiwit van banaan is dan het allergeen. Een allergeen komt het lichaam binnen via de huid, de luchtwegen of het maagdarmkanaal. Over het algemeen is een allergeen niet schadelijk voor het lichaam. Een allergisch lichaam herkent het echter niet en beoordeelt het als een lichaamsvreemde stof. Dan volgt een reactie van het afweersysteem. Het afweersysteem wordt ook wel het immuunsysteem genoemd.
 
Het immuunsysteem beschermt het lichaam tegen bacteriën en virussen. Het immuunsysteem reageert soms op onschadelijke allergenen. Het immuunsysteem reageert door een antistof (IgE) te maken die een allergeen opruimt. Tijdens de opruiming komt histamine vrij. Histamine is verantwoordelijk voor de symptomen van een allergie. Vaak is slechts een kleine hoeveelheid van een allergeen nodig om een reactie te veroorzaken.
 

Allergie of intolerantie?

Een allergie wordt regelmatig verward met een intolerantie. Deze begrippen hebben echter een andere betekenis.

• Een allergie wordt veroorzaakt door een reactie van het immuunsysteem. Een intolerantie wordt niet veroorzaakt door een reactie van het immuunsysteem. Desondanks reageert het lichaam op een stof die het niet kan verdragen.
• Een allergische reactie geschiedt al na contact met een kleine hoeveelheid allergeen. Een intolerante reactie geschiedt pas na contact met een grote hoeveelheid allergeen.
• Een allergie kan levensbedreigend zijn in geval van een anafylactische shock. Een intolerantie kan niet levensbedreigend zijn. Een anafylactische shock komt tot stand door plotseling vrijkomen van grote hoeveelheden histamine. Hierdoor gaan de bloedvaten zo ver openstaan dat de bloeddruk daalt. Te lage bloeddruk kan levensbedreigend zijn.

Oorzaken bananen allergie

Een bananen allergie kan aangeboren of later verkregen zijn. De allergie is aangeboren als het eerste contact met een allergeen direct een reactie veroorzaakt. Bij een aangeboren allergie komt de reactie meestal over het hele lichaam voor. De allergie is later verkregen als herhaaldelijk contact met een allergeen een reactie veroorzaakt. Bij een later gekregen allergie komt de reactie meestal plaatselijk voor. Plaatselijk betekent dat de reactie betrekking heeft op een bepaalde plaats in of op het lichaam.
 
Erfelijkheid speelt een rol bij het ontstaan van allergische reacties. Op het moment dat beide ouders een allergie hebben, neemt de kans op een allergie voor het kind toe met 80%. Wanneer beide ouders geen allergie hebben, is de kans op een allergie voor het kind 10%. De aanleg om allergisch te reageren berust op de aanmaak van IgE. Mensen die niet allergisch zijn maken geen specifiek IgE aan. De aanleg om een allergie te ontwikkelen wordt atopie genoemd.
 
Na het eerste contact met een allergeen maakt het lichaam antilichamen aan. Een antilichaam hecht zich aan een allergeen om het herkenbaar of inactief te maken. Het lichaam is gevoelig voor een allergeen vanaf het moment dat antilichamen worden aangemaakt. Dit proces wordt sensibilisatie genoemd. De antilichamen zijn de zogenaamde immunoglobulines. Deze behoren tot het E-type (IgE). Door inname van een voedingsmiddel met banaan komt banaan-eiwit in aanraking met het betreffende IgE. Het IgE wordt vervolgens verbonden met een mestcel. Een mestcel is een bloedcel die is gevuld met histamine. Histamine is verantwoordelijk voor het ontstaan van allergische klachten. Door het IgE wordt de mestcel geactiveerd. Hierdoor komt histamine uit de cel. Dit proces wordt degranulatie genoemd.
 
Fasegewijs:

1. Het allergeen (banaan-eiwit) wordt gedetecteerd.
2. Het IgE wordt aangemaakt.
3. Het IgE wordt verbonden met de mestcel.
4. Het allergeen (banaan-eiwit) wordt verbonden aan het IgE.
5. De mestcel wordt geactiveerd.
6. Histamine wordt vrijgemaakt uit de mestcel.
7. Een allergische reactie wordt uitgelokt.

De allergische reactie ontstaat waar de mestcellen zich bevinden. In het geval van een bananenallergie is dit over het algemeen in mond en op de huid.
 
Leeftijd is een andere risicofactor voor het ontstaan van een bananenallergie. Een bananenallergie komt het meest voor bij baby’s en peuters. Het immuunsysteem van jonge kinderen heeft zich nog niet volledig ontwikkeld. De meeste kinderen groeien over bananen allergie heen. Er zijn echter veel volwassenen met een bananen allergie die banaan en producten waar banaan in verwerkt is niet kunnen verdragen.
 

Symptomen bananen allergie

Een bananen allergie ontwikkelt zich over het algemeen op baby- of peuterleeftijd. Een kind groeit over het algemeen over een bananenallergie heen na de leeftijd van drie tot vijf jaar.
 
Symptomen die duiden op een bananen allergie zijn:

• maag-darmstelsel: prikkelend gevoel in de mond, braken, diarree of juist verstopping (obstipatie) en misselijkheid;
• huid: Jeuk, uitslag, galbulten, eczeem, oedeem (ophoping van vocht in bijvoorbeeld oogleden, mond, lippen);
• luchtwegen: Astmatische klachten (piepen, kortademigheid), neusklachten, oogklachten;
• galbultjes rond de mond. Galbultjes zijn witte tot roze sterk jeukend huiduitslag;
• roodheid en jeuk rond de mond;
• blaren op het gehemelte;
• jeuk aan het gehemelte;
• zwelling van de lippen;
• anafylactische shock;
• blaren op de lippen;
• jeuk aan de tong;
• opgezwollen keel;
• pijn op de borst;
• hoesten;
• niezen.

Allergische symptomen kunnen binnen een paar minuten tot enkele uren na het eten optreden. Eczeem treedt soms zelf pas na een aantal dagen op. In extreme situaties kan anafylaxie optreden. Anafylaxie is een medische term voor een levensbedreigende allergische reactie. Een ander woord voor anafylaxie is anafylactische shock. Anafylaxie wordt veroorzaakt door een verwijding van de bloedvaten. Symptomen zijn ademhalingsmoeilijkheden, een lage bloeddruk en een vertraagde hartslag. De ernstigste vorm kan in enkele minuten tot de dood leiden, wanneer deze niet meteen wordt behandeld. Ernstige anafylactische reacties zijn echter zeldzaam. Bovenstaande symptomen kunnen overeen komen met symptomen van een andere aandoening.
 

Diagnose bananen allergie

De arts zal eerst een lichamelijk onderzoek doen. Indien een bananenallergie wordt vermoed, wordt nader onderzoek gedaan. Er zijn verschillende onderzoeken mogelijk:

• RAST (Radio Allergo Sorbent Test): Een allergie kan worden aangetoond met een bloedonderzoek. Er wordt bloed afgenomen. Het bloed wordt onderzocht op de aanwezigheid van antilichamen tegen banaaneiwit. Een positieve uitslag duidt op een allergie. Een RAST uitslag is echter niet 100% betrouwbaar. Hiervoor is nader onderzoek noodzakelijk.
• Huidpriktest: Een allergie kan worden aangetoond met een huidonderzoek. Druppels van een allergeen worden op de huid geplaatst. De huid wordt door de druppel heen geprikt. De prikplaats wordt 15 à 20 minuten later bekeken door een deskundige. Een reactie van de huid (zoals zwelling en roodheid) duidt op een allergie. Deze test wordt soms gedaan door in een allergeen product te prikken en vervolgens in de huid te prikken.
• Eliminatie-provocatie: Een allergie kan worden aangetoond met een voedseltest. Een verdacht voedingsmiddel wordt gedurende 4 à 6 weken uit het eetpatroon verwijderd (eliminatie). Wanneer de klachten verdwijnen, wordt het voedingsmiddel weer aan het eetpatroon toegevoegd (provocatie). Wanneer de klachten terugkeren, wordt een persoon allergisch bevonden.
• Dubbelblind placebo gecontroleerd onderzoek: Een allergie kan met zekerheid worden aangetoond met dit onderzoek. Een patiënt krijgt een aantal testvoedingen. De testvoedingen bevatten een (oplopende hoeveelheid) allergeen of geen allergeen. De patiënt noch de arts weet welke testvoeding een allergeen bevat. Dat wordt duidelijk, wanneer het onderzoek afgelopen is. De test kan dus niet worden beïnvloed. Deze onderzoeken worden uitgevoerd door professionals. Wanneer een ernstige reactie dreigt (eliminatie-provocatie), worden de onderzoeken in het ziekenhuis uitgevoerd.

Behandeling bananen allergie

Wanneer de diagnose is gesteld, kunnen maatregelen worden genomen. Een bananen allergie kan niet worden genezen. Men kan er wel overheen groeien. De beste manier om klachten te voorkomen is het vermijden van voedingsmiddelen met banaan.
 
Er zijn ook manieren om de klachten te verminderen, wanneer (per ongeluk) banaan wordt ingenomen zoals:

• Antihistaminica: Een antihistaminicum is een medicijn dat een allergische reactie onderdrukt. Het blokkeert de werking van histamine. Histamine is verantwoordelijk voor het ontstaan van allergische klachten. Een antihistaminicum kan over het algemeen oraal worden ingenomen. Het is belangrijk om een arts te raadplegen alvorens antihistaminica te gebruiken.
• Epinefrine: Een ander woord voor epinefrine is adrenaline. Adrenaline wordt toegediend in geval van een anafylactische shock. Patiënten met een hoog risico op anafylaxie hebben een auto injector pen. Deze bevat een dosis adrenaline die kan worden geïnjecteerd in de huid. Een omstander zal deze moeten toedienen, als een patiënt anafylactisch reageert. Door adrenaline vernauwen de bloedvaten zich weer. De alternatieve geneeskunde heeft een aantal behandelingen tegen allergieën. Deze zijn echter niet wetenschappelijk bewezen.

Voeding bij een bananen allergie

Een bananen allergie wordt behandeld door voedingsmiddelen met banaan te verwijderen uit het eetpatroon. Banaan wordt toegevoegd aan veel voedingsmiddelen zoals koekjes, taarten, ijs, ontbijtgranen, vruchtensap, moes, smoothies, milkshakes, bananenchips en biscuits. Deze producten dienen vermeden te worden om klachten te voorkomen. Smaakstoffen gemaakt van bananen kunnen soms in bepaalde producten voorkomen. Smaakstoffen zijn stoffen die aan producten worden toegevoegd om een specifieke smaak te krijgen. Kunstmatige banaan smaakstoffen zijn veilig voor mensen die een allergie voor banaan hebben. De reden hiervoor is dat in kunstmatige smaakstoffen het eiwit ontbreekt dat in echte banaan voorkomt.
 
Een bananen allergie kan ongemakkelijk zijn. Het kan beperkend voelen om geen bananen en producten waar banaan in verwerkt zijn, te kunnen gebruiken. De kans is altijd aanwezig dat een persoon alsnog in aanraking komt met een allergeen. Een manier waarop dat kan gebeuren is kruisbesmetting. Kruisbesmetting is het besmetten van een voedingsmiddel met een allergeen. Dat kan gebeuren door het voedingsmiddel niet goed te scheiden van andere voedingsmiddelen. Ook ongewassen handen, bestek of serviesgoed kunnen hiertoe leiden. Een persoon met een bananenallergie kan hierdoor een allergische reactie krijgen. Een diëtist kan bij het kiezen voedingsmiddelen helpen, zodat er voor producten gekozen worden waar geen banaan is in verwerkt.
 
Bovendien kan een persoon met een bananenallergie op andere voedingsstoffen reageren. Wanneer hiertussen een wisselwerking optreedt, is er sprake van een kruisreactie. Een kruisreactie is een reactie van het immuunsysteem op een stof waarvoor het niet allergisch is. Een bananen allergie gaat weleens samen met een kruisreactie op voor verwante vruchten zoals kiwi’s, ananassen, passievruchten en mango. Deze fruitsoorten bevatten een soortgelijk eiwit als banaan en veroorzaken dezelfde klachten. Een bananen allergie gaat ook weleens samen met een allergie voor arrowroot, weegbree en latex.
 
Het immuunsysteem kan nauwkeurig een banaan allergeen herkennen. De nauwkeurigheid kent echter grenzen. Het afweersysteem herkent slechts een stukje van het allergeen: het epitoop. Een epitoop is de plaats op het antigeen die wordt herkend door de antistof in het bloed. De eigenschappen van een epitoop van banaan en een epitoop van bijvoorbeeld kiwi komen sterk overeen. Soms wordt het epitoop van kiwi herkend als een banaan allergeen. Hierdoor kan een persoon met een bananenallergie reageren op kiwi. Kruisreacties veroorzaken regelmatig verwarring tijdens het stellen van een diagnose. Niet iedereen met bananenallergie heeft last van een kruisreactie.
 
Aanpassing van de voeding is alleen zinvol indien:

• klachten optreden na het eten van een ander soort fruit;
• uit onderzoek blijkt dat het om een kruisreactie gaat.

Onderzoek bananen allergie

• In een onderzoek aan de universiteit van New England in Australië is gebleken dat bananen slaapstoornissen kunnen genezen en snurken verminderen. Het eten van een banaan helpt bij een goede nachtrust. Bananen bevatten stoffen dat het aanmaak van serotonine in de hersenen stimuleert. Serotonine heeft een kalmerende en slaap bevorderende werking. Tevens door de vorming van endorfine, wordt de stress minder. Endorfine is een pijnstillende stof die het lichaam zelf aanmaakt.
• Stichting Voedselallergie is een patiëntenorganisatie voor mensen met een voedselallergie en publiceert ook regelmatig onderzoeken.

Externe informatie of producten

We zijn extern onderstaande boeken, betreffende voedselallergieën, voor u tegengekomen:

• Eetwaar = eetbaar? Auteur J. Kamsteeg, Nederlands, 312 pagina’s. Een boek met veel informatie over de meest voorkomende en schaarsere voedselallergieën. voor mensen met een allergie of voor iedereen die meer wil weten over voeding en de samenstelling van voedsel. Alle soorten voedingsmiddelen en bijbehorende ziektebeelden komen aan bod.
• Basiskookboek Voedselallergie en Intolerantie. Diverse auteurs, Nederlands, 400 pagina’s. Meer dan 1.000 recepten zonder koemelk, lactose, kippenei, gluten, pinda’s, noten, additieven, cacao, sacharose (suiker), citrusfruit, soja, vis, schaal- en schelpdieren, aardappelen en mais.
• Voedselallergie. Auteurs E.H. Coene & Sander Kollaard, Nederlands, 156 pagina’s. Het boek start met een korte beschrijving wat voedselallergieen en voedselintoleranties zijn. Daarna gaat het in op de behandeling, de psychosociale gevolgen en de allergieën bij kinderen. Het boek bevat veel informatie plus een heleboel verwijzingen naar websites, telefoonnummer van hulplijnen en adressen van instanties.
• Living with Oral Allergy Syndrome (OAS). Auteur Danielle Leblanc, Engels, 148 pagina’s. A guide to living with oral allergy syndrome, the leading cause of food allergies. 50-90% of people with hay fever suffer from related food allergies, known as oral allergy syndrome (OAS) or pollen-food allergies. Birch, grass, ragweed and latex allergies can cause cross-reactions with foods, making it difficult and dangerous for some people to eat a wide variety of healthy foods such as fresh fruit and vegetables, soy, nuts and wheat.

Terug