Vitamine B11 (foliumzuur)
Vitamine B11 supplementen worden geadviseerd aan zwangere vrouwen om geboorteafwijkingen te voorkomen. De kans op afwijkingen zou met 50% verminderen. Vitamines zijn stoffen die in kleine hoeveelheden voorkomen in eten en drinken. De inname van vitamines is onmisbaar, aangezien het lichaam het zelf niet of onvoldoende kan aanmaken. Vitamines leveren geen directe energie. Ze zijn wel essentieel voor een goed verloop van de stofwisseling. De stofwisseling, ook wel metabolisme genoemd, is een belangrijk lichamelijk proces. Bij de stofwisseling worden voedingsstoffen door middel van ingewikkelde processen omgezet in warmte en energie. Hormonen, vitamines en mineralen spelen hierbij een grote rol. Dit vindt plaats in alle lichaamscellen. Daarom zijn deze voedingsstoffen nodig voor een goede gezondheid, groei, ontwikkeling en herstel.
Er zijn in totaal 13 vitamines. Deze zijn in te delen in vitamines die oplosbaar zijn in vet en vitamines die oplosbaar zijn in water. De vetoplosbare vitamines komen voornamelijk voor in voedingsvetten. Het lichaam kan deze voor een gedeelte opslaan. Vetoplosbare vitamines worden uitgescheiden via de gal of de urine. De wateroplosbare vitamines komen voor in het vocht van de voedingsmiddelen. Vitamine B11 is zo’n wateroplosbare vitamine. Het lichaam kan de meeste wateroplosbare vitamines niet goed opslaan. Een teveel aan wateroplosbare vitamines wordt via de urine afgevoerd. Naast deze 13 vitamines bestaan er ook halfvitamines en onzinvitamines. De betreffende stoffen worden ten onrechte vitamines genoemd. Halfvitamines zijn stoffen die het lichaam zelf kan maken. Van onzinvitamines is nooit bewezen dat ze nodig zijn in het lichaam. De term vitamine wordt ook wel eens ten onrechte geclaimd voor commerciële doeleinden. Het gaat dan eigenlijk om een ander stofje, waar nog geen of niet voldoende wetenschappelijk bewijs voor is. Een voorbeeld hiervan is vitamine B7 en vitamine B17.
Vitamine B11 is een onderdeel van het vitamine B-complex. B-vitamines zijn in wateroplosbare vitamines. Andere namen voor B11 zijn foliumzuur of folaat. In de voeding komt vitamine B11 voor als tetrahydofolaten. In supplementen is foliumzuur aanwezig als pteroylmonoglutaminezuur. B11 komt voor in producten zoals bladgroenten, lever, graanproducten, ei en melk. Het is ook bekend dat de darmflora, de goede bacteriën in de dikke darm, vitamine B11 produceert. Maar dit gebeurt in erg kleine mate. België, Frankrijk, Duitsland, UK en VS noemen foliumzuur niet B11 maar B9. Vitamine B11 is een van de weinige vitamines waarvan we niet altijd genoeg binnen krijgen.
Functie vitamine B11
Vitamine B11 is in het menselijk lichaam nodig voor:
- De vorming van rode bloedcellen, ook wel erytrocyten genaamd. Rode bloedcellen zijn belangrijke cellen in het bloed die zuurstof vervoeren naar vele cellen in het lichaam. B11 is nodig voor de aanmaak, samen met vitamine B12 en vitamine B3.
- De vorming van celbestanddelen, belangrijke bouwstenen van het DNA en RNA. DNA komt voor in elke cel en bevat het erfelijke materiaal. Door voortplanting wordt het DNA doorgegeven aan het nageslacht. RNA is nodig om DNA te kopiëren voor nieuwe cellen. Een halfvitamine, Paba, helpt bij de vorming van de celbestanddelen. Halfvitamines zijn vitamines die van de officiële vitaminelijst gehaald zijn, omdat het lichaam deze in voldoende mate zelf kan aanmaken.
- De vorming van witte bloedcellen, ook wel leukocyten genaamd. Witte bloedcellen zorgen ervoor dat indringers in ons lichaam als bacteriën en virussen, onschadelijk worden gemaakt.
Daarnaast is foliumzuur belangrijk voor het ongeboren kind. Het speelt namelijk een rol bij de vorming van het zenuwstelsel, dit zijn de hersenen en het ruggenmerg. Meer uitleg hierover staat hieronder beschreven onder het kopje ‘Foliumzuur en zwangerschap’.
Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid (ADH) vitamine B11
De Gezondheidsraad geeft per voedingsstof aanbevelingen over de hoeveelheid die gezonde mensen dagelijks nodig hebben. Voedingsstoffen zijn bijvoorbeeld vitamines en mineralen. De Gezondheidsraad is een adviescollege van de overheid. Deze voedingsnormen worden gegeven als Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid (ADH). De hoeveelheden worden weergegeven in microgram. 1 microgram is 0,000.001 gram. De leeftijd wordt weergegeven in jaren tenzij anders aangegeven.
De ADH van vitamine B11 in microgram per dag:
Leeftijd | 0-5* | 6-11* | 1-3 | 4-8 | 9-13 | 14-18 | 19-50 | 51-70 | 70> |
Man | 50 | 60 | 85 | 150 | 225 | 300 | 300 | 300 | 300 |
Vrouw | 50 | 60 | 85 | 150 | 225 | 300 | 300 | 300 | 300 |
Voor zwangeren en vrouwen die borstvoeding geven gelden hogere normen. De ADH voor zwangere vrouwen en vrouwen die borstvoeding geven is 400 microgram per dag. Voor mensen met een ziekte of aandoening gelden afwijkende hoeveelheden.
Voor foliumzuur geldt een aanvaardbare bovengrens van 200 microgram voor 1-3 jarigen oplopen tot maximaal 1.000 microgram voor volwassenen en zwangere en borstvoeding gevende vrouwen. Deze waarden gelden vooral voor synthetisch foliumzuur uit supplementen en niet voor natuurlijk foliumzuur uit normale voeding.
Vitamine B11 en zwangerschap
Het wordt aangeraden om dagelijks 400 tot 500 microgram foliumzuur te slikken. Ongeacht de hoeveelheid die de moeders met de voeding binnenkrijgen. In de periode van vier weken voor de bevruchting tot 8 weken erna. Als het langer duurt om zwanger te worden, is het geen probleem om langer foliumzuur te slikken. Ook al duurt het jaren. Extra suppletie wordt geadviseerd omdat foliumzuur de gezonde groei van het embryo tijdens zwangerschap bevordert. Het embryo, zo wordt het ongeboren kindje in de eerste fase genoemd, is volop in ontwikkeling. Foliumzuur helpt de ontwikkeling van het centrale zenuwstelsel, ofwel het ruggenmerg, en de hersenen.
Het is wetenschappelijk bewezen dat foliumzuur suppletie bij zwangerschap het risico op een neurale-buisdefect (NBD) bij het ongeboren kind met 50% verkleind. Het meeste bekende neurale-buisdefect is een open ruggetje, ofwel spina bifida. Er zijn echter meerdere vormen en defecten. De kans op geboorteafwijkingen in de vorm van een hazenlip en een open gehemelte zouden ook verminderd worden.
Als een vrouw bloedarmoede (ofwel anemie) heeft, wordt het aanbevolen om dit te bespreken met de arts, voordat er foliumzuur geslikt wordt.
Als een vrouw voor en tijdens de zwangerschap foliumzuur wil slikken en ook diabetes heeft, kan het zo zijn dat het medicijngebruik aangepast moet worden. Diabetes medicijnen kunnen namelijk de werking van het foliumzuur doen verminderen. Bespreek dit met uw arts. Als een vrouw voor en tijdens de zwangerschap foliumzuur wil slikken en ook anti epilepsie-medicijnen gebruikt, is het extra belangrijk om foliumzuur te slikken. Langdurig gebruik van epilepsie-medicijnen kan leiden tot een foliumzuur tekort. Het kan voor de zwangerschap nodig zijn om het medicijngebruik aan te passen. Bespreek dit met uw arts.
Leverproducten bevatten veel vitamine B11 (foliumzuur). Toch wordt lever bij zwangere vrouwen afgeraden omdat het ook veel vitamine A bevat. Een teveel aan vitamine A kan schadelijk zijn voor het ongeboren kind.
Vitamine B11 tekort
Een vitamine B11 tekort kan leiden tot een verminderde opname van voedingsstoffen in de darm. Bij een gevarieerde voeding hoeft geen tekort voor te komen. Toch worden er foliumzuurtekorten in Nederland gesignaleerd. Risicogroepen zijn mensen met een darmaandoening, alcoholisten en ouderen.
Een langdurig tekort kan ook leiden tot:
- vermoeidheid;
- bloedarmoede;
- gewichtsverlies;
- verminderde eetlust;
- een te hoog homocysteïne gehalte in het bloed, hyperhomocysteïnemie genaamd. Homocysteïne is een afbraakproduct van de verbranding van eiwit. Vitamine B6, B11 en B12 breken homocysteïne normaliter af. Klachten komen niet snel voor, maar aderverkalking en botontkalking worden wel genoemd. Bij aderverkalking worden de aders stugger en/of nauwer. Bij botontkalking worden botten brozer waardoor botbreuken eerder voor kunnen komen.
Een langdurig tekort aan vitamine B12 of vitamine C kan ook zorgen voor een tekort aan foliumzuur. Bij zwangere vrouwen kan een tekort aan foliumzuur leiden tot geboorteafwijkingen. Ziekteverschijnselen treden echter pas op na 20 weken een foliumzuurarme voeding te hebben gegeten. Bij langdurig overmatig alcoholgebruik kan een foliumzuurtekort maskeren. Het tekort blijft dan onopgemerkt.
Teveel vitamine B11
Een te hoge inname van natuurlijk foliumzuur uit voeding heeft geen directe schadelijke effecten voor het lichaam. Een hoge inname van synthetisch foliumzuur uit supplementen kan bij mensen met een vitamine B12 tekort afwijkingen aan het zenuwstelsel maskeren. Het is dus wel indirect belangrijk om niet boven de bovengrens te komen. Er mag geen foliumzuur geslikt worden als men bloedarmoede door een vitamine B12 tekort heeft. Het is belangrijk om de huisarts hierover in te lichten.
Stofwisseling en vitamine B11
Vitamine B11 wordt opgenomen in de dunne darm. Wat niet opgenomen wordt door het lichaam wordt uitgescheiden via de urine en ontlasting. Eenmaal in het bloed wordt foliumzuur vervoerd naar de lever. Hier kan vitamine B11 worden opgeslagen. Dit is bij een volwassene zo’n 5 tot 25 milligram. Vanuit de lever kan het worden vervoerd naar alle weefsels die de vitamine nodig hebben. Voor een goede opname is het belangrijk dat de darmen in goede conditie zijn. Bij darmaandoeningen zoals coeliakie, colitis ulcerosa en de ziekte van Crohn, kan de absorptie verstoord zijn.
Wisselwerking met vitamine B11
Een aantal stoffen heeft een wisselwerking met vitamine B11:
- Bij een langdurig tekort aan vitamine B12 leidt tot een foliumzuurtekort.
- Er is een wisselwerking tussen vitamine C en foliumzuur. Vitamine C helpt de opname van foliumzuur door het lichaam te verbeteren.
- Het stofje ethanol in alcohol zorgt ervoor dat foliumzuur niet optimaal kan worden opgenomen. Overmatig langdurig gebruik van alcohol zorgt dan ook voor een tekort aan vitamine B11.
Het Voedingscentrum geeft aan dat de invloed van andere stoffen op de opname van vitamines niet of nauwelijks aantoonbaar is. Dit blijkt uit langdurig onderzoek. Het Voedingscentrum verstrekt wetenschappelijk onderbouwde en onafhankelijke informatie over een gezonde, veilige en meer duurzame voedselkeuze aan consumenten. Waarschijnlijk komt het door het gevarieerde eetpatroon in Nederland. Dit patroon bevat zowel stoffen die de opname bevorderen als stoffen die de opname remmen. Toch is het raadzaam altijd alert te blijven. Zeker als er bepaalde voedingsmiddelen niet worden gebruikt. Maar ook bij gebruik van bepaalde medicijnen.
Invloed van bereiding en bewaren vitamine B11
Omdat foliumzuur oplosbaar is in water kan tijdens het koken 30 tot 80% verloren gaan. Ook ontdooien en invriezen heeft invloed op vitamine B11. 0 tot 40% gaat met het smeltvocht verloren. De hoeveelheid foliumzuur loopt ook achteruit onder invloed van verhitting, licht en langdurige blootstelling aan zuurstof.
Supplementen vitamine B11
Het lichaam neemt de meeste vitamines uit supplementen makkelijker op dan uit de voeding. Vitamines in voedingsmiddelen zijn vaak verbonden met andere stoffen. Door de spijsvertering worden de vitamines losgemaakt, zodat het lichaam ze kan opnemen. Dit lukt niet altijd helemaal. Hierdoor verlaat een gedeelte ongebruikt het lichaam. Kunstmatige vitamines in supplementen hoeven niet meer losgekoppeld te worden. Daardoor kunnen ze makkelijker worden opgenomen. Dit wil overigens niet zeggen dat een vitaminepil beter is dan gezonde voeding. Vitamine B11 komt vaak voor in verschillende multivitaminen. Over het algemeen is zo’n pilletje niet nodig, mits er gezond en gevarieerd wordt gegeten. Er zijn echter wel groepen voor wie aanvulling zinvol kan zijn. Sommige mensen vinden het toch prettig om een multivitamine te gebruiken. Bijvoorbeeld tijdens verkoudheid of griep. Het is dan raadzaam om niet boven de 1.000 microgram per dag uit te komen.
Onderzoek vitamine B11
- Er zijn aanwijzingen dat foliumzuur het homocysteïnegehalte in het bloed verlaagt. Deze lichaamseigen stof (homocysteïne) is bij een te hoog gehalte een risicofactor voor hart- en vaatziekten. Het klopt dat foliumzuur deze stof verlaagt, maar niet dat het foliumzuur het risico op de aandoeningen verlaagt. Er is hier nog geen eenduidig wetenschappelijk onderbouwd advies voor vastgesteld.
- Het toedienen van foliumzuur zou de schade na een hartinfarct beperken. Dat kwam uit onderzoeken bij proefdieren naar voren. Een groot zevenjarig onderzoek onder 12.064 mensen toonde dit niet aan. Dit positieve effect gaat dus niet op bij mensen.
- Een vitamine B11 tekort zou het risico op een aantal vormen van kanker verhogen. Zo zou een langdurige overdosering het risico op darmkanker verhogen. Extra foliumzuur slikken heeft geen effect op het ontstaan van kanker, is nog steeds het advies.
- Extra foliumzuur slikken zou geadviseerd moeten worden aan ouderen. Uit onderzoek blijkt dat dit de geestelijke capaciteit beter op peil houdt. Oudere proefpersonen die vitamine B11 al jaren slikten bleken een 5 jaar jonger geheugen te hebben.
- Een andere studie laat zien dat extra suppleren bij ouderen, de kans op het krijgen van Alzheimer met 50% verlaagd. Hier zijn meerdere positieve onderzoeken naar geweest. Er is echter nog niet voldoende bewijs om hier conclusies aan te verbinden.
- Een onderzoek naar veelvuldig sportende vrouwen met een menstruatiestoornis laat zien dat extra foliumzuur een positief effect kan hebben op de menstruatie. Hier is echter nog meer onderzoek voor nodig.
- Producten zouden mogen worden verrijkt met foliumzuur. In Amerika en Canada gebeurt dit al, onder andere in brood. Europese regels over hoeveelheden moeten nog worden vastgesteld door de EU.
Externe informatie vitamine B11 of producten
We zijn extern onderstaande producten, betreffende vitamine B11 of foliumzuur, voor u tegengekomen:
- Healthypharm Foliumzuur 0.5mg, capsules. Foliumzuur bevordert de ontwikkeling van het zenuwstelsel van het ongeboren kind. Voor vrouwen die zwanger zijn of zwanger willen worden is het belangrijk deze vitamine als aanvulling te gebruiken, omdat de gewone dagelijkse voeding niet altijd voorziet in de benodigde hoeveelheid foliumzuur. Een voedingssupplement is geen vervanging voor een gevarieerde voeding. Voor het behoud van een goede gezondheid is een gezonde levensstijl en een gevarieerde, evenwichtige voeding van belang.
- Evasin Foliumzuur, capsules.
- Orthica Stress B Complex, tabletten. Bevat vitamines B1, B2, B3, B5, B6, B12, foliumzuur en C. Draagt bij aan de weerstand tegen stress. Helpt bij vermoeidheid is goed voor geheugen, concentratievermogen en gemoedstoestand.
- Vitamine B-complex supplement van Topvitamins.nl, bevat doseringen van alle verschillende B-vitaminen.
- B Active Complex. B-vitaminen zijn betrokken bij veel lichaamsprocessen. Ze zijn belangrijk voor het immuunsysteem, de energiehuishouding, het zenuwstelsel, huid, haar en nagels. B Active Complex helpt bij stress, vermoeidheid en concentratie. B-vitaminen zijn je brandstof voor je lichaam.
Weten hoe u het beste de juiste hoeveelheid vitamine B11 c.q. foliumzuur binnenkrijgt?
Het door uw DietCetera diëtist uitgeschreven voedingsadvies kunt u eenvoudig via onderstaande ‘diensten voor dit voedingsdoel’ bestellen. De adviezen zijn specifiek gericht op volwassenen van 18 t/m 70 jaar.
Diensten voor dit voedingsdoel
Product type | Prijs | |
---|---|---|
Voedingsadvies
|
€ 9,95 |
>> Bestellen |
Disclaimer voedingsdoelen
DietCetera geeft u met bovenstaande tekst slechts algemene informatie. Wij hebben deze tekst niet gericht op individuele personen en omstandigheden. Vanzelfsprekend hebben we wel getracht deze informatie zo duidelijk en correct mogelijk te omschrijven. U blijft echter zelf verantwoordelijk voor uw eigen keuzes en interpretaties. Mocht u specifieke vragen of problemen hebben dan adviseren we u contact op te nemen met uw (huis)arts, diëtist of andere deskundigen. DietCetera is niet aansprakelijk voor eventuele schade ten gevolge van het onjuist interpreteren van deze tekst.