Voeding kind (9-13 jaar)

 
Voeding kind is essentieel in deze groeifase. De botopbouw van kinderen in een groeispurt bedraagt bijvoorbeeld alleen al 40% van de totale uiteindelijke botmassa. Kinderen tussen de 9 en 13 jaar zitten meestal in de bovenbouw van de basisschool. Vanaf 9 jaar begint het tijdperk waarin kinderen steeds meer belangstelling krijgen voor de volwassen wereld. Ze gaan zich steeds meer afscheiden van jongere kinderen. Ook wordt speelgoed al snel kinderachtig gevonden en hebben realistische tv programma’s de voorkeur. Een eigenbeeld ontwikkelt zich ook vaak bij de kinderen van 9 tot 13 jaar. Van groot belang wordt het imago van het kind. Kinderen gaan steeds meer waarde hechten aan wat anderen van hen vinden en over hen denken. Zo kunnen kinderen vanaf 9 jaar al een zeer sterk verlangen hebben om te willen afvallen omdat ze zichzelf te zwaar vinden.
 

Ontwikkeling

Vanaf 9 tot 13 jaar kan de groei zeer snel gaan. Dit wordt de zogenaamde groeispurt genoemd. Een jong kind heeft zijn eigen specifieke kenmerken. De groeispurt begint met groter wordende handen, voeten en hoofd. Daarna nemen de armen en benen in lengte toe. Als laatste groeit de romp. Dit kenmerkt zich bij jongens door breder wordende schouders. De groeispurt duurt gemiddeld vier jaar. Als een meisje 12 jaar is groeit ze vaak het snelst. Een meisje kan in één jaar tijd gemiddeld 9 centimeter langer worden. Een kind dat langer wordt, wordt vaak ook zwaarder. Het gewicht van een meisje kan in totaal met ongeveer 2,5 kilogram, in de periode van 9 tot 13 jaar, toenemen. Een jongen kan in dezelfde periode gemiddeld 11 centimeter langer en 3,5 kilogram zwaarder worden. Als een jongen ongeveer 13 jaar is groeit hij vaak het snelst. Meisjes zijn dus eerder met de groeispurt dan jongens. Bij jongens groeit ook het strottenhoofd mee. Hierdoor worden de stembanden langer. Dit zorgt ervoor dat de stem omlaag gaat. Dit is de zogenaamde ‘baard in de keel’.
 
Puberteit. De groeispurt is vaak een teken van het begin van de puberteit. Meisjes die vroeg beginnen met puberen kunnen ook vroeg beginnen met menstrueren. Bij een meisje kan de puberteit al op 11-jarige leeftijd aanbreken. Jongens beginnen daarentegen meestal één á twee jaar later met puberen. De puberteit is de beginfase van ‘het volwassen worden’. Hiervoor ondergaat het lichaam diverse veranderingen. Deze veranderingen leiden onder andere tot vruchtbaarheid. Vruchtbaarheid is een ander woord voor geslachtsrijp. Dit houdt in dat een jongen of meisje in staat is zichzelf voort te planten. Hierbij realiseren kinderen zich steeds meer dat seks een beladen onderwerp is. Er ontstaat een gevoel van schaamte om er openlijk over te praten. Ze stellen minder vragen over seks. Ook al heeft het onderwerp nog wel hun interesse.
 
Hersenen. Een andere belangrijke ontwikkeling vindt plaats in de hersenen. Rond 12 jaar zijn de hersenen druk bezig om zich voor te bereiden op het volwassen worden. Door deze groei kan de verwerking van informatie uiteindelijk sneller gaan. Hiervoor gaan verschillende delen van de hersenen zich verder specialiseren. Dit is belangrijk voor het volwassen worden. Deze periode van reorganisatie kan tijdelijk veel chaos veroorzaken. Dit zorgt ervoor dat het in het hoofd onrustig is. Dit heeft invloed op het gedrag. Zo kan een kind bijvoorbeeld last hebben van stemmingswisselingen.
 

Overgewicht en voeding kind

Overgewicht onder kinderen van 9 tot 13 jaar blijkt een steeds groter probleem te worden. Binnen een periode van twintig jaar is het aantal kinderen met overgewicht verdubbeld. Overgewicht ontstaat wanneer een kind meer energie binnen krijgt via de voeding dan dat het kind aan energie verbruikt. Energie is een andere benaming voor brandstof. Energie komt het lichaam binnen via de kilocalorieën die voeding levert.
 
Aandacht besteden aan de voeding kind is om deze reden erg belangrijk om overgewicht te voorkomen. Daarnaast is het zeker even belangrijk om te letten op de lichamelijke activiteiten van kinderen. Door voldoende te bewegen wordt de kans kleiner dat kinderen overgewicht zullen ontwikkelen. Door middel van het berekenen van de BMI kan worden beoordeeld wat de gezondheidsrisico’s van de kinderen zijn. BMI staat voor Body Mass Index. BMI is een maat voor het gewicht in verhouding tot de lichaamslengte. Bij kinderen tussen de 9-13 jaar wordt er echter ook rekening gehouden met het geslacht en de leeftijd. Onder het kopje Interactief op deze website kan de BMI van kinderen worden berekend. Hierbij staat tevens een schema weergegeven wat de verschillende BMI waarden betekenen. Zo staat vermeld wanneer een bepaalde waarde gezond gewicht, overgewicht of te zwaar inhoudt.
 
Overgewicht of obesitas op kinderleeftijd kan zeer nadelige gevolgen hebben. Ze vergroot de kans op het ontwikkelen van hart- en vaatziekten en diabetes mellitus type 2 (suikerziekte) op latere leeftijd. Onder hart- en vaatziekten valt hartfalen, hartinfarct of CVA of beroerte. Diabetes mellitus type 2 houdt in dat er te weinig insuline wordt aangemaakt door het lichaam. Insuline is een stof die ervoor zorgt dat suikers worden afgebroken in het lichaam. Ook is het mogelijk dat er wel voldoende insuline wordt geproduceerd, maar dat het lichaam er niet of onvoldoende op reageert.
 
Daarnaast worden kinderen met overgewicht sneller de dupe van pesterijen. Wanneer een kind in de groeispurt komt zal het aanwezige vet minder worden. Dit komt doordat het kind groeit en het aanwezige vet zich gaat verdelen over een groter lichaam. En ondanks dat het kind in een groeispurt komt en zal gaan groeien, zal het vet wat aanwezig is blijven. Alleen door gezonder te gaan eten en meer te gaan bewegen zal overtollig vet verdwijnen.
 

Gezonde voeding kind

Gezonde voeding en voldoende beweging zorgen voor het zo gezond mogelijk opgroeien van kinderen. Op deze manier kan er een gezonde basis worden gelegd voor latere leeftijd. Hierbij gaat de voorkeur bij voeding kind uit naar meerdere kleine maaltijden per dag. Meerdere kleine maaltijden per dag zijn belangrijk om de stofwisseling actief te houden. Zo vindt er de gehele dag verbranding van voedingsstoffen plaats. Ook krijgt het lichaam de hele dag voldoende energie binnen. Daarnaast is het belangrijk dat een kind hierbij voldoende drinkt.
 
Oorzaken die het eetpatroon van kinderen tussen 9-13 jaar beïnvloeden:

• Ontbijt. Een van de belangrijkste eetmomenten, niet alleen bij voeding kind, is het ontbijt. Vaak wordt het ontbijt ondoordacht overgeslagen. Het aantal kinderen dat niet ontbijt neemt met de leeftijd toe. Om deze reden is het erg belangrijk om erop te letten dat kinderen ontbijten. Het ontbijt is namelijk de belangrijkste maaltijd van de dag. Wanneer een kind niet ontbijt, heeft dit vele nadelige gevolgen. Zo geeft het ontbijt energie om goed te kunnen concentreren op school. Ook kunnen er tekorten aan voedingsstoffen ontstaan wanneer een kind niet ontbijt. Vaak worden de voedingsstoffen later op de dag niet aangevuld. Ook wordt er sneller naar ongezonde snacks gegrepen omdat er sprake is van grotere trek later op de dag als een kind niet heeft ontbeten. Dit kan zich op den duur gaan uiten in overgewicht omdat de snacks veel suikers en vetten bevatten.
• Groeispurt. Onder kinderen van 9-13 jaar komt het regelmatig voor dat ze meer willen eten. Dit ondanks het feit dat er is ontbeten. De behoefte naar meer voedsel, bij voeding kind, is dan vaak het gevolg van de groeispurt. De groeispurt kost namelijk veel energie.
• Sporten en buitenschoolse activiteiten. Ook kosten sporten en andere buitenschoolse activiteiten veel energie. Kinderen kunnen hierdoor meer willen eten. Het is belangrijk dat er dan wordt gekozen voor gezonde voeding in plaats van ongezonde snacks vanwege de vergrote kans op overgewicht.

Tevens is het van belang dat de maaltijden en snacks niet teveel zout en suiker bevatten. De meeste kinderen krijgen te veel zout binnen. Een gevolg van een te hoge zout inname kan een hoge bloeddruk op latere leeftijd zijn. Een hoge bloeddruk betekent dat de druk van het bloed in de aderen te hoog is. Een hoge bloeddruk vergroot de kans op hart- en vaatziekten. Vaak wordt er te veel zout gebruikt tijdens het koken of bij de maaltijd. Bij kinderen kan overmatig zoutgebruik de kans op overgewicht vergroten.
 
Teveel suiker inname veroorzaakt naast overgewicht ook tandbederf. Zo ontstaan er gaatjes bij gebruik van suikerrijke producten. Let hierbij ook op suikerrijke dranken als frisdrank en energiedrankjes.
 

Enkele belangrijke voedingsstoffen voor kinderen van 9-13 jaar zijn:

• Eiwit: Kinderen rond de leeftijd van 9-13 jaar raken in een groeispurt. Bij de groeispurt zijn veel eiwitten nodig om te groeien. Eiwitten zorgen namelijk voor spieropbouw. Let er wel op dat eiwitrijke producten vaak ook veel vet bevatten. Tot slot dragen eiwitten bij aan de vorming van sterke botten en soepele gewrichten.
• Calcium: Rond de periode waarin kinderen van 9-13 jaar in de groeispurt komen is calcium extra belangrijk. Calcium is namelijk nodig voor botopbouw. De botopbouw van kinderen in een groeispurt bedraagt 40% van de totale uiteindelijke botmassa. Botmassa is de dichtheid van de botten. Om deze reden is het van groot belang dat kinderen tussen de 9-13 jaar voldoende calcium binnen krijgen. Wanneer kinderen niet voldoende calcium binnenkrijgen kan dit op latere leeftijd ongunstige gevolgen hebben. Zo is er een grotere kans op het ontstaan van osteoporose. Osteoporose is het brozer worden van de botten. Hierdoor is de kans op het breken van de botten groter. Door de aanwezigheid van vitamine D kan het lichaam calcium beter opnemen. Vitamine D wordt voornamelijk uit zonlicht gehaald. Bij kinderen van 9-13 jaar is het lichaam voldoende instaat om vitamine D uit zonlicht te halen. Noodzakelijk hierbij is dat kinderen wel voldoende buitenkomen in verband met blootstelling aan zonlicht. Ook zijn er bepaalde voedingsmiddelen die vitamine D bevatten.
• IJzer: Kinderen van 9-13 jaar hebben tijdens de groeispurt een grotere kans op het krijgen van een tekort aan ijzer. Dit komt doordat ijzer nodig is wanneer het bloedvolume van de kinderen toeneemt. Dit gebeurt wanneer kinderen in de groeispurt zitten omdat ze dan groeien. Bij het toenemen van het bloedvolume wordt er meer bloed aangemaakt in het lichaam. Een ijzertekort bij kinderen tussen 9-13 jaar kan leiden tot een verminderde weerstand en bloedarmoede. Bloedarmoede kan symptomen geven als: vermoeidheid, bleekheid, hoofdpijn en duizeligheid. Van groot belang is hierom dat er voldoende ijzer binnenkomt bij kinderen tussen 9-13 jaar. Met een verminderde weerstand is een kind vatbaarder voor ziektes zoals griep of een verkoudheid. IJzer wordt beter in het lichaam opgenomen bij aanwezigheid van vitamine C.

Richtlijn hoeveelheden voeding kind

Gezonde gevarieerde voeding is voor kinderen van 9-13 jaar belangrijk. Omdat kinderen tussen de 9-13 jaar in een groeispurt komen, is het noodzakelijk dat er voldoende aandacht aan de voeding wordt besteed. Zo zullen de hoeveelheden aan voedingsstoffen die de kinderen nodig hebben groter kunnen worden. Tevens is er een verschil in hoeveelheden tussen jongens en meisjes. Dit verschil wordt veroorzaakt doordat meisjes minder spieren maar meer vetmassa hebben dan jongens. Spieren verbruiken meer energie dan vet. Om deze reden hebben meisjes minder energie nodig via de voeding dan jongens.
 
Bij de hoeveelheden die kinderen van 9-13 jaar nodig hebben is het ook belangrijk dat er wordt gelet op de activiteit van het kind. Zo heeft een kind dat heeft getennist meer energie nodig dan een kind dat tv heeft gekeken. Een kind dat actief is geweest zal om deze reden dan ook vaak meer willen eten. Uiteraard dient er in dat geval gekozen te worden voor gezonde voeding kind in plaats van suikerrijke of vetrijke producten. De verschillen in hoeveelheden die kinderen nodig hebben, kunnen per dag variëren. Toch hebben alle kinderen van deze leeftijd voldoende eiwitten, koolhydraten, vetten en vitaminen en mineralen nodig.
 

Vitamines, mineralen en supplementen

Kinderen krijgen alle vitamines, mineralen en visvetzuren voldoende binnen via een gezonde en gevarieerde voeding. Er worden geen voedingsstoffen via supplementen aanbevolen. Echter kan voor bepaalde groepen kinderen een multivitamine toch nuttig zijn. Zo wordt er voor kinderen tussen de 9 en 13 jaar die niet of onvoldoende buiten komen extra vitamine D aanbevolen. Deze aanbeveling geldt tevens voor kinderen met een licht getinte tot donkere huidskleur en voor gesluierde meisjes. Belangrijk hierbij is wel dat een pilletje ter aanvulling is. Nooit ter vervanging van een maaltijd. Ook is het wenselijk om vooraf altijd eerst de verpakking te controleren op de dosering. Een langdurig en overmatig gebruik aan vitamine via een supplement kan namelijk schadelijk zijn.
 

Beweging

Naarmate kinderen ouder worden, gaan ze minder buitenspelen. Een ouder kind hangt vaak voor de televisie of zit achter de computer. In tegenstelling tot vroeger spelen kinderen van 9-13 jaar over het algemeen veel minder buiten. Toch is het belangrijk dat alle kinderen voldoende blijven bewegen. Naast goede voeding is beweging namelijk erg belangrijk om overgewicht te voorkomen. Daarnaast is beweging voor een kind meestal goed om te kunnen ontspannen. Voor kinderen kan het een manier zijn om zich na school even lekker af te reageren. Sport is ook een leuke manier om in contact te komen met andere kinderen. Aanbevolen wordt om elke dag minstens 1 uur lichamelijk actief te zijn en 2 maal per week intensief te sporten. De aanbeveling van bewegen bij kinderen is langer dan die voor volwassenen. De reden van de verschillende aanbevelingen ligt in het feit dat kinderen nog volop zullen groeien. Naast het belang voor lichamelijke ontwikkeling is bewegen ook belangrijk voor de geestelijke en sociale ontwikkeling van een kind. Onder lichamelijk actief zijn vallen: naar school lopen, buiten spelen, fietsen, boodschappen halen of de hond uitlaten. Met intensief sporten wordt bedoeld dat het kind een sport beoefent zoals: voetbal, tennis, hockey, of zwemmen.
 

Gebit en voeding kind

Kinderen van 9 jaar zijn meestal al 3 jaar bezig met het wisselen van de melktanden. Bij een leeftijd van 9 jaar zitten kinderen meestal in de rustfase rondom het wisselen van de tanden. Dit betekent dat kinderen van deze leeftijd vaak geen tanden wisselen en het gebit in rust is. Hierom de naam ‘rustfase’. De rustfase duurt meestal 2 jaar. In de 2 jaar dat het gebit in rustfase is vindt er veel ontwikkeling plaats in het kaakbot van kinderen. Zo worden onder andere de wortels van het blijvende gebit gevormd. Wanneer een kind ongeveer 11 jaar is zal het wisselen van tanden en kiezen weer worden voortgezet. Kinderen zullen rond de 11 jaar voor de tweede keer melkkiezen wisselen voor blijvende kiezen. Het gaat hier dan om kiezen die nog niet eerder zijn gewisseld. De eerste blijvende kiezen breken rond de leeftijd van 5 jaar door. Deze bevinden zich achter de laatste melkkiezen en worden hierom ook niet gewisseld. Op 13-jarige leeftijd is, op de verstandskiezen na, het melkgebit vaak ingewisseld voor het blijvende gebit. Alleen de verstandskiezen ontbreken nog. De verstandskiezen zullen enkele jaren later pas doorbreken.
 
Wees alert op tanderosie bij kinderen tussen 9-13 jaar. Tanderosie is de aantasting van de tanden veroorzaakt door zuren en suikers uit bijvoorbeeld frisdranken of snoep. Tanderosie kan onder andere gaatjes in het gebit veroorzaken. Dit gebeurt doordat de zuren en suikers het tandglazuur aantasten. Direct poetsen na gebruik van suikerrijke of zuren producten kan het proces van aantasting van de tanden versnellen.
 

Onderzoek voeding kind

• De hersenen van een kind blijven groeien totdat het 22 of 23 jaar is. Op twee momenten vertonen de hersenen een groeispurt: rond 12 en 16-jarige leeftijd.
• Het Voedingscentrum waarschuwt voor verborgen cafeïne. Veel mensen weten dat in koffie en energiedrankjes cafeïne zit. Maar wat sommige mensen niet weten is dat chocola, bepaalde frisdranken en snoepjes ook cafeïne bevatten. Cafeïne kan ervoor zorgen dat kinderen rusteloos en slapeloos worden. Er zijn ook kinderen die er hartkloppingen van krijgen. Om die reden wordt het gebruik van cafeïne bij kinderen jonger dan 13 jaar afgeraden. Het voedingscentrum, gefinancierd door de overheid, geeft wetenschappelijke en verantwoorde informatie over voeding.
• Goed voorbeeld doet goed volgen. Uit onderzoek onder kinderen van 7 tot 14 jaar blijkt dat dit ook geldt voor de lichaamsbeweging. Wanneer ouders meer gaan bewegen, gaan kinderen dat ook doen.

Externe informatie voeding kind of producten

We zijn extern onderstaande boeken en producten, betreffende voeding kind (9-13 jaar), voor u tegengekomen:

• Alles over gezond eten en bewegen met kinderen van 4-18 jaar. Auteur Voedingscentrum, Nederlands, 128 pagina’s. Centraal thema ‘gezond opgroeien’ (daarna met subthema’s de leeftijdcategorieën 4-8 jaar, 9-13 jaar, 14-18 jaar). Naast goede en gedegen informatie worden tips en recepten gegeven voor verantwoorde maaltijden en tussendoortjes die passen bij de betreffende leeftijdsgroep.
• Alles wat u wilt weten over kinderen en eten. Auteur Karin Amstutz, Nederlands, 168 pagina’s. Antwoorden op vragen over eten, bewegen en overgewicht van ouders die hun kind gezond willen opvoeden. Het begint met de voedingsstoffen en de verwerking ervan door ons lichaam. Daarna worden de groepen voedingsmiddelen behandeld; de gezonde, zoals groente, water, vlees, eieren en zuivel. Daarna de verleiders zoals suiker, zoete drankjes en snoep.
• Gezonde kinderen. Auteurs Irene Den Doop & Stichting Gezondheid Nederland, Nederlands, 92 pagina’s. Ondermeer antwoorden op vragen waar veel ouders mee rondlopen, zoals: ‘Hoe voorkom ik dat mijn kind zijn of haar lunchpakket weggooit?’, ‘Hoe zorg ik ervoor dat mijn kind minder snoept en meer beweegt?’ en ‘Hoe houd ik gezond eten betaalbaar?’

Weten waar gezonde voeding voor kinderen (9-13 jaar) uit bestaat??

Het door uw DietCetera diëtist uitgeschreven voedingsadvies kunt u eenvoudig via onderstaande ‘diensten voor dit voedingsdoel’ bestellen. Deze adviezen zijn specifiek gericht op kinderen van 9 t/m 13 jaar.

Bestel dit voedingsdoel

Terug