Levensfase
Levensfase laat zien wat de leeftijd voor een effect heeft op de voeding. Het leven kan worden verdeeld in verschillende levensfasen. Een levensfase is een specifieke periode in het leven. In elke periode vinden er veranderingen plaats. Het doorlopen van elke levensfase doet de behoefte aan voedingsstoffen veranderen.
Tijdens een levensfase kunnen dit zowel lichamelijke, geestelijke als sociale veranderingen zijn. De meeste veranderingen vinden niet van de een op de andere dag plaats. Dit gebeurt geleidelijk. Herkenbare fasen in een leven van een mens zijn: baby, kleuter, puber, adolescent, volwassene en oudere. Het doorlopen van deze fasen kan worden gezien als een reis door het leven. Veel mensen maken die reis het liefst in goede gezondheid. Voeding speelt hierbij een belangrijke rol. Mede door de veranderingen in elke levensfase verandert ook de behoefte aan voedingsstoffen. Om gezond te blijven of te worden, hebben levensfase en voeding een belangrijke link met elkaar.
We behandelen de volgende levensfases:
- Zwangerschapswens
- Voeding tijdens zwangerschap
- Voeding bij borstvoeding
- kunstvoeding baby
- Baby (0-3 maanden)
- Baby (4-5 maanden)
- Baby (6-7 maanden)
- Baby (8-12 maanden)
- Peuter (1-3 jaar)
- Kleuter (4-5 jaar)
- Jong kind (6-8 jaar)
- Voeding kind (9-13 jaar)
- Voeding jongeren (14-18 jaar)
- Jongvolwassen (19-30 jaar)
- Volwassenen (31-50 jaar)
- Overgang
- 50-plusser (51-70 jaar)
- Ouderen (71 jaar en ouder)
Onderstaand een korte introductie over levensfase en voeding. Op de individuele pagina’s per voedingsdoel staat dat uitgebreider.
Levensfase rondom een zwangerschapswens
De aanloop naar nieuw leven begint bij de wens om zwanger te worden. Al vóór de zwangerschap is het verstandig om als vrouw in goede gezondheid te verkeren. Dit maakt de kans om in verwachting te raken van een gezond kindje groter. Het is namelijk moeilijk te voorspellen wanneer een vrouw precies zwanger raakt. Veel vrouwen zijn vaak al twee weken zwanger wanneer ze ontdekken dat ze in verwachting zijn. Daarnaast doet het lichaam er even over om te wennen aan een nieuwe voedings- en leefstijl. Voor een goede gezondheid is het in deze fase van belang om gezond en gevarieerd te eten met extra aandacht voor vitamine B11. Naast gezonde voeding is voldoende beweging belangrijk.
Levensfase rondom zwangerschap
En dan is het zo ver! Er is een baby op komst. Dit betekent dat er een bijzonder periode aanbreekt. Maar ook een periode waarin tegelijkertijd veel zal veranderen. Zowel voor de vrouw als voor haar partner is het wennen en aanpassen. De kans is groot dat na het goede nieuws al snel allerlei vragen opborrelen. Bijvoorbeeld: Wat mag een vrouw nu wel en niet eten? Wat is goed voor de ontwikkeling van het kindje? Vooral in de eerste maanden van de zwangerschap is het ongeboren kindje erg kwetsbaar. In deze periode bevindt de ontwikkeling van het kindje zich in een stroomversnelling. Hierin worden de hersenen, het hart, ogen, oren en het gebit gevormd. Ook krijgt het kindje al handen, vingers, voeten en tenen. Een zwangerschap duurt ongeveer 40 weken. Iedere toekomstige ouder hoopt dat bij de geboorte het kindje gezond ter wereld komt. Gelukkig worden de meeste kinderen ook gezond geboren. Toch is het belangrijk dit goed voor te bereiden. Tijdens de zwangerschap verandert het lichaam van een vrouw. Haar buik wordt dikker. De borsten worden groter. Daarnaast wordt iedere vrouw zwaarder tijdens de zwangerschap. Dit komt voornamelijk door alle veranderingen die in het lichaam plaatsvinden. Ook kan de toekomstige moeder last krijgen van onder andere vermoeidheid of misselijkheid. Dit zijn de zogenaamde zwangerschapskwaaltjes. Deze kwaaltjes kunnen de gezondheid behoorlijk in de weg staan. Om de kans op de geboorte van een gezond kindje te vergroten, spelen voeding, vitamines en mineralen, nachtrust en beweging bij de vrouw een belangrijke rol.
Levensfase rondom borstvoeding of flesvoeding
Borstvoeding is de beste voeding voor een baby. Het bevat de meeste en belangrijkste stoffen die een kindje in de eerste levensfase nodig heeft. Daarnaast verkleint het de kans op een voedselallergie. Sommige kinderen hebben namelijk bij de geboorte een verhoogde kans op het krijgen van een voedselallergie. Een ander woord voor borstvoeding is lactatie of moedermelk. Om te zorgen voor de beste kwaliteit moedermelk is het belangrijk dat de moeder gezond eet. Door het geven van borstvoeding zal de moeder ook meer honger krijgen. Het is van belang dat de moeder in deze periode meer calorieën, vitamines en mineralen binnen krijgt. De periode waarin borstvoeding wordt gegeven verschild per baby. Er wordt geadviseerd om borstvoeding te geven tot de baby minimaal zes maanden oud is. Soms krijgen baby’s langer borstvoeding. Dat ligt aan de voorkeur van de moeder. Soms kan of wil een moeder door omstandigheden geen borstvoeding (meer) geven. Flesvoeding is dat een goed alternatief. Flesvoeding wordt ook wel volledige zuigelingenvoeding of kunstvoeding genoemd. Volledige zuigelingenvoeding is afkomstig van koemelk. Het is zoveel mogelijk aangepast aan de behoeften van de zuigeling vanaf de geboorte. Zowel borst- als flesvoeding hebben zo hun voor- en nadelen. Het is aan de moeder om de meest passende keuze te maken. Welke keuze er ook wordt gemaakt, de baby heeft naast de voeding bepaalde vitamines extra nodig.
Levensfase rondom baby’s
De geboorte van een baby is een groot wonder. De meeste ouders kunnen zich dan ook geen mooier moment voorstellen. In het begin kan het best even wennen zijn aan elkaar. Het is dan ook niet gek als kersverse ouders zich zo nu en dan zorgen maken. De gezondheid van het kindje is erg belangrijk. Een baby is immers nog zo’n klein en kwetsbaar wezentje. Maar wat heeft een baby nu eigenlijk nodig? In deze eerste levensfase zal een baby flink groeien. Het gewicht van een baby kan in het eerste jaar verdrievoudigen. Belangrijk bij de groei is dat de baby gezonde voeding krijgt met voldoende vitamines en mineralen. Ook is het belangrijk dat de baby op tijd rust en voldoende uren slaapt. Bij voeding kan gedacht worden aan borstvoeding, flesvoeding, opvolgmelk en bijvoeding. Opvolgmelk is flesvoeding en wordt ook wel groeimelk genoemd. Opvolgmelk is een goed alternatief naast of in plaats van borstvoeding. De samenstelling van opvolgmelk verschilt per leeftijdscategorie. Bijvoeding vindt plaats vanaf ongeveer 6 maanden. Bijvoeding betekent dat er geleidelijk wordt overgestapt van borstvoeding of flesvoeding op normale gezonde voeding. Dit begint met het introduceren van de eerste hapjes zachte voeding bij het kindje. Bijvoorbeeld een fruit- of groentehapje. Langzaam zal dit worden uitgebreid naar vaste voeding. Bijvoeding is een belangrijke fase in de ontwikkeling van het kindje. Zo leert het bijvoorbeeld allerlei verschillende smaken kennen. Hier dient dan ook op een goede manier aandacht aan te worden besteed.
Levensfase rondom peuters
Bijna elke ouder vindt het boeiend om te zien hoe hun kind opgroeit en zich ontwikkeld. De peutertijd kan in dat geval voor ouders een interessante periode zijn. Tussen het eerste en het derde levensjaar maakt het kind een aantal belangrijke ontwikkelingen door. Een peuter gaat meer op ontdekking uit. Ook wordt het in deze periode meestal zindelijk. Daarnaast ontwikkelt de taalvaardigheid. Zo kan het kind zinnetjes maken van een aantal woorden. In deze fase ontwikkelt de peuter ook langzaam een eigen willetje. Dit uit zich in het feit dat de peuter alles zelf wil doen. Als iets bijvoorbeeld niet lukt of niet mag, kan het behoorlijk tegendraads worden. Vanwege dit gedrag wordt deze levensfase de peuterpuberteit genoemd. Dit staat ook wel bekend als de nee-fase. Zodra de peuter 1 jaar is kan het mee-eten met de rest van het gezin. Peuters eten echter niet altijd even gemakkelijk met de pot mee. Dit heeft onder andere te maken met het eigen willetje van de peuter. Dit kan voor wrijving zorgen tijdens de maaltijdmomenten. Juist in deze periode is het belangrijk dat er gezonde eetgewoontes worden aangeleerd. Door voldoende beweging en goede voeding groeit de peuter zo gezond mogelijk op.
Levensfase rondom kleuters
In de eerste vier jaar groeit een kind heel snel. Dit staat ook wel bekend als de eerste groeispurt. Daarna gaat het wat langzamer. In de kleutertijd groeit een kind ongeveer zes centimeter en twee kilo per jaar. Vanaf 4 jaar gaan de meeste kleuters voor het eerst naar de basisschool. Dit is voor het kind een interessante periode. De kleutertijd is ook een fase waarin kinderen uitproberen tot hoe ver ze kunnen gaan. Dit maakt opvoeden niet altijd even makkelijk. Een probleem dat vaak terug komt is de strijd rondom het eten. Toch is het belangrijk om op jonge leeftijd al goede eetgewoonten aan te leren. Hiermee kan overgewicht worden voorkomen. Overgewicht blijkt onder jonge kinderen steeds vaker voor te komen. Daarbij is voldoende beweging minstens zo belangrijk. Gelukkig ontwikkelen kinderen steeds meer mogelijkheden om te bewegen. Het begint bij kruipen, staan en lopen. Daarna leren ze rennen, huppelen en fietsen.
Levensfase rondom kinderen
Deze levensfase heeft betrekking op kinderen in de leeftijd 6 tot 13 jaar. Gedurende deze fase verandert er veel aan het lichaam. Vanaf 6 jaar kan het kind beginnen met het wisselen van tanden. Andere veranderingen vinden plaats in de lengte en het gewicht. Het kind gaat groeien. Vanaf 9 tot 13 jaar kan deze groei zelfs zeer snel gaan. Dit wordt de zogenaamde groeispurt genoemd. De groeispurt duurt gemiddeld vier jaar. Bij meisjes begint het groeien gemiddeld op 10 à 11-jarige leeftijd. Jongens beginnen daarentegen één à twee jaar later. Daarbij zijn meisjes over het algemeen wel sneller groot dan jongens. Ieder kind ontwikkelt zich daarbij in zijn eigen tempo. Dit maakt de behoefte aan voeding per kind verschillend. Goede voeding is voor elke kind belangrijk om gezond groot te worden.
Levensfase rondom jongeren
De groep jongere vertegenwoordigt alle kinderen van 14 tot 18 jaar. Jongens en meisjes van 14 en 15 jaar zijn vaak nog pubers. Een kind in de puberteit maakt een sterke lichamelijke groei door. Het wordt langer en zwaarder. Een andere veelgebruikte benaming voor de puberteit is de term adolescentie. Vaak wordt gedacht dat deze twee woorden hetzelfde betekenen. Dat is echter niet zo. De puberteit is als het ware de beginfase van ‘het volwassen worden’. In deze fase worden pubers vaak omschreven als koppig en dwars. Pubergedrag kenmerkt zich onder andere door sterk wisselende emoties. Het lichaam van een puber verandert onder invloed van hormonen. Hormonen zijn signaalstoffen die door klieren via de bloedbaan aan cellen of organen worden afgegeven. Hormonen hebben daarmee een regelfunctie in het lichaam. Onder andere geslachtshormonen spelen een belangrijke rol in de puberteit. Deze hormonen zorgen ervoor dat bepaalde organen gaan groeien. Ook wordt een kind seksueel rijp. Dit betekent dat een jongen of meisjes in staat is zichzelf voort te planten. Zodra een jongen of meisje geslachtsrijp is, houdt de puberteit op. De ontwikkeling tot volwassenen gaat echter nog een paar jaar door. Deze fase wordt adolescentie genoemd. De adolescentie duurt tot ongeveer 22-jarige leeftijd. In deze fase wordt een kind zelfstandiger. Jongere gaan zich los maken van hun ouders. Het gaat steeds meer een eigen weg en wil zelf beslissingen nemen. Het wil experimenteren. Voor veel jongere is dit de manier om kennis te maken met alcohol en roken. Ook hebben jongeren tegenwoordig vaak meer te besteden. Sommige gaan met het zakgeld dat ze krijgen snacks, energiedrankjes en snoep kopen. Deze suikerrijke producten kunnen de flink tanden aantasten. Bovendien maakt het de kans op overgewicht groter. Voeding is dus niet alleen belangrijk in een fase van sterke groei en ontwikkeling. Ook in deze fase daarna blijft goed eten en bewegen belangrijk.
Levensfase rondom volwassene
Onder volwassene worden alle mensen van 19 tot 50 jaar verstaan. Lichamelijk zijn mensen uit deze leeftijdscategorie uitgegroeid. Zo zal het lichaam van deze mensen bijvoorbeeld niet meer langer worden. Naar mate de jaren verstrijken zal het lichaam in het teken van onderhoud gaan staan. In de tussentijd gaat de ontwikkeling op emotioneel, sociaal en op voedingsgebied verder. Tijdens deze levensfase ontwikkelen mensen zich tot de persoon die ze de rest van hun leven zullen zijn. Ook wordt er de keuze gemaakt om te gaan studeren, werken of om een gezin te stichten. Vele kiezen ook voor een combinatie. De keuzes die in deze periode worden gemaakt, zullen een groot deel van het verdere leven gaan bepalen. Dit geldt tevens ook voor gezondheidskeuzes. Het blijven zorgen voor het lichaam, ongeacht de leeftijd, blijft van groot belang. Hier speelt een gezonde en gevarieerde voeding een grote rol in. Zo is gezonde voeding van groot belang voor een gezonde leeftijd. Voldoende beweging, gezonde gewoontes en voldoende rust en ontspanning zijn hier de bouwstenen voor.
Levensfase rondom de overgang
Voor vrouwen is de overgang een belangrijke periode. In deze periode vinden veel veranderingen plaats. Veel vrouwen krijgen last van typische overgangsklachten. Voorbeelden zijn opvliegers en transpiratieaanvallen. De overgang dient echter niet verward te worden met de menopauze. De overgang is de periode waarin het lichaam toewerkt naar de laatste menstruatie. Over het algemeen vindt dit plaats tussen het 38ste en 55ste levensjaar. De overgang bestaat uit vier fasen. De duur van de overgang en van elke afzonderlijke fase is voor iedere vrouw verschillend. De menopauze is daarentegen één van de vier fasen van de overgang. Het is de laatste menstruatie van een vrouw. Dit is dus geen periode, maar de menopauze (3e) fase omvat één dag. De gemiddelde leeftijd waarop de menopauze optreedt, ligt rond de 50 jaar. Bij sommige vrouwen treedt deze echter veel eerder op. Een veel voorkomend probleem bij vrouwen in de overgang is dat het gewicht toeneemt. Een vrouw in de overgang kan proberen om te voorkomen dat ze aankomt door anders te gaan eten.
Levensfase rondom de vijftigplusser
Bij de meeste vijftigplusser beginnen de jaren zich te vertonen. Zo wordt het haar grijs en zijn rimpels ook een feit. Lichamelijk is de veroudering niet anders. Lichamelijke veranderingen komen meer tot uiting naar mate jaren verstrijken. Zo beginnen kwaaltjes de kop op te steken. De vijftigplusser heeft over het algemeen meer geld en vrije tijd tot zijn beschikking dan de leeftijdsgroep daarvoor. Vaak ook omdat de kinderen het huis uit zijn of dat van plan zijn. Het geld wordt vaak besteed aan vakanties, dagjes uit maar ook voedsel. Het is belangrijk om als vijftigplusser er een gezonde voeding op na te houden. Zo is de kans groter dat men met in goede gezondheid van deze levensfase kan genieten.
Levensfase rondom de ouderen
Deze levensfase heeft betrekking op ouderen van 71 jaar en ouder. Vanaf deze leeftijd is er een verhoogde behoefte aan een aantal voedingsstoffen. Dit betekent niet dat iedereen in deze leeftijd zich ook al oud hoeft te voelen. Een 80-jarige kan bijvoorbeeld lichamelijk en geestelijk in een uitstekende gezondheid verkeren, terwijl een 60-jarige niet meer zo vitaal is. Hoe dan ook, voor iedereen zal er een moment komen waarop veroudering van het lichaam een feit wordt. Veroudering vindt doorgaans geleidelijk plaats. Gezonde voeding en voldoende lichaamsbeweging kunnen eraan bijdragen dit proces vertragen.
Externe informatie levensfase of producten
We zijn extern onderstaande boeken, betreffende levensfasen, voor u tegengekomen:
- Levensfasen: De psychologische ontwikkeling van de mens. Auteur Mayke Tieleman, Nederlands, 384 pagina’s. De psychologische ontwikkeling van de mens geeft een overzicht van de biopsychosociale ontwikkeling van de mens, vanaf de conceptie tot aan de dood. Allereerst worden de lichamelijke veranderingen besproken. Vervolgens komen de cognitieve en de sociale ontwikkelingen aan bod. Daarnaast worden relevante thema’s als de taalontwikkeling en de neurologische aspecten behandeld.
- Gezond worden, gezond blijven: een gids voor vrouwen in alle levensfasen. Auteur Tracy Gaudet, Nederlands, 452 pagina’s. Vrouwen die hun lichaam en emoties zeer bewust ervaren, zijn gezonder, gelukkiger en hebben meer invloed op hun leven dan vrouwen die vooral in en vanuit hun hoofd in het leven staan. Tracy Gaudet beschrijft in Gezond worden, gezond blijven in vijf stappen hoe een vrouw kan leren luisteren naar haar lichaam en ziel.
Disclaimer voedingsdoelen
DietCetera geeft u met bovenstaande tekst slechts algemene informatie. Wij hebben deze tekst niet gericht op individuele personen en omstandigheden. Vanzelfsprekend hebben we wel getracht deze informatie zo duidelijk en correct mogelijk te omschrijven. U blijft echter zelf verantwoordelijk voor uw eigen keuzes en interpretaties. Mocht u specifieke vragen of problemen hebben dan adviseren we u contact op te nemen met uw (huis)arts, diëtist of andere deskundigen. DietCetera is niet aansprakelijk voor eventuele schade ten gevolge van het onjuist interpreteren van deze tekst.