Antidepressiva
Antidepressiva zijn geneesmiddelen die worden gebruikt om de stemming te verbeteren. Ze worden daarom ook wel stemmingsverbeteraars genoemd. In de hersenen beïnvloeden antidepressiva namelijk de stoffen die de stemming bepalen. Antidepressiva worden daarom ook wel bij depressies gebruikt. Bij een depressie kan men bijvoorbeeld lusteloos en somber zijn. Ook kan een depressie grote vermoeidheid, slaapproblemen en concentratieproblemen met zich meebrengen.
Niet alleen wordt antidepressiva gebruikt bij depressies. Ook mensen met bijvoorbeeld een angststoornis, zoals een paniekstoornis of een sociale fobie, kunnen baat hebben bij het gebruik van antidepressiva. Bij een paniekstoornis heeft men last van herhaalde en onverwachte paniekaanvallen. Er hoeft geen aanleiding te zijn voor deze paniekaanvallen. Bij een paniekaanval is men bijvoorbeeld bang de macht over zichzelf te verliezen, gek te worden of om een hartaanval te krijgen. Bij een sociale fobie heeft men last van grote onzekerheid. Vaak is men erg verlegen. Het gevolg hiervan is dat sociale situaties, zoals feestjes, telefoneren, boodschappen doen en werken, erg moeilijk kunnen zijn. Men is bijvoorbeeld bang om afgewezen, uitgelachen of gepest te worden.
In Nederland zijn er ongeveer 900.000 mensen die antidepressiva gebruiken. Geadviseerd wordt om antidepressiva minimaal zes tot negen maanden te gebruiken. Dit geldt ook wanneer de klachten zijn afgenomen of verdwenen. Wanneer men zich hier aan houdt, wordt de kans op een terugval kleiner. Antidepressiva onderdrukken namelijk het depressieve gevoel.
Bij het stoppen met antidepressiva is het belangrijk dit in overleg met de behandelende arts te doen. Het lichaam kan hier namelijk op reageren met ontwenningsverschijnselen. Voorbeelden van ontwenningsverschijnselen bij antidepressiva zijn slaapklachten, zweten, trillen, onrust, buikpijn en hoofdpijn. De duur en ernst van deze ontwenningsverschijnselen kunnen per persoon verschillen.
Soorten antidepressiva en werking
Er bestaan verschillende soorten antidepressiva. Per medicijn en per persoon kan het verschillen wanneer men effect merkt.
- Selectieve serotonine-heropnameremmer (SSRI): Deze worden het meest gebruikt. SSRI’s remmen de heropname van serotonine. Hierdoor blijft serotonine langer in het lichaam. Serotonine is een stofje die door de hersenen wordt gemaakt. Dit stofje heeft onder andere invloed op de stemming, slaap en emoties. Onder SSRI’s vallen citalopram, escitalopram, fluoxetine, fluvoxamine, paroxetine en sertraline.
- Tricyclische antidepressiva (TCA): Deze remmen de heropname van norepinefrine (noradrenaline) en/of serotonine. Hierdoor blijven norepinefrine en/of serotonine langer in het lichaam. Norepinefrine is een stofje dat invloed heeft op de stemming. Het gevolg van deze heropname is dat de depressieve klachten afnemen. Onder TCA’s vallen amitriptyline, clomipramine, imipramine en nortriptyline.
- Monoamine-oxidaseremmers (MAO-remmers): Deze antidepressiva is eerder uit de handel gehaald vanwege de ernstige bijwerkingen. Zo kan plotseling een erg hoge bloeddruk ontstaan. Doordat het hart bloed door de bloedvaten pompt, ontstaat een bloeddruk. Wanneer deze druk te hoog is, is er sprake van een te hoge bloeddruk. Wanneer de bovendruk 140 of hoger is, is sprake van een te hoge bloeddruk. Bij mensen boven de 80 jaar is dit wanneer de bovendruk 160 of hoger is. De bovendruk is wanneer het hart zich samentrekt. Tevens bestaat er een onderdruk, op dit moment ontspant het hart zich. Een hersenbloeding kan het gevolg zijn van deze ernstig verhoogde bloeddruk. Er wordt voor deze antidepressiva gekozen wanneer bovenstaande niet helpen. MAO-remmers blokkeren de activiteit van monoamine-oxidase. Dit is een enzym dat serotonine, dopamine en norepinefrine afbreekt. Door deze remming wordt de afbraak van deze stoffen vertraagd. Een enzym is een stof die processen in het lichaam kan versnellen zonder hierbij zelf verbruikt te worden. Dopamine is een stofje dat invloed heeft op de stemming. Onder MAO-remmers vallen fenelzine en tranylcypromine.
- Overig: Overige antidepressiva zijn duloxetine, lithium, mirtazapine, moclobemide, trazodon en venlafaxine.
Bijwerkingen antidepressiva
Bij het gebruik van antidepressiva kunnen verschillende bijwerkingen optreden. Deze bijwerkingen kunnen per persoon en per soort antidepressiva verschillen. Veel van de bijwerkingen verminderen of verdwijnen op den duur. Gewichtstoename en een droge mond zijn veel voorkomende bijwerkingen bij de verschillende soorten antidepressiva.
Voorbeelden van bijwerkingen die op kunnen treden bij het gebruik van SSRI’s zijn:
- Droge mond: Een gevolg van het gebruik van SSRI’s is een droge mond. Wanneer men een droge mond heeft, neemt de kans op gaatjes in het gebit toe. Een goede mondverzorging is daarom erg belangrijk.
- Maagdarmklachten: Verschillende maag-darmklachten kunnen optreden bij het gebruik van SSRI’s. Voorbeelden van maagdarmklachten die kunnen optreden, zijn diarree, misselijkheid en braken.
- Psychische klachten: Bij het gebruik van SSRI’s kunnen angstklachten optreden. Tevens kan het gebruik van SSRI’s zelfmoordgedachten veroorzaken of verergeren.
- Hoofdpijn: Hoofdpijn komt vaak voor aan het begin van de behandeling. Deze klacht wordt op den duur minder door gewenning aan het medicijn.
- Rusteloosheid: Het gebruik van SSRI’s kan rusteloosheid met zich meebrengen. Hierdoor kan men bijvoorbeeld moeilijk stil zitten.
Voorbeelden van bijwerkingen die op kunnen treden bij het gebruik van TCA’s zijn:
- Verstopping: Bij het gebruik van TCA’s kunnen de darmen verstopt raken. Dit wordt ook wel obstipatie genoemd.
- Versnelde hartslag: Door het gebruik van TCA’s kan de hartslag versnellen. Tevens kan een verlaagde bloeddruk optreden.
- Droge mond: Een gevolg van het gebruik van TCA’s is een droge mond. Ook bij het gebruik van TCA’s is een goede mondverzorging dus belangrijk.
- Psychische klachten: Door het gebruik van TCA’s kan men zich suf en verward voelen. Tevens kan men kampen met geheugen- en concentratie stoornissen.
Voorbeelden van bijwerkingen die op kunnen treden bij het gebruik van MAO-remmers zijn:
- Lage bloeddruk: Bij het gebruik van MAO-remmers kan een lage bloeddruk optreden. Dit wordt met name gemerkt wanneer men opstaat. Men kan zich door een lage bloeddruk duizelig voelen.
- Verhoogde bloeddruk: Zoals eerder vermeld zijn MAO-remmers in het verleden uit de handel gehaald vanwege een ernstige bijwerking. Deze bijwerking was een erg hoge bloeddruk. Wanneer men niet op de voeding let kan deze hoge bloeddruk optreden. Gevolgen van een te hoge bloeddruk kunnen onder andere hoofdpijn, een stijve nek, misselijkheid en braken zijn. Wanneer men goed op de voeding let, kan een te hoge bloeddruk voorkomen worden.
- Slapeloosheid: Bij het gebruik van MAO-remmers kan men moeite hebben met slapen. Tevens kunnen MAO-remmers nachtangst veroorzaken. Bij nachtangst kan men schreeuwend wakker worden. Men weet niet meer waar hij is of wat er is gebeurd.
Tevens kan antidepressiva een wisselwerking hebben met bepaalde medicijnen. Dit betekent dat het ene medicijn de werking van het andere medicijn beïnvloedt. Dit verschilt per antidepressivum.
Voeding en antidepressiva
Bij het gebruik van antidepressiva is gewichtstoename een veel voorkomende klacht. Deze toename in gewicht kan ook een andere reden hebben dan de antidepressiva. Wanneer men depressief is kan men namelijk afvallen. Een verbetering van de stemming kan ook een verbetering van de eetlust geven. Deze toename in eetlust kan gewichtstoename veroorzaken.
Niet alleen kan men afvallen wanneer men depressief is. Ook kan men juist gaan overeten bij depressie. Dit overeten, kan ook gewichtstoename met zich meebrengen. Het is daarom belangrijk om op de voeding te letten. Bij de voeding is het belangrijk gezond te eten en voldoende te variëren. Een gezond voedingspatroon kan het geestelijk welzijn verbeteren. Niet alleen is een gezond voedingspatroon belangrijk. Ook voldoende en regelmatig water drinken is belangrijk.
De stemming kan beïnvloedt worden door het eetpatroon. Zo kunnen suikerrijke producten depressieve- en angstgevoelens veroorzaken. Suikerrijke producten, maar bijvoorbeeld ook cafeïne en alcohol, hebben namelijk invloed op de stofjes die de stemming beïnvloeden. Producten die tyrosine bevatten, hebben juist weer een positief effect op bijvoorbeeld de dopamine concentratie in het lichaam. Tyrosine is een aminozuur. Een aminozuur is een deel van een eiwit. Eiwit is een bouwsteen voor het menselijk lichaam. Tyrosine komt voor in onder andere noten, melkproducten en peulvruchten. Tryptofaan is een ander aminozuur. Dit aminozuur heeft weer een positief effect op de serotonine concentratie in het lichaam. Uiteindelijk wordt tryptofaan namelijk omgezet in serotonine. Wanneer de serotonine concentratie hoger is, kan de stemming verbeteren. Voorbeelden van voedingsmiddelen waar tryptofaan in zit, zijn bananen, zonnebloempitten en bruine rijst.
Wanneer sprake is van angst is het belangrijk voldoende magnesium via de voeding binnen te krijgen. Magnesium is een mineraal. Mineralen zijn stoffen die in kleine hoeveelheden in de voeding voorkomen. Deze stoffen zijn nodig voor een goede ontwikkeling en om gezond te blijven. Er wordt veel magnesium verbruikt wanneer sprake is van stress, angst, depressie en pijn. Gebleken is dat magnesium een angstremmende werking kan hebben. Tevens heeft voldoende magnesium een positief effect op depressies.
Bepaalde voedingsmiddelen verlagen ook de concentratie magnesium in het lichaam. Voorbeelden hiervan zijn geraffineerde koolhydraten, zoals wit brood en witte pasta, suiker, alcohol en koffie. Het is daarom belangrijk deze voedingsmiddelen te beperken.
Er bestaan ook kruiden die de stemming kunnen beïnvloeden. Een bekend voorbeeld hiervan is Sint Janskruid. Sint Janskruid heeft invloed op de stoffen die de stemming en emoties beïnvloeden. Wel kan Sint Janskruid een wisselwerking hebben met bepaalde medicijnen. Zo vermindert het bijvoorbeeld de betrouwbaarheid van de anticonceptiepil.
Bij het gebruik van MAO-remmers is het belangrijk goed op de voeding te letten. MAO-remmers zorgen er namelijk voor dat er minder tyramine wordt afgebroken. Tyramine is een stof die in voedingsmiddelen voorkomt. Wanneer tyramine onvoldoende wordt afgebroken, kan een levensgevaarlijke bloeddrukstijging optreden. Voedingsmiddelen die tyramine bevatten kunnen daarom gevaar opleveren bij het gebruik van MAO-remmers.
Beweging en antidepressiva
Niet alleen voeding kan de stemming beïnvloeden. Ook beweging kan invloed hebben op de stemming. Door te bewegen wordt namelijk serotonine geproduceerd. Hierdoor kan de negatieve stemming afnemen en de positieve stemming toenemen. Mogelijk verhoogt door sporten ook de concentratie norepinefrine in het lichaam. Een andere stof die door beweging toeneemt in het lichaam is endorfine. Ook endorfine wordt door de hersenen aangemaakt. Endorfine zorgt er voor dat men zich gelukkig voelt. Tevens is gebleken dat bewegen een positief effect heeft op de eigenwaarde van een persoon. Dit kan verklaard worden door de toename van stofjes die door beweging worden aangemaakt.
Onderzoek antidepressiva
- Uit onderzoek is gebleken dat fastfood de kans op een depressie kan vergroten. Wanneer mensen meer fastfood en lekkernijen aten, was de kans op depressie 51% groter dan bij de mensen die dit voedsel zelden tot nooit aten. Hoe meer fastfood en lekkernijen werden gegeten, hoe groter de kans op depressie. Tevens bewoog deze groep minder, waren ze vaker single, aten ze minder fruit, noten, vis, olijfolie en groenten en rookten ze meer.
- Mensen met een depressie of angststoornis hebben vaak hart- en vaataandoeningen. Dit komt mogelijk door stress. Nu is gebleken dat bij het gebruik van bepaalde antidepressiva de bloeddruk hoger kan zijn en de kans op hypertensie kan toenemen. Wanneer de bloeddruk continu boven bepaalde bloeddrukwaarden ligt, is er sprake van hypertensie.
- Mensen met een terugkerende of bestaande depressie kunnen baat hebben bij mindfulness. Bij mindfulness wordt geleerd om in het hier en nu te leven. Tevens wordt geleerd om de aandacht te sturen. Hierdoor kan men afstand nemen van piekergedachten en kan men zich beter concentreren en ontspannen. Het bleek dat wanneer mensen die in het verleden, of op het moment van het onderzoek, depressief waren minder depressieve symptomen hadden door mindfulness dan de controlegroep.
Externe informatie antidepressiva of producten
We zijn extern onderstaande boeken, betreffende antidepressiva, voor u tegengekomen:
- Antidepressiva en depressie. Auteur Dick Bijl, Nederlands. Pillen zouden snel effectief zijn. Maar weten gebruikers eigenlijk wel waarom ze deze middelen gebruiken? En kennen ze de bijwerkingen, zoals gewichtstoename, seksuele functiestoornissen, persoonlijkheidsveranderingen, suïcidaliteit en agressief gedrag? En hoe moeilijk is het om met antidepressiva te stoppen?
- Natuurlijke antidepressiva; zachte methoden om uit het dal te komen. Auteur Eberhard J. Wormer, Nederlands, 128 pagina’s. Het boek somt op welke natuurlijke middelen en zelf te treffen maatregelen bij depressiviteit kunnen helpen zonder je toevlucht te nemen tot psychofarmaca, bijvoorbeeld het nemen van vitaminen, mineralen, lichaamseigen stoffen, hormonen, geneeskrachtige kruiden, slaapkuren, ontspanningstraining en creatieve activiteiten, en tenslotte ook psychotherapie en ademmeditatie.
- Recovery and Renewal, e-BOOK. Auteur Frederick, Engels, 208 pagina’s. Your essential guide to overcoming dependency and withdrawal from sleeping pills, other ‘benzo’ tranquillisers and antidepressants. Revised Edition.
- Taking Antidepressants. Auteur Michael Banov, Engels, 304 pagina’s. Your Comprehensive Guide to Starting, Staying On, and Safely Quiting.
- Thank God for Anti-Depressants! e-BOOK. Auteur Jane Newman, Engels. About honesty and putting things in the light: the struggles, the fears, the frailty and the questions of Jane Newman her journey to a life of fulfilment in spite of the on-going need of anti-depressants.
Disclaimer voedingsdoelen
DietCetera geeft u met bovenstaande tekst slechts algemene informatie. Wij hebben deze tekst niet gericht op individuele personen en omstandigheden. Vanzelfsprekend hebben we wel getracht deze informatie zo duidelijk en correct mogelijk te omschrijven. U blijft echter zelf verantwoordelijk voor uw eigen keuzes en interpretaties. Mocht u specifieke vragen of problemen hebben dan adviseren we u contact op te nemen met uw (huis)arts, diëtist of andere deskundigen. DietCetera is niet aansprakelijk voor eventuele schade ten gevolge van het onjuist interpreteren van deze tekst.