Anale fissuur
Anale fissuur wordt ook wel een anus fissuur genoemd. Een anale fissuur is een scheurtje of wondje in de huid of het slijmvlies van de anus. Vaak loop de fissuur in de lengterichting van de bilspleet, aan de voorkant of achterkant van de anus. Het is een onschuldige aandoening die veel voorkomt. Een anale fissuur is een goedaardig, maar zeer vervelend wondje. Vooral jonge kinderen en mensen van middelbare leeftijd hebben er nogal eens last van. Een anus fissuur kan zich ook zeker voordoen bij baby’s, kleuters en ouderen. Met goede adviezen en een goede behandeling kan een heelkundige ingreep vaak worden vermeden.
Oorzaken anale fissuur
Een anale fissuur kan verschillende oorzaken hebben:
- Obstipatie: De belangrijkste oorzaken van een anale fissuur zijn obstipatie en een harde stoelgang. Een anale fissuur ontstaat wanneer de anus te ver wordt uitgerekt. Door de harde en dikke ontlasting wordt er hard geperst (om de ontlasting kwijt te raken). Het kwetsbare slijmvlies kan gemakkelijk beschadigen.
- Verhoogde spanning: Een verhoogde spanning van de kringspier (een soort kramp) wordt meestal verergerd door de pijn die de fissuur veroorzaakt. Een scheurtje kan dan makkelijker ontstaan. Anuskrampen kunnen zowel de oorzaak als het gevolg van een anale fissuur zijn. Het is daarom lastig om van de klachten af te komen. Een verkramping van de kringspier zorgt ook voor een verminderde doorbloeding. Hierdoor kan een wondje minder goed genezen.
- Chronische darmontsteking: Wondjes en fissuren bij de anus komen voor als verschijnsel bij chronische darmontstekingen. Voornamelijk bij de ziekte van Crohn. De ziekte van Crohn is een chronische ontstekingsziekte van de darm. De voortdurende ontsteking en irritatie van het darmslijmvlies maken het slijmvlies van de endeldarm en de anus erg kwetsbaar. De endeldarm is het laatste deel van de dikke darm.
- Anale seks: Anale fissuur kan ontstaan wanneer bij anale seks de anus te ver wordt uitgerekt.
Anale fissuur symptomen
Cliënten met anale fissuren hebben vrijwel altijd ervaring met verschillende symptomen. Anale fissuren worden pas opgemerkt als ze de volgende verschijnselen vertonen:
- Jeuk: Jeuk ontstaat door de agressieve inwerking van ontlasting.
- Pijn: Vrij kenmerkend is hevige pijn, die vooral verergert bij de stoelgang. Uit schrik voor pijn wordt de stoelgang soms opgehouden, wat voor verdere uitdroging van de stoelgang zorgt. Obstipatie en nog meer letsel en pijn komt voor bij de volgende stoelgang. De pijn kan soms na de stoelgang of overdag blijven aanhouden.
- Bloedverlies: Bloed bij het afvegen is een van de verschijnselen bij anale fissuur. Meestal slechts een streepje op het papier, maar soms ook druppelend in het toilet.
- Huidflapje: Indien de fissuur lang genoeg bestaat kan een klein huidflapje ontstaan. De fissuur wordt daardoor bedekt, omdat het aan het uiteinde van de fissuur ontstaat.
Diagnose anale fissuur
De symptomen bij een anale fissuur verschijnen en verdwijnen vaak erg snel. Als het probleem aanhoudt of verslechtert, dient er een huisarts ingeschakeld te worden. In de meeste gevallen kan de diagnose anale fissuur gesteld worden door de huisarts. De huisarts kan de anus bekijken en onderzoeken. Met een gehandschoende vinger wordt de anus inwendig en uitwendig onderzocht. Het onderzoeken van de anus wordt ook wel rectaal toucher genoemd. Soms zal de huisarts gebruik maken van een kijkbuisje. De binnenkant van de anus en de endeldarm worden onderzocht (proctoscopie). Dit wordt gedaan door een korte metalen buis in het lichaam te brengen. De huisarts kan voor een proctoscopie ook verwijzen naar het ziekenhuis. Een proctoscopie is over het algemeen een veilig onderzoek, dat goed te verdragen is.
Anale fissuur behandeling
De meeste anale fissuren behoeven geen behandeling, tenzij er langdurig sprake is van klachten. De behandelingsmethode is afhankelijk van de ernst van de fissuur. Het verlichten van de druk in het anale gebied is de eerste stap om van de fissuren af te komen. Vaak wordt de druk verhoogd. Een lange tijd in een zitpositie verkeren of staan kan de druk vergroten. Anale fissuren behandelen kan op meerdere manieren:
- Voeding: In de eerste instantie kan door aanpassing van het dieet tot vermindering van de klachten worden gekomen. Door voldoende te drinken en vezelrijk te eten wordt de ontlasting zachter. De druk bij een toiletbezoek wordt verminderd. Ook regulering van het toiletbezoek is van belang. Belangrijk is om bij aandrang het toiletbezoek niet lang uit te stellen. Verder in het stuk zal er specifiek een relatie worden gelegd tussen voeding en anale fissuur.
- Beweging: Dagelijks weinig bewegen kan een fissuur verergeren. Beweging is heel belangrijk om de stoelgang te stimuleren. Bij een anale fissuur komt het vaak voor dat de stoelgang vermindert. De ontlasting is hard en moeizaam. Er is dan sprake van obstipatie of verstopping.
- Warm bad/douche: Een warm bad zorgt ervoor dat de anus kan ontspannen. Een warm bad kan ook helpen om de klachten bij een anale fissuur te bestrijden, zoals de jeuk en het branderige gevoel. Daarnaast kan de masserende werking van de waterstraal van een douche veel verlichting brengen.
- Medicijnen: Op de huidige markt zijn er steeds meer medicijnen beschikbaar voor mensen die last hebben van anale fissuren. Niet elke soort medicijn helpt even goed tegen anale fissuren. Daarnaast werken niet alle medicijnen voor dezelfde persoon goed. Lidocaïne: Zalf of zetpillen met lidocaïne werken plaatselijk verdovend en pijnstillend. Deze medicijnen zorgen ervoor dat de pijn rond de anus wordt verzacht. Vaak is het zonder recept te verkrijgen. Ook werken zalf en zetpillen met lidocaïne goed tegen de jeuk die anale fissuren met zich meebrengt. Zink: Zalf of zetpillen met zink verminderen de pijn en jeuk. Zink heeft een verzachtende werking. Mogelijk kan er voor gezorgd worden dat anale fissuren iets verschrompelen. Nadeel is dat zetpillen minder goed werken dan een crème. De werkzame stoffen komen vaak te hoog in de darm terecht, terwijl ze eigenlijk dicht bij de sluitspier hun werk moeten doen. Bij jeuk en irritatie is een crème geschikter. Laxerende medicijnen: De ontlasting bij anale fissuur gaat meestal moeizaam en is pijnlijk. Daarom schrijven veel huisartsen laxerende medicijnen voor. Laxerende middelen zorgen ervoor dat de stoelgang wat makkelijker verloopt dan normaal. De stoelgang wordt zachter en er komt zo min mogelijk druk op de anus te staan. De laxerende medicijnen zijn ook zonder recept verkrijgbaar. Hydrocortisonvaselinecrème: Met behulp van deze crème kan een ontsteking geremd worden. Hiervoor is wel een recept nodig. Diltiazemcrème: Deze crème kan gebruikt worden als de klachten meer dan zes weken aanhouden. Diltiazemcrème ontspant en verbetert de doorbloeding van het slijmvlies. Het kan zijn dat het scheurtje hierdoor gemakkelijker geneest. Ook voor dit middel is een recept nodig. Zodra de klachten stoppen is het belangrijk om te stoppen met de medicatie.
- Botuline injecties: Soms kan een injectie de behandeling zijn van anale fissuur. Dit heet een botuline injectie. Botuline injecties rond de anus kunnen soms goede resultaten geven. Botuline verlaagt tijdelijk de verhoogde spanning van de kringspier. Hierdoor verdwijnt de verkramping, de doorbloeding verbetert en de fissuur kan genezen. De werking van de injectie duurt ongeveer drie maanden. Eventueel kan de injectie herhaald worden.
- Operatie: Alleen wanneer al het voorgaande gefaald heeft, kan overgegaan worden tot een operatie. Er bestaan verschillende soorten operaties. Bij de ene (laterale interne sfincterotomie) wordt de anusspier gedeeltelijk aan de zijkant doorgeknipt, waardoor ook de rek op de fissuur vermindert. Bij de andere methode de Lord procedure wordt de fissuur zelf uitgesneden. Na de operatie treedt soms tijdelijk een lichte vorm op van incontinentie. Hierbij kan er lichtelijk dunne ontlasting of windjes ontsnappen.
- Bekkenfysiotherapie: Bekkenfysiotherapie wordt ingezet als de bovengenoemde behandelingen niet helpen en wanneer er sprake is van anisme. Anisme houdt in dat, op het moment dat de ontlasting moet komen, de spieren van de bekkenbodem niet kunnen ontspannen.
Voeding en anale fissuren
Met behulp van voeding kunnen anale fissuren voorkomen of ‘genezen’ worden. Het opvolgen van bepaalde voedingsnormen kan de pijn bij anale fissuur verlichten. Het is heel erg belangrijk om voldoende te drinken. De hoofdoorzaak bij anale fissuren is meestal obstipatie, ook wel verstopping genoemd. Voldoende water drinken zorgt voor een zachte stoelgang. Tevens is het belangrijk om vezelrijk te eten. De ontlasting wordt zachter en de druk vermindert. Vezels absorberen namelijk veel vocht, waardoor de stoelgang meer volume krijgt. Het is wel belangrijk om vezels uit verschillende soorten groente en fruit te kiezen en niet alleen uit granen. Vezelrijke voedingsmiddelen kunnen helpen bij het tegengaan van verstoppingen. Sommige sites geven aan dat er bepaalde vezelrijke voedingsmiddelen zijn die laxerend werken. Dit is echter niet wetenschappelijk bewezen. Om het glijvermogen van de stoelgang te bevorderen is het aanbevolen om meer goede vetten te eten. De goede vetten zijn onmisbaar bij het behandelen en voorkomen van aambeien. Daarnaast geeft regelmatig en gevarieerd eten ook baat bij het voorkomen van anale fissuren. Door regelmatig en gevarieerd te eten kan obstipatie voorkomen worden. De stoelgang wordt soepeler en de druk zal afnemen.
Onderzoek anale fissuur
Uit onderzoek blijkt dat nitroglycerinezalf 0,2% op korte termijn twee van de drie patiënten met anale fissuren geneest. Hoofdpijn komt vaak voor. De resultaten op lange termijn zijn nog onduidelijk. Maar bij een deel van de patiënten kan chirurgisch ingrijpen waarschijnlijk worden voorkomen. Eerder onderzoek in Nederland liet zien dat isosorbidedinitraatzalf 1% bij 15 van de 16 patiënten met anale fissuren een goed resultaat gaf. Hierbij had iedereen last van hoofdpijn.
Weten hoe u via voeding anale fissuren kunt tegengaan of de klachten kunt verminderen?
Het door uw DietCetera diëtist uitgeschreven voedingsadvies anale fissuur kunt u eenvoudig via onderstaande ‘diensten voor dit voedingsdoel’ bestellen. De adviezen zijn specifiek gericht op volwassenen van 18 t/m 70 jaar.
Diensten voor dit voedingsdoel
Product type | Prijs | |
---|---|---|
Voedingsadvies
|
€ 9,95 |
>> Bestellen |
Disclaimer voedingsdoelen
DietCetera geeft u met bovenstaande tekst slechts algemene informatie. Wij hebben deze tekst niet gericht op individuele personen en omstandigheden. Vanzelfsprekend hebben we wel getracht deze informatie zo duidelijk en correct mogelijk te omschrijven. U blijft echter zelf verantwoordelijk voor uw eigen keuzes en interpretaties. Mocht u specifieke vragen of problemen hebben dan adviseren we u contact op te nemen met uw (huis)arts, diëtist of andere deskundigen. DietCetera is niet aansprakelijk voor eventuele schade ten gevolge van het onjuist interpreteren van deze tekst.