Vertraagde maaglediging (maagontlediging of gastroparese)

 
Vertraagde maaglediging ofwel vertraagde maagontlediging wordt ook wel een luie maag of een trage maag genoemd. De medische term voor een vertraagde maag(ont)lediging is gastroparese. De maag is een belangrijk orgaan in het spijsverteringskanaal. Het spijsverteringskanaal wordt ook wel het maagdarmkanaal genoemd. Het heeft als doel om voedingsstoffen uit voeding en dranken op te nemen. Het maagdarmkanaal loopt populair gezegd vanaf de mond tot de kont (de anus). Wanneer er iets gegeten wordt, gaat dit via de mond naar de slokdarm. De slokdarm loopt over in de maag. In kleine beetjes geeft de maag wat voedselbrij af aan de dunne darm. De voedselbrij is een papachtig voedingsmengsel in de maag. In de dunne darm begint de daadwerkelijke afbraak van voeding en opname van voedingsstoffen.
 
De maag fungeert dus vooral als tijdelijke opslagplaats, voordat de voedselbrij aan de darm wordt afgegeven. Dit proces is de ontlediging van de maag. De maag is een zakvormig orgaan. Aan de zijkant van de maag zit een opening die door middel van een kringspier kan openen en sluiten. Een kringspier is een spier die rond is. Om de gehele maag zitten spieren. Deze spieren zorgen voor golfachtige bewegingen waardoor de voedselbrij vermengd wordt met maagsap. Dit maagsap is een vloeistof en wordt aangemaakt door de maagwand. Het heeft onder andere als doel om schadelijke bacteriën te doden. Ook zorgen de golfachtige bewegingen ervoor dat de voedselbrij bij de kringspier terecht komt. De maag knijpt als het ware samen. Bij een vertraagde maaglediging (gastroparese) verloopt dit proces te langzaam of de spieren maken verkeerde bewegingen. Voeding blijft dan te lang in de maag zitten. Bij een normale maaglediging duurt het ongeveer drie uur voordat een maag na een maaltijd leeg is. Dit duurt langer wanneer er een vetrijke maaltijd is gegeten. Het duurt namelijk langer om vet af te breken. Mede hierdoor wordt een maaltijd met veel vet een ‘zware maaltijd’ genoemd. Als de maaglediging na vier uur nog niet voltooid is, wordt gesproken van een vertraagde maaglediging.
 

Oorzaak vertraagde maaglediging

Er zijn veel mensen die last hebben van een vertraagde maaglediging. Soms kennen zij de oorzaak niet. Een arts kan in veel gevallen ook geen aantoonbare oorzaak aanwijzen. Waarschijnlijk draagt spanning en stress bij aan een gastroparese. Er wordt dan geen lichamelijk afwijking gevonden. In dat geval wordt er gesproken van idiopathische gastroparese. Idiopathisch betekent ‘zonder duidelijke oorzaak’. Deze maagklachten zijn in principe onschuldig. Echter kunnen de klachten erg vervelend zijn. Bij ongeveer een derde van alle mensen met een vertraagde maaglediging is er sprake van idiopathische gastroparese. De meeste mensen met idiopathische gastroparese zijn vrouw. Dit komt waarschijnlijk omdat vrouwen van nature een langzamere maaglediging hebben.
 
Als de ontlediging van de maag te traag is, komt dat vaak omdat de golfachtige bewegingen niet of onvoldoende aanwezig zijn. Oorzaken hiervoor kunnen zijn:

• Na een operatie aan de maag: Bij een operatie aan de maag kunnen zenuwen naar de maag toe beschadigd zijn. Zenuwen lopen van de hersenen naar alle weefsels en geven signalen af. Deze zenuwen naar de maag moeten ervoor zorgen dat de spieren rond de maag bewegen. Als deze beschadigd zijn, kan dat verstoord raken.
• Medicijnen: Bepaalde medicijnen hebben als bijwerking een vertraagde maaglediging. Op de bijsluiter van een medicijn staat vermeld welke bijwerkingen er kunnen optreden.
• Diabetici: Diabetici zijn mensen met diabetes. Diabetes wordt ook wel suikerziekte genoemd. Hierbij is de waarde van het bloedsuiker te hoog. Deze hoge bloedsuiker is schadelijk voor zenuwen. Zo kan het ook de zenuwen naar de maag beschadigen. Schade aan zenuwen door diabetes wordt neuropathie genoemd.
• Ontsteking van de maag: Een ontsteking van de maag ontstaat vaak door een schadelijke bacterie. Een bekend voorbeeld hiervan is een buikgriep. Dit zorgt ervoor dat de maag van streek is en ook trager werkt. Vaak verdwijnen de klachten na enige tijd weer.
• Maagkanker: Bij maagkanker zit er een kankergezwel in de maag. Dit gezwel kan er voor zorgen dat maag vernauwt. Vooral als het gezwel zich vlak voor de maaguitgang bevindt, kan het voor een vertraging van de maaglediging zorgen.

Symptomen vertraagde maaglediging

Doordat voedsel langer in de maag blijft, kunnen er verschillende klachten optreden. De belangrijkste klachten zijn misselijkheid, braken en een vol gevoel. Een vol gevoel treedt dan ook al snel op bij het eten van een maaltijd. Dit wordt verzadiging genoemd. Een verzadigd gevoel is een signaal van de maag dat er voldoende voeding binnen is gekomen. Dit signaal geeft de maag af door het uitrekken van de maagwand. De maag is dan volledig gevuld. Andere symptomen kunnen zijn:

• boeren;
• buikpijn;
• weinig eetlust;
• gewichtsverlies;
• brandend maagzuur. Het maagsap bevat zuur. Dit zuur heeft als doel om schadelijke bacteriën te doden. De maag is goed bestand tegen dit sterke zuur door een dikke slijmlaag. Als er maagzuur in de slokdarm terecht komt doet dit pijn. De slokdarm is namelijk niet bestand tegen dit zuur. Dit geeft een branderig gevoel ter hoogte van het borstbeen.

Diagnose gastroparese

Als er meerdere symptomen bestaan, is het verstandig een arts te raadplegen. Een arts kan door middel van onderzoek vaststellen of er sprake is van een vertraagde maaglediging. Onderzoeken die hiervoor gebruikt worden zijn:

• Scopie van de maag: Dit wordt ook wel een gastroscopie genoemd. Hierbij wordt met een flexibele slang met camera in de maag gekeken. De slang gaat via de mond en de slokdarm naar de maag. Er wordt dan gekeken of er voedselresten van voorgaande dagen aanwezig zijn.
• Maagbarostat: Er wordt een ballonnetje in de maag gebracht die wordt opgeblazen. Er wordt gemeten of de maag voldoende uitzet na het opblazen van het ballonnetje. Als de maag dit onvoldoende doet, is er sprake van een vertraagde maaglediging.
• Maagledigingsonderzoek: Bij dit onderzoek dient iemand een maaltijd te eten waarin een bepaalde hoeveelheid radioactieve stof verwerkt zit. Radioactieve stof zendt straling uit. Deze radioactieve stof zendt een straling uit naar een camera. De camera kan op deze manier precies volgen welke weg de maaltijd aflegt. En daarmee ook hoe lang het eten in de maag blijft. Hiermee kan gezien worden of er sprake is van een vertraagde maaglediging.

Wanneer een vertraagde maaglediging wordt geconstateerd, kan dit worden behandeld met medicijnen. Deze medicijnen zorgen dat de spieren rond de maag gestimuleerd worden. Deze medicijnen worden prokinetica genoemd. Prokinetica zorgt er ook voor dat er minder misselijkheid optreedt.
 

Voeding en een vertraagde maag(ont)lediging

Naast medicijnen kan een bepaalde voeding klachten helpen verminderen. Vooral vet heeft veel invloed op de snelheid van de maaglediging. Een vetrijke maaltijd blijft bij iedereen langer in de maag dan een lichte maaltijd. Een lichte maaltijd bevat bijvoorbeeld weinig vet en vlees. Het is voor mensen met een gastroparese dus belangrijk om geen vetrijke maaltijden te eten. De grootte van de maaltijd is hierbij ook belangrijk. Kleine maaltijden die goed worden gekauwd geven overwegend minder problemen. Ook kan de consistentie van voeding invloed hebben op de maaglediging. Met consistentie wordt bedoeld de hardheid. Harde voedingsmiddelen zoals rauwkost en noten kunnen de maaglediging remmen. Vloeibare producten en maaltijden zoals soep verwerkt de maag gemakkelijker.
 
Een vertraagde maaglediging kan voor klachten zoals misselijkheid en braken zorgen. Het is belangrijk hier rekening mee te houden. Bepaalde voedingsmiddelen zorgen dat misselijkheid gestimuleerd wordt. Een voorbeeld daarvan zijn koolzuurhoudende dranken. Gasvormende producten kunnen klachten ook verergeren.
 
Als klachten onvoldoende door middel van voedingen en/of medicijnen weg genomen kunnen worden, kan sondevoeding noodzakelijk zijn. Een normale en gezonde voeding is dan vaak onhaalbaar. Sondevoeding wordt ook wel sonde genoemd. Een sonde is een slangetje die via de neus en de slokdarm in de maag wordt gebracht. Wanneer de maag dermate slecht werkt, kan het slangetje van de sonde tot aan het begin van de darm worden ingebracht. Via de slang komt vloeibare voeding binnen in de darm. De voeding is al deels voorverteerd. Zodat de darmen het gemakkelijker kunnen opnemen. De maag heeft dan geen functie meer. Dergelijke behandelingen zijn overigens zeldzaam.
 

Onderzoek vertraagde maaglediging

• Een vertraagde maaglediging komt veel voor bij de ziekte van Parkinson. De ziekte van Parkinson is een hersenziekte. Door ziekteverschijnselen en medicijnen is de inname van voeding vaak al verminderd. Ook blijkt dat zij veel te kampen hebben met een vertraagde maaglediging. Dit maakt voldoende eten voor deze groep nog moeilijker.
• Het medicijn domperidon blijkt effectief bij vertraagde maaglediging. Dit medicijn wordt vooral gebruikt ter bestrijding van misselijkheid. Het blijkt dat het ook een positief effect heeft op de maaglediging. Veel klachten schijnen te verdwijnen bij het gebruik van domperidon.
• Een maagstimulator kan klachten bij vertraagde maaglediging verminderen. Bij een maagstimulator worden twee elektroden in de wand van de maag geplaatst. Deze elektroden communiceren met een regelaar die onder de huid wordt geplaatst. Deze regelaar geeft een signaal af aan de elektroden wanneer er iets wordt gegeten. De elektroden stimuleren de zenuwen van de maag.

Externe informatie vertraagde maaglediging of producten

We zijn extern onderstaande boeken, betreffende een vertraagde maagontlediging, voor u tegengekomen:

• Gastroparesis. Auteur Patricia L. Rosati, Engels, 124 pagina’s. This is my story about how gastroparesis has entered my life and how I managed to accomplish my goals while dealing with symptom management on a daily basis.
• My Mom Has Gastroparesis, e-BOOK. Auteur Timothy Thomas, Engels. This book breaks down the condition and living with Gastroparesis in to the simplest terms in order to convey and allow a child to comprehend and get a grasp on the situation.
• Gastroparesis: Causes, Tests and Treatment Options, e-BOOK.
• The Gastroparesis Cookbook. 102 Delicious, Nutritious Recipes for Gastroparesis Relief. Auteur Karen Frazier, Engels, 206 pagina’s.

Terug