Slow food
Slow food, oftewel ‘langzaam voedsel’, is de tegenhanger van fastfood. Het draait hierbij om lekkere, eerlijke en pure voeding. De beweging ontstond eind jaren tachtig. In Rome vond er een protest plaats tegen het eerste fastfood restaurant. De tegenstanders van fastfood begonnen een slow food beweging. Wereldwijd hebben deze organisaties nu 100.000 aanhangers in 150 landen. De Nederlandse organisatie, Slow Food Nederland, telt ongeveer 2.000 leden. Nederland kent ook een dergelijke beweging voor jongeren, Youth Food Movement (YFM). Het symbool van de beweging is, heel toepasselijk, de slak.
De YFM organisatie heeft verschillende doelstellingen:
- beschermen van speciale productiewijzen en producten;
- een verantwoorde en duurzame leefwijze van de mens;
- de ontwikkeling van lokale economieën;
- waardering van de mens voor voedsel;
- een onthaaste benadering op voedsel;
- voedsel dat van kwaliteit is.
Deze slow food beweging vindt het belangrijk dat waardevolle producten in de toekomst niet worden vergeten. Om waardevolle producten te behouden, zijn er drie middelen ontwikkeld:
- De Ark van de Smaak: De Ark van de Smaak is een lijst waarop ongeveer 1.000 traditionele en ambachtelijke streekproducten zijn te vinden. 16 producten van de Ark van de Smaak komen uit Nederland. Voorbeelden van Nederlandse producten op de Ark van de Smaak zijn de Oosterschelde kreeft en Friese droge worst. Door producten te documenteren probeert de beweging meer bekendheid en erkenning voor deze producten te verkrijgen.
- De Food Communities: Food Communities zijn voedselgemeenschappen die meedoen aan de Terra Madre. De Terra Madre is het tweejaarlijkse evenement van Slow Food International. Tijdens het Terra Madre zijn er veel activiteiten, presentaties en workshops te volgen. Food Communities hebben gemeenschappelijke doelen met de slow food beweging.
- De Presidia: Een product wordt een Presidia genoemd als het op authentieke wijze wordt geproduceerd en de producenten aan strenge eisen voldoen. Nederland heeft acht Presidia, waaronder Limburgse stroop en Texelse schapenkaas.
Aanhangers hechten waarde aan keurmerken, omdat het milieu en eerlijke handel belangrijk bevonden wordt. Een keurmerk geeft aan dat het product voldoet aan de gestelde voorschriften. Er is bijvoorbeeld een EKO-keurmerk. Het EKO-keurmerk is terug te vinden op producten die afkomstig zijn van de biologische landbouw. Een ander voorbeeld is het Max Havelaar keurmerk. Producten met het Max Havelaar keurmerk zijn geproduceerd en verhandeld onder eerlijke voorwaarden.
Hoe werkt slow food?
Aanhangers van de beweging zijn tegen smaakvervlakking. De slow food beweging streeft naar smaakvolle producten. Kwaliteit, respect voor dieren en duurzaamheid staan daarbij voorop. Duurzame voeding wil zeggen dat een voedingsmiddel een minimale impact heeft op het milieu en het klimaat. Bovendien krijgt de producent een eerlijke vergoeding. De aanhangers interesseren zich ook in de herkomst en productiewijze van een voedingsmiddel. Lokaal geproduceerd voedsel heeft meestal de voorkeur. Lokale voedingsmiddelen hoeven namelijk niet duizenden kilometers vervoerd te worden voordat ze genuttigd kunnen worden. De voorkeur gaat ook uit naar gezonde voedingsmiddelen die veel voedingsstoffen bevatten, zoals vitamines en mineralen. De aanhangers gaan bewust om met voedsel. Aanhangers van de beweging weten wat ze eten en waar het vandaan komt. Deze leefwijze valt te omschrijven als een verantwoorde manier van leven en eten.
Aanhangers vinden variatie in het eetpatroon ook erg belangrijk. Ze staan er niet achter dat er in de supermarkt maar één soort komkommer ligt. Er zijn van oorsprong namelijk meerdere soorten komkommers. De aanhangers verbouwen vaak zelf etenswaren, zoals groenten en fruit. Door zelf voedsel te verbouwen staat de kwaliteit van het eten voorop en niet de omzetcijfers zoals dat bij winkelketens (deels) het geval is. Door zelf voedsel te verbouwen kunnen de aanhangers ook rekening houden met het milieu.
Genetisch gemodificeerde gewassen worden niet gebruikt door de aanhangers. Genetische modificatie is een techniek die de plant verandert, zodat de plant beter bestand is tegen invloeden van buitenaf. Volgens de aanhangers zorgt genetische modificatie ervoor dat de natuur zijn balans verliest. Het veranderen van een plant past niet in het karakter van biologische landbouw, terwijl de aanhangers biologische landbouw juist belangrijk vinden. Genetische modificatie voldoet niet aan het principe van de aanhangers wat betreft een goede zorg voor het milieu.
Men koopt met name lokale producten, seizoensgebonden producten en biologische producten. Gezond, lekker en rustig eten staat centraal. Bij hen draait eten om rust en ontspanning. In de drukke maatschappij van tegenwoordig neemt men niet vaak de tijd om uitgebreid voor zichzelf te koken. Deze beweging doet dit wel, zodat ze meer van het voedsel genieten. De opmaak van het bord wordt dan ook belangrijk bevonden.
In Nederland bevinden zich meerdere slow food restaurants. Deze restaurants gebruiken seizoensgebonden, regionale en ambachtelijke producten. Duurzaamheid is belangrijk en gasten kunnen uitvoerig worden geïnformeerd over de gerechten. De aanhangers bezoeken bij voorkeur een dergelijk restaurant, maar gaan ook naar ‘normale’ restaurants. Men kan in een normaal restaurant zelf een keuze maken voor een gerecht dat het meest aansluit bij hun opvattingen.
Slow food en De Schijf van Vijf
De Schijf van Vijf is een hulpmiddel dat is opgesteld door het Voedingscentrum. Het Voedingscentrum voorziet consumenten van betrouwbare informatie over gezonde, veilige en duurzame voedselkeuzes. De Schijf van Vijf heeft vijf vakken. Elke vak stelt een productgroep voor, namelijk:
- brood, granen, aardappelen, pasta, rijst, couscous en peulvruchten;
- zuivel, vlees, vis, ei en vleesvervangers;
- groente en fruit;
- vet en olie;
- dranken.
Slow food aanhangers staan achter De Schijf van Vijf. De Schijf van Vijf heeft als doel mensen gezondere keuzes te laten maken. Gevarieerd eten is belangrijk bij een gezond eetpatroon. Als er uit alle vakken van De Schijf van vijf producten worden gegeten, is de kans op tekorten klein. De aanhangers proberen De Schijf van Vijf dan ook zoveel mogelijk na te leven. Omdat de aanhangers gezond en gevarieerd eten, is de kans op voedingsstoftekorten vrijwel niet aanwezig.
Nadelen slow food
Slow food kent weinig negatieve aspecten. Slow food aanhangers eten gezond, wat erg belangrijk is voor een goede lichamelijke gezondheid. Wel kan het voor slow food aanhangers lastig zijn voedingsmiddelen te vinden, bijvoorbeeld met een bepaald keurmerk. Ook eten slow food aanhangers vaak seizoensgebonden producten, waardoor deze producten niet altijd gegeten kunnen worden. Men moet dus goed weten welk product in welk seizoen te verkrijgen is.
Slow food aanhangers worden over het algemeen goed geaccepteerd door de omgeving. Velen hebben zelfs bewondering voor de manier waarop slow food aanhangers over voedsel denken en met voedsel omgaan. Uiteraard kent een slow food aanhanger ook moeilijke momenten, bijvoorbeeld wanneer men met een vriendengroep naar de snackbar gaat. Wanneer de persoon in kwestie geen fastfood eet, kan er onbegrip ontstaan.
Onderzoek slow food
De slow food beweging heeft geen last van de economische crisis, integendeel. Door de financiële-, milieu- en economische crisis is er steeds meer aandacht voor deze thema’s.
Externe informatie slow food of producten
We zijn extern onderstaande relevante boeken voor u tegengekomen:
- Slow food, over het belang van smaak. Auteur Carlo Petrini, Nederlands, 192 pagina’s. Interview met Carlo Petrini ((mede)oprichter en voorzitter van Slow Food International) en Andrea van Gemst (de Nederlandse voorzitter van Slow Food). Met een lijst van Nederlandse producten voor de Ark van Smaak.
- Genieten in Piemonte. Auteur Karin Stubbé, Nederlands, 160 pagina’s. Een Nederlandstalige gids over de Italiaanse regio Piemonte. Niet een standaard reisgids, maar een culinaire gids met veel informatie in over de wijnen en ook recepten. Het boek is naar seizoenen ingedeeld. De lente bevat een reisgids en inleiding over Slow Food en wijnen.
- Nagerechten En Gebak Van Italiaanse Osteria’s. Nederlands, 494 pagina’s. Vierde deel in de onovertroffen reeks dikke Slow Food-kookboeken. 620 lekkerbekrecepten van de allerbeste soort.
- Slow Food Genussführer Deutschland 2015, e-BOOK. Duits. Mit der zweiten Ausgabe will Slow Food diesen Weg weiterverfolgen und noch erweitern Neben der Aufnahme 150 neuer Lokale wird es noch mehr Hinweise und Tipps zu kulinarischen Besonderheiten geben, von der Kleinbrauerei bis zur Fischerkate um die Ecke.
- Slow Food: Summer, e-BOOK. Auteur Jared Ingersoll, Engels. Jared shares the pleasure of cooking and eating good food in this collection of recipes.
Disclaimer voedingsdoelen
DietCetera geeft u met bovenstaande tekst slechts algemene informatie. Wij hebben deze tekst niet gericht op individuele personen en omstandigheden. Vanzelfsprekend hebben we wel getracht deze informatie zo duidelijk en correct mogelijk te omschrijven. U blijft echter zelf verantwoordelijk voor uw eigen keuzes en interpretaties. Mocht u specifieke vragen of problemen hebben dan adviseren we u contact op te nemen met uw (huis)arts, diëtist of andere deskundigen. DietCetera is niet aansprakelijk voor eventuele schade ten gevolge van het onjuist interpreteren van deze tekst.