Hyperventilatie

 
Hyperventilatie komt bij zo’n 6,4% van de Nederlandse bevolking voor. Men kan bij een hyperventilatie aanval pijn op de borst krijgen of het gevoel krijgen te stikken. Wanneer men verkeerd ademt, kan men gaan hyperventileren. Hyper staat voor uitbundig. Ventilatie staat voor ademhaling, ofwel een uitbundige ademhaling. Wanneer iemand hyperventileert, ademt men te diep en/of te snel. Zo’n 6,4% van de Nederlandse bevolking heeft last van hyperventilatie.
 

Ontstaan en oorzaken hyperventilatie

Bij het inademen van lucht komt de lucht in de longen terecht. Het zuurstof dat in de lucht zit bereikt vervolgens het bloed. Wanneer het lichaam zuurstof gebruikt, ontstaat er koolstofdioxide. De koolstofdioxide wordt door het bloed weer afgegeven. Vervolgens wordt de koolstofdioxide door de longen afgevoerd. Via de mond verlaat koolstofdioxide het lichaam. Wanneer iemand hyperventileert, verloopt deze uitwisseling van gassen intenser. Hierdoor verandert de verhouding zuurstof-koolstofdioxide. Er komt meer zuurstof in het bloed en er wordt meer koolstofdioxide door het bloed afgegeven. Een te lage hoeveelheid koolstofdioxide in het bloed wordt ook wel hypocapnie genoemd. Normaal gesproken is het bloed basisch. Basisch is het tegenovergestelde van zuur. Wanneer zich minder koolstofdioxide in het bloed bevindt, wordt het bloed nog minder zuur. Hierdoor krijgt men last van bepaalde symptomen, zoals bijvoorbeeld duizeligheid en tintelingen. Hyperventilatie kan verschillende oorzaken hebben.
 

Voorbeelden hyperventilatie oorzaken:

• pijn;
• angst;
• stress;
• koorts;
• paniek;
• inspanning;
• vergiftiging;
• grote hoogtes;
• psychische druk;
• oververmoeidheid;
• verkeerd ademhalen.

Gevoelens van angst of paniek kunnen bijvoorbeeld ontstaan wanneer men zich tussen veel mensen bevindt of in een gesloten, kleine ruimte. Het lichaam gaat vervolgens bepaalde hormonen aanmaken. Hormonen zijn stoffen die in het lichaam worden afgegeven. Hormonen kunnen invloed hebben op de werking van bepaalde organen. Het lichaam maakt deze hormonen aan om het lichaam voor te bereiden om te vechten of te vluchten. Hierdoor kan men sneller en dieper gaan ademen en kan het hart sneller gaan kloppen.
 
Wanneer men een hyperventilatie aanval heeft gehad kan dit grote angst met zich meebrengen. Men kan daarom ook bang worden om weer een aanval te krijgen. De kans op een volgende aanval neemt dan echter toe. Uiteindelijk kan dit tot een fobie leiden. Met name wanneer een aanval steeds in dezelfde omstandigheden heeft plaatsgevonden kan een fobie ontstaan. Er is sprake van een fobie wanneer men bang voor iets is waar men eigenlijk niet bang voor hoeft te zijn, een irreële angst. De fobie leidt er toe dat men gaat vermijden. Men kan bijvoorbeeld bepaalde plaatsen vermijden, maar ook situaties.
 

Vormen van hyperventilatie

Er bestaan twee vormen van hyperventilatie, namelijk acute- en chronische hyperventilatie.

• Acute hyperventilatie: Wanneer sprake is van acute hyperventilatie krijgt men plotseling een aanval, bijvoorbeeld wanneer men in paniek raakt. Men gaat bij zo’n aanval plotseling te snel en te diep ademhalen. Als gevolg hiervan ontstaan klachten. Men kan zelfs het gevoel krijgen te stikken of pijn op de borst krijgen. Door de klachten kan men nog meer in paniek raken. Wanneer men in paniek raakt, heeft men de ademhaling nog minder onder controle. De aanval verergert in dit geval.
• Chronische hyperventilatie: Wanneer sprake is van chronische hyperventilatie ademt men voortdurend snel en diep. Men is bij chronische hyperventilatie voortdurend aan het hyperventileren zonder dat men dit doorheeft. Het gevolg van chronische hyperventilatie is dat het lichaam melkzuur gaat produceren. Normaal gesproken wordt melkzuur geproduceerd bij flinke inspanning, wanneer de spieren onvoldoende zuurstof krijgen. Door de productie van melkzuur ten gevolge van het hyperventileren kunnen de spieren vermoeid aanvoelen. De symptomen die bij chronische hyperventilatie voorkomen zijn erg divers en minder duidelijk dan bij acute hyperventilatie.

Symptomen hyperventilatie

Bij hyperventilatie kunnen verschillende symptomen voorkomen. Voorbeelden van symptomen die voor kunnen komen bij hyperventilatie zijn:

• diarree;
• buikpijn;
• hoofdpijn;
• tintelingen;
• duizeligheid;
• transpireren;
• benauwdheid;
• draaierigheid;
• vermoeidheid;
• hartkloppingen;
• last van de rug;
• pijn op de borst;
• grieperig gevoel;
• een angstig of onrustig gevoel;
• verkrampen van vingers en tenen.

Behandeling hyperventilatie

Hyperventilatie kan voorkomen worden.

• Oorzaak achterhalen: Bij de behandeling van hyperventilatie is het belangrijk de oorzaak van hyperventilatie te achterhalen. Wanneer de oorzaak van hyperventilatie wordt achterhaald, kan men mogelijk de oorzaak van het probleem aanpakken.
• Symptomen herkennen: Men dient de symptomen van hyperventilatie te leren herkennen. Door de symptomen te leren herkennen, kan men ingrijpen wanneer men een aanval voelt aankomen. Om achter de symptomen te komen, kan men alle symptomen opschrijven wanneer een aanval heeft plaatsgevonden.
• Ademhalingsoefeningen: Wanneer men een aanval heeft of een aanval voelt aankomen kan men ademhalingsoefeningen doen. Ademhalingsoefeningen kunnen een aanval verminderen en zelfs voorkomen. Wanneer men ademhalingsoefeningen doet, is het belangrijk te ademen vanuit de buik. De borst dient niet mee te bewegen. Men kan een hand op de buik en de borst leggen om te kijken of er goed wordt geademd. De hand die op de buik ligt, dient omhoog te gaan. De hand die op de borst ligt, dient stil te liggen. Men dient er op te letten dat er minder diep en/of snel wordt ingeademd. Wanneer men vaker ademhalingsoefeningen doet, zal men steeds beter in staat zijn om de adem onder controle te krijgen bij een aanval.
• Plastic zakje/handen: Ook kan een plastic zakje helpen om in te ademen of ademen in de handen. Het plastic zakje of de handen dient men voor de neus en mond te plaatsen. Vervolgens ademt men in en uit. Door het plastic zakje of de handen stijgt het koolstofdioxide in het bloed. Er komt namelijk meer koolstofdioxide in het bloed doordat men koolstofdioxide uitademt en het vervolgens weer inademt. Wanneer de koolstofdioxide in het bloed stijgt bij een aanval, nemen de symptomen af.
• Gedachten: Wanneer men in paniek raakt, helpen gedachten dat men gaat stikken niet. Men kan beter juist denken dat men niet stikt en dat de aanval straks over is. Hierdoor kan men rustiger worden en kan ook de ademhaling rustiger worden. Ook met deze gedachten dient men te oefenen. Hoe meer men oefent, hoe beter men de aanval onder controle kan krijgen of kan voorkomen.
• Afleiding: Bij sommige mensen kan afleiding helpen wanneer men een aanval voelt aankomen. Afleiding kan bijvoorbeeld zijn een blokje lopen, een praatje maken met iemand of tot 100 tellen.
• Therapie: Bepaalde hulpverleners kunnen helpen wanneer sprake is van hyperventilatie. Voorbeelden van hulpverleners die kunnen helpen wanneer sprake is van hyperventilatie zijn fysiotherapeuten en logopedisten. Deze hulpverleners kunnen bijvoorbeeld aanleren om goed te ademen en helpen bij het onder controle krijgen van aanvallen.
• Beweging: Zoals eerder gezegd is de verhouding zuurstof-koolstofdioxide verstoord wanneer men hyperventileert. Er bevindt zich te weinig koolstofdioxide in het lichaam. Door te bewegen wordt de productie van koolstofdioxide verhoogd. Men gebruikt bij beweging namelijk meer zuurstof.
• Leefgewoonten: Ook gezonde leefgewoonten spelen een rol bij hyperventilatie. Het is belangrijk gezond te eten, voldoende te bewegen, niet te roken en om voldoende ontspanning te nemen.

Hyperventilatie en voeding

Over voeding en hyperventilatie is weinig bekend. Wel is bekend dat wanneer men bijvoorbeeld minder stress heeft, men minder snel last heeft van hyperventilatie. Stress kan door voeding beïnvloed worden. Zo dient men op het gebruik van alcohol te letten. Het drinken van alcohol kan iemand tijdelijk een blij of ontspannen gevoel geven. Helaas is dit humeur vaak van korte duur. Bovendien neemt alcohol de oorzaak van stress niet weg. Het zorgt alleen voor tijdelijke verlichting van de klachten. Na het ontnuchteren zullen de spanningsklachten vanzelf terugkeren. Bovendien kan teveel alcohol een fysieke kater veroorzaken. Van een kater is sprake wanneer men zich beroerd voelt na het drinken van alcohol. Dit kan voor een ellendig gevoel zorgen. Een ellendig gevoel kan de stress versterken. Ook cafeïne kan een negatieve invloed op stress hebben. Door cafeïne kan men namelijk een gejaagd gevoel krijgen. Koffie is een voorbeeld van een drank die cafeïne bevat. De koffie werkt als een soort ‘pepmiddel.’ Door dit zogenaamde ‘pepmiddel’ kan het zo zijn dat men anders gaat ademen en er een hyperventilatie aanval ontstaat. Ook bijvoorbeeld frisdranken bevatten cafeïne, zoals cola. Mogelijk heeft chocola ook invloed op het krijgen van een hyperventilatie aanval.
 
Voedingsmiddelen met tryptofaan kunnen juist helpen bij stress. Tryptofaan is een aminozuur. Een aminozuur is een onderdeel van eiwit. Eiwitten zijn bouwstenen voor het menselijk lichaam. In het lichaam kan tryptofaan worden omgezet in serotonine. Serotonine is een hormoon dat de stemming op een positieve manier beïnvloedt. Het eten van producten met tryptofaan, kan dus bijdrage aan een betere stemming. Hierdoor kan het stressniveau dalen.
 
Een gezonde voeding kan bijdragen aan het voorkomen of verminderen van stress. Door gezond te eten voelt iemand zich lichamelijk fitter en gezonder. Dit kan resulteren in een verbetering in geestelijk welzijn. Wanneer iemand van zichzelf weet ongezond te eten, is het dus verstandig gezonder te gaan eten. Een plotseling rigoureuze verandering in het voedingspatroon is overigens niet aan te raden. Het kan namelijk lastig zijn om ineens heel anders te gaan eten. Kleine veranderingen om gezonder te gaan eten zijn vaak effectiever. Een diëtist kan u hier bij helpen.
 

Onderzoek

Uit onderzoek is gebleken dat bij het verminderen van stress de ademhaling een belangrijke rol speelt. Het leren op een juiste manier te ademen, kan stress doen afnemen. De personen die meededen aan dit onderzoek merkten na twee weken oefenen met de ademhaling al resultaat.
 

Externe informatie hyperventilatie of producten

We zijn extern onderstaande boeken en producten, betreffende hyperventilatie, voor u tegengekomen:

• Ademhaling als medicijn. Auteur Marc Scheffer, Nederlands, 223 pagina’s. Buteyko Ademwijzertraining als alternatief voor de behandeling van o.a. astma, hyperventilatie en stressklachten.
• Ik word ineens zo raar, Over spanning en hyperventilatie, e-BOOK. Auteur Michel Roborgh, Nederlands, 96 pagina’s. Er wordt ingegaan op hoe hyperventilatie zich uit, in welke situaties het ontstaat en met name hoe het te voorkomen is. Dit laatste vooral middels het leren van verbeterde ademhalingstechnieken en spierontspanningsoefeningen.
• Verademing. Auteurs Bram Bakker & Koen de Jong, Nederlands, 186 pagina’s. Dit boek reikt middelen aan om onze fysieke en mentale gezondheid te verbeteren: eenvoudige ademhalingsoefeningen, trager en bewuster eten en bewegen.
• Hyperfree tegen Hyperventilatie, Ademcassette. Volgens beoordelingen goed werkend hulpmiddel bij hyperventilatie. Het lost uiteraard niet de achterliggende problemen op die de hyperventilatie veroorzaken maar het kan zeker helpen een aanval te voorkomen of te stoppen.

Terug