Multiple sclerose (MS)

 
Multiple sclerose is een auto-immuunziekte. Het is niet te genezen, vaak wel te behandelen. Hiermee kunnen symptomen worden verminderd. Multiple sclerose (MS) is een chronische ziekte van het centraal zenuwstelsel (CZS). Een chronische ziekte betekent dat iets levenslang duurt. Er is geen genezing mogelijk bij een chronische ziekte. Dat geldt ook voor MS. Tevens is multiple sclerose waarschijnlijk een auto-immuunziekte. Het is een ziekte waarbij het lichaam zichzelf aanvalt en kapot maakt. Het Nationaal MS fonds schat het aantal mensen met MS over de hele wereld op 3 miljoen. In Nederland komt de ziekte bij ongeveer 15.000 mensen voor. Per jaar komen er ongeveer 350 nieuwe patiënten bij. Multiple sclerose komt het meeste voor in gebieden met een gematigd klimaat. De gematigde klimaten zijn bijvoorbeeld Nederland en Duitsland. Veel minder vaak komt het voor in tropische gebieden. Tropische gebieden liggen veel rond de evenaar, waar het warm is en de zon veel schijnt.
 

Het zenuwstelsel en multiple sclerose

Het CZS heeft als functie om elektrische signalen te ontvangen en door te sturen via een netwerk van zenuwen. Onder het centraal zenuwstelsel vallen de hersenen en het ruggenmerg. Alle signalen gaan via de hersenen en het ruggenmerg naar alle onderdelen van het lichaam via zenuwen. Bijvoorbeeld bij de linker duim die op een knopje drukt. De hersenen willen graag dat de duim bewogen wordt. Daarvoor sturen de hersenen met behulp van een elektrisch schokje de duim aan. Dit elektrische signaal gaat via de zenuwen, die van de hersenen lopen, naar de duim toe. Als het signaal verwerkt is door de duim, wordt het knopje ingedrukt. Deze zenuwen worden geïsoleerd en omhuld door een vetachtig beschermend eiwit. Dit eiwit heet myeline. De myeline ligt als een omhulsel om de zenuwen heen. Het wordt ook een myeline schede genoemd. Eiwitten zijn de bouwstenen van het lichaam. Eiwit kent in het lichaam verschillende functies. De belangrijkste functie van eiwit is dienen als bouwstof. Eiwit vormt een belangrijk onderdeel van de spieren, organen, zenuwen, botten en het bloed. Wanneer myeline in het centraal zenuwstelsel aangetast wordt, zal de overdracht van boodschappen verstoord worden. Dit resulteert er uiteindelijk in dat de signalen stoppen. Dit proces wordt demyelinisatie genoemd. Het is één van de belangrijkste kenmerken van multiple sclerose (MS).
 

Oorzaken multiple sclerose

Multiple Sclerose houdt in dat er verharde plekken zijn in het centrale zenuwstelsel. In deze verhardingen zijn de cellen van het zenuwstelsel aangetast. Door de verharde plekken ontstaan er verstoringen in de zenuwgeleiding. Waarschijnlijk is Multiple Sclerose een auto-immuunziekte. Dit betekent dat een deel van het afweersysteem het eigen lichaam aanvalt. Het is niet duidelijk waarom het afweersysteem het lichaam aanvalt en hoe MS ontstaat. Het afweersysteem is bedoeld om virussen en bacteriën te doden die het lichaam binnen dringen. Wel bestaat het vermoeden dat erfelijkheid en omgevingsfactoren een rol spelen. Dit moet echter nog verder uitgezocht worden. Bekend is dat vrouwen twee keer zo veel kans blijken te hebben op MS dan mannen. De ziekte begint rond het 20ste en 40ste levensjaar. Tevens kunnen kinderen ook MS ontwikkelen. Hoe dit allemaal ontstaat en zich ontwikkeld is, bevindt zich nog in een onderzoek stadium. Mogelijk is het een virus of een omgevingsfactor die het proces in werking zet. Dat zorgt ervoor dat het afweersysteem zich tegen het lichaam keert. Dit tast de myelineschede van de zenuwen aan en vernietigt het.
 

Verschillende typen multiple sclerose

Bij MS zijn er verschillende soorten bekend. Het verloop van de ziekte geeft aan om welke soort MS het gaat. Het gaat om vier verschillende typen MS. Deze vier types kunnen onderverdeeld worden aan de hand van twee fasen.
 
Doorlopen van twee fases
Ongeveer 80 tot 90 procent van de MS patiënten doorloopt de ziekte in twee fasen.

• Relapse-remitting (RR): Relapse-remitting is de Engelse benaming voor deze eerste fase. De fase wordt in het Nederlands ook wel intermitterende fase genoemd. Bij deze eerste fase gaat het verloop gepaard met wisselingen van verslechtering en de verbetering van klachten. Verslechtering en verbetering wisselen elkaar af. De periode waarin de verslechtering optreedt wordt ook wel een schub of exacerbatie genoemd. Schub wordt als sjoep uitgesproken. De schub ontstaat vrij plotseling. Daarnaast duurt deze periode ongeveer 24 uur. Bij de schub kunnen er nieuwe klachten ontstaan. Maar een oude of bestaande klacht kan ook verergeren. Als een bestaande of oude klacht verergerd terugkeert, wordt dit ook wel opflakkeren genoemd. Wanneer er bij de RR een verbetering optreedt, wordt dit ook wel remissie genoemd. Het kan voorkomen dat de patiënt klachten vrij is. Maar het kan ook zijn de klachten niet geheel verdwijnen. Tussen de periodes van schubs in, ontstaat er geen verdere achteruitgang. Ongeveer een derde van de patiënten met MS bevinden zich in deze fase. Iemand kan snel of langzaam in de volgende fase terecht komen, de progressieve fase.
• Secondary progressive (SP): Secondary progressive is de Engelse benaming. Het betekent dat het in tweede instantie een voortschrijdende ziekte is. In deze fase herstellen de klachten zich bijna niet meer. De klachten worden echter heviger. In de tweede fase kunnen er periodes zijn, waarbij de klachten niet verergeren. Deze periodes worden ook wel stabiliteit genoemd. Er is af en toe sprake van een kleine verbetering. Patiënten in deze fase hebben klachten omtrent de benen, stoelgang, urineren en seksualiteit. De armen kunnen vaak wel goed functioneren. Vermindering van spierkracht en stuurloosheid zijn vaak de grootste problemen.

Begin van fase twee multiple sclerose
Ongeveer 10 tot 20 procent van de MS patiënten, slaat de eerste fase over. De klachten zijn meteen in fase twee. De klachten zijn vanaf het begin langzaam aan het verergeren.

• Primary progressive (PP): Primaty progressive is de Engelse term. Het betekent dat er vanaf het begin al verslechtering optreedt. Er zijn periodes van stabiliteit. De klachten gaan dan niet achteruit. Ook kan er soms een tijdelijke verbetering zijn.
• Progressive Relapsing (PR): Progressive Relapsing is de Engelse benaming voor deze fase. Bij deze fase vind er grote achteruitgangen plaats vanaf het begin. Deze achteruitgangen kunnen gepaard gaan met of zonder herstel. Tussen de periodes in kan de MS patiënt steeds verder achteruit gaan. De achteruitgang kan ook geestelijk zijn. Het is een slopend proces. Waarbij men niet weet wat men te wachten staat. Een terugval kan morgen plaatsvinden maar ook over een maand of twee.

CIS

CIS wordt gebruikt wanneer de diagnose MS nog niet gesteld kan worden. Bij de patiënt is er sprake van een periode van klachten. Iemand heeft dus één aanval van demyelinisatie gehad. Het is mogelijk dat het om MS gaat. Maar een andere zenuwziekte is ook mogelijk. Of een neurologische aandoening zoals dat genoemd wordt. Met neurologisch wordt het zenuwstelsel en de hersenen bedoeld. Wanneer het niet duidelijk is om welke aandoening het gaat, wordt CIS gediagnosticeerd. CIS staat voor Clinically Isolated Syndroom. Vertaald naar het Nederlands betekent dit, klinisch geïsoleerd syndroom. Hiermee wordt bedoeld dat er wel iets is, maar nog niet gezegd kan worden wat. Hiervoor is aanvullend onderzoek nodig.
 

Symptomen multiple sclerose

Er komen verschillende klachten en/of symptomen voor bij multiple sclerose (MS). Deze klachten/symptomen komen niet bij iedereen voor. Het is moeilijk te voorspellen welke klachten op zullen treden. Dit is per persoon verschillend. De meest voorkomende klachten zijn:

• Oogklachten: De oogzenuwen bij MS kunnen ontstoken zijn of raken. Hierdoor kan één oog of beide ogen achteruit gaan. De klachten kunnen op den duur gedeeltelijk of helemaal verdwijnen. Dubbelzien kan ook voorkomen.
• Moeheid: Dit is vaak een langdurige en lastige klacht. Moeheid zal namelijk niet snel overgaan bij MS.
• Klachten bij het plassen: MS patiënten kunnen vaak niet hun plas ophouden. Hierdoor zijn ze meestal te laat om naar de wc te gaan. Ook blaasontstekingen komen vaker voor.
• Pijn: Voornamelijk gaat het om kortdurende aanvallen van pijn. Hierbij kan gedacht worden aan gezichtspijn. Het kan ook om langdurige pijn gaan. Zoals in de onderrug pijn hebben of een branderig gevoel in armen of benen.
• Klachten van de spieren: Hierbij kan het gaan om stijve spieren of het zwakker worden van spieren.
• Stoornissen van het gevoel: Het gevoel van het lichaam werkt niet goed meer. Dit kan verschillende ervaringen in gevoel teweegbrengen. Bijvoorbeeld een doof gevoel of juist prikkelingen/ tintelingen in delen van het lichaam.
• Stuurloosheid: Dit wordt veroorzaakt door een verstoring in de kleine hersenen. De kleine hersenen zorgen voor de goede samenwerking tussen de spieren. Met stuurloosheid is het moeilijker om fijne bewegingen uit te voeren. Met fijne bewegingen worden handelingen als schrijven en knopen dichtmaken bedoelt. Ook kunnen er moeilijkheden optreden met lopen of praten. Ook krachtverlies kan optreden in armen en benen. Een andere vervelende symptomen zijn spasmen (ongecontroleerde bewegingen) en krampen in de spieren.
• Stoelgang: Het kan gaan om verstopping of juist diarree.
• Seksuele stoornissen: Bijvoorbeeld erectiestoornissen bij mannen. Dit wordt ook wel impotentie genoemd.
• Stress: MS is een onvoorspelbare aandoening. Het kan voor veel stress zorgen bij de patiënt. De patiënt weet niet wanneer er een nieuwe aanval komt. Ook weet de patiënt niet hoe het ziekteverloop zal verlopen.

Diagnose multiple sclerose

Om zeker van de diagnose multiple sclerose te zijn, volgt een lange weg van onderzoeken. Op dit moment zijn er nog geen specifieke testen die aangeven dat iemand MS heeft. Ook kan niet gezegd worden om welke vorm van MS het zou gaan. Om de diagnose te stellen zal de arts vragen naar de geschiedenis van de cliënt. Naast de geschiedenis zal ook gevraagd worden naar de symptomen en klachten. Deze symptomen en klachten kunnen nogal vaag zijn. Het verloop van de ziekte kan niet voorspeld worden. Omdat er verschillende vormen zijn van MS is dit lastig te bepalen. Daarnaast is het ziekteverloop per persoon verschillend. Artsen en wetenschappers stellen vaak hun diagnose op basis van de klachten en symptomen in combinatie met neurologisch en diagnostisch onderzoek.
 

Neurologisch onderzoek

De behandelende arts zal het volledige dossier van de patiënt willen hebben. Dit zal een volledig beeld geven. Daarnaast zal de arts een serie onderzoeken doen voor de werking van het CZS. Dit kan gedaan worden door de reflexen te testen, hoe het staat met het evenwicht, coördinatievermogen en hoe het zicht is. Dit wordt gedaan om te bepalen of één of meerdere symptomen van MS voorkomen bij de patiënt.
 

Diagnostisch onderzoek

Het diagnostisch onderzoek zijn twee onderzoeken die worden uitgevoerd. Dit zijn de MRI scan een lumbaal punctie.

• MRI scan: De MRI scan is een apparaat dat een duidelijk beeld kan geven van de hersenen. Het maakt veel foto’s van de hersenen. De foto’s worden zo weergegeven dat de hersenen in horizontale weergave op het scherm te zien zijn. Deze beelden geven de arts de mogelijkheid om te zien of er sprake is van afwijkingen. De MRI scan wordt ook vaak gebruikt voor diagnostische zaken van andere ziekten. Het wordt niet alleen gebruikt voor de diagnose van MS.
• Lumbaal punctie: De andere benaming voor een lumbaal punctie is een ruggenprik. Hierbij wordt hersenvocht afgenomen. Het hersenvocht bevindt zich ook in het ruggenmerg. De hersenen en het ruggenmerg staan in directe verbinding met elkaar. Hersenvocht is eigenlijk een verkeerde benaming als het ook in het ruggenmerg aanwezig is. Het hersenvocht wordt ook wel liquor genoemd. Dit wordt opgenomen uit het ruggenmerg via een naald. Dit is een vervelende ingreep, maar is wel belangrijk. Het kan laten zien of het vocht sporen bevat van MS ontstekingen.

Evoked potential test

Dit is een onderzoek dat nagaat hoe het staat met de zenuwgeleiding. Het gaat na hoe het zenuwstelsel reageert op bepaalde zenuwprikkels. Deze test wordt door de komst van de MRI scan minder gebruikt. De test kan op verschillende manieren uitgevoerd worden. Een voorbeeld van een visuele evoked potential test is dat er gekeken wordt naar de zenuwverbinding tussen de hersenen en de ogen. Door naar bepaalde beelden te kijken, wordt gezien hoe snel de hersenen hierop reageren. Bij mensen met MS is deze reactie trager dan bij andere mensen. Dit komt doordat de myeline schede om de zenuwen heen kapot of weg is.
 
Door middel van deze testen kan gekeken worden of iemand MS heeft ontwikkeld. Deze onderzoeken zijn er ook om te zien of de oorzaak niet ergens anders vandaan komt. Andere ziektebeelden moeten eerst uitgesloten worden om tot de conclusie van MS te komen. Hierbij kan gedacht worden aan de ziekte van Lyme (vaak veroorzaakt door teken), of een vitamine B12 tekort. Teken zijn parasiet achtige beestjes. Teken leven van het bloed van gewervelde dieren en mensen: ze bijten zich vast in de huid en laten zich na een bloedmaaltijd, die enige uren tot dagen duurt, weer vallen. Vaak dragen zij een bacteriën bij zich die overdraagbaar zijn op de mens.
 

Behandeling multiple sclerose

Multiple sclerose is een aandoening waarbij de klachten steeds erger worden. In de afgelopen jaren is steeds meer onderzoek verricht naar mogelijkheden om het ziekteproces te verminderen of te vertragen. Hierbij is er een onderscheid gemaakt in de  mogelijke behandelingen.
 

Symptoombehandeling multiple sclerose

Hierbij wordt medicatie toegediend die er voor moeten zorgen dat de klachten verminderd worden. Hierdoor kan het makkelijker in het dagelijks leven zijn. Bij symptoombehandeling wordt er gewerkt aan vermoeidheid, pijn, bevingen, plasstoornissen, fysiotherapie en psychologische behandelingen.
 

Relapses behandeling multiple sclerose

Relapses is een behandeling voor acute verslechteringen van multiple sclerose. Een relapse wordt ook wel schub, exacerbatie of aanval genoemd. Hierbij treedt er een invasie op van lymfocyten. Lymfocyten zijn bepaalde witte bloedcellen. De Lymfocyten komen de hersenen binnen via de kleinere bloedvaten die daar lopen. Hierbij wordt een proces op gang gebracht dat zorgt voor de beschadigingen van het beschermende eiwit myeline. De medicatie die wordt gegeven hangt af van de ernst. Het kan zijn dat schub niet lang duurt. Overleg met de arts is hier essentieel.
 

Immunomodulatie behandeling multiple sclerose

Als laatste behandeling kan gekozen worden voor geneesmiddelen die het ziekteproces kunnen remmen. Deze behandeling is gericht op de ontstekingen die voorkomen bij MS. Bij MS is het zo dat als er minder ontstekingen zijn, er minder terugvallen plaatsvinden. Deze behandeling is ervoor bedoeld om (nog meer) onomkeerbare schade aan de zenuwen te voorkomen. Het is een behandeling met het oog op de toekomst. Bij immunomodulatie zijn er drie soorten beschikbaar:

• Interferon- bèta’s;
• Glatiameeractaat;
• Natalizumab.

Therapietrouw

Het is belangrijk om trouw en volgens voorschrift de medicatie in te nemen. Afwijkingen daarvan heeft effect op de lange termijn. De medicatie werkt positief op het ziekteproces. Het zorgt ervoor dat later de symptomen van MS geremd kunnen worden. Ook als gemerkt wordt dat de medicatie goed werkt, is het van belang om door te blijven gaan met de medicatie.
 

Multiple sclerose en voeding

De relatie tussen voeding en MS bevat nog veel onduidelijkheden. MS patiënten kunnen echter wel letten op:

• Vitamines en mineralen: Het schijnt dat MS patiënten meer moeite hebben om voldoende vitamines en mineralen binnen te krijgen via de voeding. Dit kan een paar oorzaken hebben. Veel MS patiënten zijn snel en lang moe, waardoor koken meestal niet lukt. Hierdoor kan het zijn dat er niet genoeg vitamines en mineralen het lichaam binnen komen. Een andere mogelijkheid is dat MS patiënten minder eetlust hebben en daardoor minder gaan eten. Vermoeidheid en verminderde eetlust resulteren in minder bewegen, minder eten en tekorten in voedingsstoffen. Vaak zijn foliumzuur, vitamine B12 en vitamine D verlaagd. Hiervan is meer nodig.
• Gevarieerd eten: Door variatie en goede voeding zullen de noodzakelijke voedingsstoffen genuttigd worden. Hierdoor wordt de kans op tekorten verkleint. Met noodzakelijke voedingsstoffen worden eiwitten, koolhydraten, vetten, voedingsvezels, vitamines, mineralen en vocht bedoeld. Met vetten worden de onverzadigde vetten bedoeld. Deze zijn goed voor het lichaam. Het zorgt ervoor dat het lichaam alle voedingsstoffen binnen krijgt om te functioneren. Ze zijn gemakkelijk te herkennen. Bij kamertemperatuur zijn onverzadigde vetten vloeibaar. De verzadigde vetten zijn bij kamertemperatuur vast.
• Darmklachten: Deze komen voor in de volgende vormen: obstipatie, diarree en gasvorming. Dit komt vooral omdat de zenuwen richting de darm niet meer goed functioneren. Daarom zullen de darmen ook niet meer normaal en goed functioneren. Hierdoor kunnen mensen met MS meer darmklachten ervaren. Dit zijn allemaal onhandige en vervelende klachten die MS patiënten kunnen krijgen. Hierdoor dienen veel vezelrijke producten gegeten te worden. Daarnaast dient genoeg water te worden gedronken.
• Ondergewicht: Kauwen en slikken kunnen voor MS patiënten als lastig ervaren worden. Het is daarom belangrijk om erop te letten dat er voldoende gegeten wordt. Als er niet genoeg wordt gegeten, kan de patiënt zodanig afvallen dat het ongezond is en daardoor ondervoed raken. Hierbij krijgt een persoon niet voldoende energie en voedingsstoffen binnen. Energie en voedingsstoffen heeft iedereen nodig voor een optimaal functioneren van het lichaam. Ondergewicht kan ook voorkomen omdat een MS patiënt snel en veel vermoeid is. Eten wordt dan een hele beweging. MS patiënten kunnen door de vermoeidheid ook minder gaan eten. Dit zorgt er weer voor dat er te weinig energie en voedingsstoffen binnen komen. Toch is het voor MS patiënten belangrijk om te blijven eten. Ook zal er gekeken worden naar wat de patiënt goed kan eten en wat niet. Zo kan de dikte van voeding worden aangepast.

Multiple sclerose en bewegen

MS patiënten hebben veel baat bij beweging. Het verloop van Multiple Sclerose van niet gestopt worden door beweging. Echter de gevolgen van MS kunnen in sommige gevallen wel beperkt worden. Beweging zorgt ervoor dat het lichaam actief blijft. De algehele conditie wordt bevorderd en of verbeterd. De effecten van het sporten zijn voor iedere patiënt weer anders. Dit komt doordat de symptomen en klachten bij iedereen met MS anders is. Het is verstandig om gedoseerd te bewegen, eventueel samen met de fysiotherapeut een programma samen te stellen. Om de bekkenbodemspieren te trainen voor of als preventie tegen incontinentie van urine of om weer te leren lopen als een loopstoornis is ontstaan.
 

Onderzoek multiple sclerose

• Veel onderzoeken zijn uitgevoerd naar MS en vitamine D. Vitamine D wordt voornamelijk verkregen via zonlicht op de huid. Zodra zonlicht op de blote huid terecht komt, wordt er in de cellen vitamine D aangemaakt. En een gedeelte via de voeding. Uit onderzoek blijkt dat mensen die dicht bij de evenaar wonen minder MS hebben dan mensen in het noordelijk halfrond. Daarom zijn er veel onderzoeken naar de relatie tussen vitamine D en MS gedaan. Als in de jeugd een adequate hoeveelheid vitamine D wordt binnengekregen, zou dit preventief kunnen werken tegen MS.
• Een nieuwe ontdekking in Amerika heeft mogelijk de sleutel gevonden hoe MS kan ontstaan. Naar alle waarschijnlijkheid zorgt het eiwit fibrinogeen voor de aanzet van MS. Fibrinogeen komt in de hersenen door lekkende bloedvaten. Fibrinogeen wordt namelijk niet gevonden in gezonde hersenen. Om fibrinogeen af te breken worden er in de hersenen cellen geactiveerd om op te ruimen. Deze cellen zijn de immuun cellen van de hersenen. De hersenen hebben speciale cellen voor de weerstand (microglia genoemd). De microglia maken bij de afbraak van fibrinogeen chemische stoffen. De chemische stoffen zorgen voor een giftige omgeving in de hersenen. Door deze giftige omgeving kunnen de zenuwcellen worden beschadigd. Dit kan uiteindelijk weer leiden tot de symptomen van MS. Dit is een recente studie en dient nog verder uitgezocht te worden. Maar waarschijnlijk weten wetenschappers nu meer van het ontstaan van multiple sclerose.

Externe informatie multiple sclerose of producten

We zijn extern onderstaande boeken en producten, betreffende multiple sclerose, voor u tegengekomen:

• Multiple sclerose (MS). Nederlands. De auteurs zijn leden van een groep deskundigen op het gebied van multiple sclerose. De onderdelen van het boek geven medische informatie, informatie over de ziekte zelf zoals gedachten en gevoelens en het invullen van het dagelijks leven, informatie over de verzorging thuis, hulpverlening, rechten en regelingen en nadere informatie over de ziekte.
• Qigong voor multiple sclerose. Auteur Nigel Mills, Nederlands, 128 pagina’s. Klinisch onderzoek heeft echter aangetoond dat oefeningen uit de oude, Chinese qigongleer de symptomen van MS kunnen verlichten. De oefeningen die in het boek beschreven staan, zijn aangepast aan de lichamelijke beperkingen.
• Multiple sclerose, voor de naastbetrokkenen. Nederlands.
• Multiple sclerose, diagnose en behandeling. Nederlands.
• Joint Support is een totaaloplossing voor ondersteuning van je gewrichten. Het bevat alle belangrijke stoffen die in een gewrichtsformule behoren van de hoogst haalbare kwaliteit, in de juiste wetenschappelijke doseringen en onderlinge verhoudingen. Plantaardige glucosamine HCL , chondroïtine , OptiMSM®, UCII® Collageen type II, vitamine C en mangaan.

Terug