Reuma en artrose

 
Reuma en artrose kunnen niet door voeding genezen. Voeding speelt echter wel een belangrijke rol bij het verminderen van de artrose en reuma klachten. Reuma is een verzamelnaam voor meer dan 100 aandoeningen. Het betreft aandoeningen aan gewrichten, pezen en spieren. In Nederland is er bij 1 op de 5 mensen van 20 jaar en ouder sprake van reuma. Dit komt neer op 2,3 miljoen mensen. Van deze mensen is 60% jonger dan 65 jaar. Reuma komt dus niet alleen voor bij ouderen. Reuma bij kinderen wordt jeugdreuma genoemd. Elk jaar komen er tussen de 750 en 1.500 kinderen met jeugdreuma bij.
 

Het gewricht

In een gewricht komen botten bij elkaar. Op het uiteinde van elk bot zit een soort kussentje. Dit kussentje is gemaakt van kraakbeen. Kraakbeen is gemaakt van veerachtig weefsel. Het heeft een schok dempende functie. Daarnaast kan het goed tegen druk. Op die manier zorgt het ervoor dat de botten niet tegen elkaar schuren. Aan de botten zitten pezen. Die verbinden de botten met de spieren. De spieren kunnen het gewricht laten bewegen. Bij reuma kunnen verschillende delen van het gewricht zijn aangetast. Om die reden zijn er verschillende vormen van reuma.
 

Soorten reuma

Reuma is globaal onder te verdelen in drie categorieën.
1. Ontstekingsreuma:
Bij dit type zijn de gewrichten ontstoken. Bij een ontsteking produceert het gewricht meer vocht dan nodig is. Dit zorgt ervoor dat het gewricht opzwelt. Deze zwelling drukt op het gewricht. Hierdoor raken de gewrichten beschadigd. Dit veroorzaakt klachten.
 
Bekende vormen zijn jicht en reumatoïde artritis (RA).

• Jicht: Bij deze aandoening worden urinezuurkristallen gevormd. Urinezuurkristallen zijn opeenhopingen van urinezuur. Urinezuur ontstaat bij de afbraak van purine. Purine wordt in het lichaam gevormd bij de afbraak van cellen en vertering van voedsel. Dit zijn normale processen. De gevormde urinezuurkristallen komen in de gewrichten terecht. Dit is niet de bedoeling. Het gevolg is dat de gewrichten ontstoken raken.
• Reumatoïde artritis: Dit is een auto-immuunziekte. Het afweersysteem  beschermt het lichaam tegen schadelijke indringers, zoals virussen en bacteriën. Bij een auto-immuunziekte gooit het lichaam de schadelijke en niet-schadelijke stoffen op één hoop. Op die manier maakt het lichaam geen onderscheid tussen lichaamseigen stoffen en de schadelijke indringers. Het valt beide aan. Het is nog niet duidelijk hoe dit precies ontstaat.

2. Artrose
Bij dit type is het kraakbeen dunner en zachter geworden. Hierdoor komen de botten tegen elkaar. Dit veroorzaakt pijn. Bij beweging ontstaat schuring. Dit beschadigt het gewricht. Een ander woord voor artrose is gewrichtsslijtage. Artsen noemen het ook wel osteoartritis. Het is echter geen ouderdomsziekte, zoals vaak wordt gedacht. Het kan zowel bij ouderen als jongeren voorkomen. Artrose is de meest voorkomende vorm van reuma in Nederland.
 
3. Wekedelenreuma
Bij deze aandoening zijn niet de gewrichten, maar de spieren en pezen aangetast. Deze zogenaamde ‘weke delen’ kunnen ontstoken zijn. Een bekende vorm van wekedelenreuma is fibromyalgie. Bij dit type zijn de spieren en pezen niet ontstoken, maar kunnen er wel pijnklachten zijn. Het gaat dan om langdurige pijn.
 
Pijn kan grote gevolgen hebben voor het functioneren in het dagelijkse leven. Maar niet alleen pijn. Alle lichamelijke klachten die gepaard gaan met reuma kunnen impact hebben op de omgeving. Een groot deel van de reumapatiënten verliest werk en inkomen. Door de pijn en stijfheid zijn veel simpele handelingen vaak niet goed uitvoerbaar. Daarbij zijn de meeste vormen van reuma chronisch. Chronisch betekent dat de ziekte lang voortduurt of steeds terugkomt. Sommige vormen van reuma zijn auto-immuunziekten. Het immuunsysteem speelt een belangrijke rol bij de weerstand. Een ander woord hiervoor is afweersysteem. Bij een auto-immuunziekte is het immuunsysteem verstoord. Hierdoor bestrijdt het minder goed ziekte, schadelijke bacteriën en virussen. Mensen kunnen meerdere vormen van reuma en artrose hebben. De meeste vormen zijn niet te genezen, maar wel te behandelen. Medicijnen spelen daarin een belangrijke rol. Hoe eerder gestart wordt met medicatie, hoe beter. Sommige medicijnen werken ontstekingsremmend. Andere verminderen de pijn. Er zijn ook medicijnen die beide effecten hebben.
 

Reuma symptomen

Reuma wordt gekenmerkt door pijn en stijfheid in de spieren en gewrichten. Dit kan bewegen moeilijk maken. Klachten kunnen tijdelijk verdwijnen en weer terugkeren. Vermoeidheid of lusteloosheid kunnen ook voorkomen. Dit kunnen symptomen van de aandoening zijn. Maar het kan ook een bijwerking van de medicijnen zijn. Vooral mensen met fibromyalgie hebben last van vermoeidheid. Dit komt doordat mensen met deze reumavorm vaak slecht slapen. Over het algemeen kunnen klachten in de loop van de dag toe- of juist afnemen. Een andere veel gehoorde klacht is pijn aan de voeten. Hoe zwaarder iemand is, hoe meer belastend dit is voor de voeten. Per aandoening kunnen de klachten in ernst en duur variëren.

• Ontstekingsreuma: Naast gewrichtsklachten kunnen gewichtsverlies en koorts optreden. Ook problemen met het hart, bloedvaten, longen, zenuwen en nieren kunnen een gevolg zijn. Ontstekingsreuma zorgt vaak voor grote lichamelijke beperkingen. Hierdoor neemt de zelfredzaamheid af.
• Artrose: Het verlies van kraakbeen vindt geleidelijk plaats. Hierdoor zullen er in het begin weinig klachten zijn. Naar mate het verlies groter wordt, kan beweging en belasting pijnlijk worden. Stijfheid zal vooral optreden na perioden van rust. In een vergevorderd stadium kan artrose leiden tot veranderingen in de houding. Dit kan lichamelijke beperkingen met zich mee brengen.
• Wekedelenreuma: Naast vermoeidheid kunnen slaapstoornissen, ochtendstijfheid, stemmingswisselingen, hoofdpijn, angst- en concentratiestoornissen en het prikkelbaar darmsyndroom optreden. Ook een veranderde waarneming van het gevoel in de handen kan optreden. Dit wordt ook wel aangeduid met de term paresthesie.

Reuma diagnose

De volgende kenmerken kunnen wijzen op een vorm van reuma:

• eén of meer gewrichten die dik zijn;
• bewegen gaat moeilijk door pijn en/of stijfheid;
• gedurende een aantal weken pijn in spieren en gewrichten.

Het kan echter ook op iets anders duiden. Onderzoek door de huisarts kan hier uitsluitsel over geven. Voor het stellen/uitsluiten van de diagnose reuma zal de huisarts lichamelijk onderzoek doen. Indien nodig kan er aanvullend onderzoek plaats vinden. Voor verder onderzoek kan de huisarts ook doorverwijzen naar een reumatoloog.
 

Oorzaken reuma

Er zijn aanwijzingen dat leefstijlfactoren een rol spelen. Hierbij kan gedacht worden aan roken en overgewicht. Maar ook erfelijkheid kan een factor zijn. Hoe meer mensen in de familie reuma hebben, hoe groter de kans op het ontstaan of verergeren van reuma of artrose. Als er sprake is van erfelijke aanleg ontstaat het vaak op jongere leeftijd. Ook is de kans groter dat het in meerdere gewrichten optreedt. De precieze oorzaak van reuma is echter nog niet bekend.
 

Reuma en voeding

Voeding speelt om verschillende redenen een belangrijke rol bij reuma. Hierbij dient opgemerkt te worden dat voeding reuma niet kan genezen.

• Kans op tekorten: Pijn en lichamelijke beperkingen kunnen de inname van voeding verminderen. Veel reumapatiënten ondervinden moeilijkheden met het eten en drinken of het klaarmaken van voeding. Ook bepaalde bijwerkingen van medicijnen kunnen de eetlust verminderen. Hierdoor kunnen er tekorten ontstaan.
  Veel voorkomende tekorten bij reuma zijn vitamine A, vitamine B, vitamine D, calcium en foliumzuur (vitamine B11. Deze tekorten ontstaan vooral doordat de ziekte en de behandeling de behoefte verhogen. Bij gebruik van pijnstillers kan ook de behoefte van vitamine D verhoogd zijn. De behoefte aan vocht en vezels staat gelijk aan die van gezonde mensen.
• Bloedarmoede: Een ander woord voor bloedarmoede is anemie. Dit is een aandoening waarbij het lichaam te weinig rode bloedcellen heeft. Hierdoor wordt er te weinig zuurstof vervoerd. Dit kan allerlei klachten veroorzaken. Vooral mensen met reumatoïde artritis hebben een grote kans op anemie. Dit is vaak het gevolg van de chronische ziekte of ontsteking. Andere oorzaken voor bloedarmoede kunnen een tekort aan de voedingsstoffen ijzer, foliumzuur of vitamine B12 zijn. Voor behandeling is het belangrijk de juist oorzaak te achterhalen.
• Botontkalking: Een ander woord voor botontkalking is osteoporose. Dit is een aandoening waarbij het bot langzaam wordt afgebroken. Hierdoor neemt de kans op botbreuken toe. Van bepaalde medicijnen is bekend dat het kan leiden tot osteoporose. Osteoporose ontstaat dan doordat medicatie de opname van calcium vermindert. Voldoende calcium innemen kan het risico verkleinen. Daarbij speelt ook de inname van vitamine D een rol. Vitamine D zorgt ervoor dat calcium beter in het lichaam wordt opgenomen.
• Overgewicht: De kans op overgewicht bij reuma is groot. Reumapatiënten bewegen vaak minder, omdat dit pijnlijk is. Beperkte lichaamsbeweging kan leiden tot een toename in het gewicht. Ook van sommige medicijnen is bekend dat het kan leiden tot gewichtstoename. Overgewicht kan ook ontstaan door verkeerde voeding. Overgewicht heeft nadelige gevolgen voor mensen met reuma. Zo blijken bepaalde medicijnen minder goed te werken. In combinatie met reumatoïde artritis leidt het vaak tot meer pijn. Dit komt doordat het lichaamsgewicht de gewrichten extra belast. Het vergroot de kans op artrose, met name in de knie. Bovendien is overgewicht nadelig voor reumavormen waarbij ontstekingen een rol spelen. Overgewicht betekent namelijk meer opslag van vet. Vet zit opgeslagen in vetcellen. Vetcellen produceren cytokinen. Cytokinen zijn eiwitten die betrokken zijn bij de afweer. Cytokinen kunnen een ontsteking verergeren.
• Cachexie: Een ruime meerderheid van de patiënten met reumatoïde artritis heeft cachexie. Cachexie is het verlies van vetvrije massa als gevolg van een ziekte. In dit geval reuma. Met de vetvrije massa worden vooral de spieren bedoeld.

Ziekte en pijn gaat vaak gepaard met een verminderde lichamelijke activiteit bij reuma en artrose. Hierdoor worden spieren minder actief gebruikt. Dit kan leiden tot afbraak van spieren. Daarnaast kan bij ziekte de inname aan voeding verminderd zijn. Dit is nadelig omdat het lichaam juist voor herstel meer nodig heeft. Eiwit speelt daarin een belangrijke rol. Het kent in het lichaam verschillende functies. De belangrijkste is de functie als bouwstof. Daarnaast speelt eiwit een belangrijke rol in de afweer en het transport van voedingsstoffen. Het lichaam krijgt eiwit via de voeding binnen. Schiet de voeding tekort, dan kan het lichaam vetvrije massa gaan afbreken. Vetvrije massa zoals spieren en organen bestaan uit eiwitten. Verlies van spieren leidt vaak tot verlies van spierkracht. Dit kan beweging of bepaalde handelingen moeilijk maken.
 
Goede voeding kan bijdragen aan het voorkomen/beperken van bovengenoemde punten. Daarnaast lijkt bepaalde voeding klachten te kunnen verlichten. Ander voedsel lijkt het juist te verergeren. Voor dat laatste is echter nog geen wetenschappelijk bewijs.
 

Beweging en reuma

Naast goede voeding speelt voldoende beweging een belangrijke rol. Beweging kan de volgende voordelen bieden:

• het vermindert de kans op botontkalking;
• het speelt een rol bij het bereiken/handhaven van een goed gewicht;
• het maakt spieren sterker. Hierdoor wordt de kans op cachexie kleiner;
• het kan pijn en stijfheid verminderen. Beweging verergert de beschadiging van het kraakbeen bij artrose niet.

Reuma onderzoek

Er is nog veel onderzoek nodig naar het ontstaan en de behandeling van reuma. Hieronder volgen enkele voorbeelden:

• Glucosamine is een eiwit dat voorkomt in kraakbeen. Het lichaam kan deze stof zelf aanmaken. Dit proces verloopt echter steeds minder goed naarmate iemand ouder wordt. Glucosamine is verkrijgbaar als voedingssupplement. Het kan helpen in de behandeling van milde artrose in de knie. Onderzoek heeft echter niet aangetoond dat glucosamine verergering van artrose tegengaat.
• Het is bekend dat vitamine D belangrijk is bij het voorkomen van osteoporose. Er zijn ook aanwijzingen dat het een gunstige werking zou kunnen hebben op ontstekingsreuma. Hiervoor is echter meer onderzoek nodig.
• Vitamine C speelt een rol bij de opbouw van kraakbeen. Om die reden kan voldoende vitamine C de verergering van artrose tegengaan.
• Er zijn aanwijzingen dat grapefruit de werking van bepaalde ontstekingsremmers kan verminderen. Grapefruit bevat een stofje dat ervoor zorgt dat het medicijn niet afgebroken kan worden. Dit kan leiden tot meer klachten.
• Alcohol lijkt een positief effect te hebben op reumatoïde artritis. Dit is een voorlopige conclusie uit een nog lopend onderzoek. Er zijn aanwijzingen dat matig alcoholgebruik mogelijk het mechanisme dat ontstekingen bij reuma veroorzaakt kan onderdrukken.
• Er is een nieuwe stap gezet in behandeling van reuma. Dat blijkt uit recent onderzoek. De nieuwe behandeling bestaat uit een chip. Deze chip wordt in de hals van de patiënt ingebracht. Via de chip wordt er dagelijks een klein elektrische signaal afgegeven. Dit resulteerde in minder gezwollen en pijnlijke gewrichten. Ook de ontsteking nam af. Hierbij zijn geen medicijnen gebruikt. Bij één reumapatiënt werkte de behandeling zo goed dat de reuma nagenoeg verdwenen is.

Onder reumapatiënten blijkt een grote interesse te zijn voor alternatieve behandelingen. Er is dan ook veel onderzoek gedaan naar het effect van alternatieve voeding. Met name naar eliminatiediëten, vasten, vegetarische voeding en mediterrane voeding is onderzoek gedaan. Een diëtist kan informeren over wat deze diëten inhouden.

• Eliminatiediëten: Eliminatie houdt in dat een bepaald voedingsmiddel (tijdelijk) uit de voeding wordt weggelaten. Strenge eliminatiediëten blijken bij reuma een lichte verbetering te geven. Bij overschakeling op normale voeding gaat dit effect weer verloren.
• Vasten: Het doel van vasten is het afvoeren van afvalstoffen. Hiermee zouden klachten kunnen verminderen. Uit verschillende onderzoeken blijkt dat vasten reumatoïde artritis tijdelijk zou verminderen. Na het stoppen met vasten keren de klachten terug. Vasten wordt ook wel eens toegepast bij overgewicht en chronische ontstekingen.
• Vegetarische voeding: Deze voeding bevat veel antioxidanten. Antioxidanten zijn stofjes die de vorming van schadelijke stoffen in het lichaam tegen gaan. Dit zou gunstig zijn, omdat het een rol zou spelen bij het ontstaan van reuma. Op termijn kan vegetarische voeding gemakkelijk tot tekorten leiden.
• Mediterrane voeding: Kenmerkend voor deze voeding is de grote hoeveelheid groente, fruit, graanproducten, peulvruchten, noten, olijfolie en vis. Dit soort voeding levert veel omega-3-vetzuren en antioxidanten. Vette vis bevat omega-3-vetzuren. Deze vetzuren hebben een ontstekingsremmend effect. Bij reuma zou dit dus een gunstig effect zijn. Ook visolie uit supplementen kan dit effect hebben. Echter voor overtuigend bewijs is meer onderzoek nodig.

Externe informatie of producten reuma en artrose

We zijn extern onderstaande boeken en producten, betreffende reuma en artrose, voor u tegengekomen:Onderstaande boeken verstrekken ook informatie over :

• Ikook met reuma. Auteurs Els van Buuren & Lindsey Langenhof, Nederlands, 72 pagina’s. Ik ook met reuma bevat tal van recepten die het immuunsysteem een oppepper kunnen geven. Daarnaast bevat het voedingstips en allerlei praktische handreikingen op het gebied van voeding en voedselbereiding.
• Gewrichten en voeding. Auteur Gert E. Schuitemaker, Nederlands, 160 pagina’s. Soigneer uw lichaam, soigneer uw gewrichten. Massage, beweging op maat en wellness zijn ingrediënten die u hierbij ten dienste staan. De juiste voeding en orthomoleculaire voedingssuppletie mogen hierbij niet ontbreken. Daarover gaat dit boek.
• Leven met reumatoide artritis. Auteurs Mieke Hazes & Annemarie De Vroed, Nederlands, 148 pagina’s. Beschrijft de aandoening, de diagnose en de behandeling, en hoe de patiënt en zijn/haar omgeving hier zo goed mogelijk mee kan omgaan. Ook aandacht voor zwanger worden en zwanger zijn met RA.
• Artrose. Nederlands, 171 pagina’s. De tips en adviezen in dit boek zullen u helpen een zelfstandig en prettig leven te leiden, ondanks de artrose. Artrose kan niet worden genezen, maar u kunt wel veel doen om de gevolgen van artrose te beperken.
• Gewrichtsslijtage. Auteur Elly Korzelius, Nederlands, 128 pagina’s. De auteur geeft aan wat de meest voorkomende vormen van reuma zijn en de mogelijkheden die vanuit de natuurgeneeskunde geboden kunnen worden. Behandeld worden (in het kort) voeding, orthomoleculaire voeding, TCG (traditioneel Chinese geneeswijze), acupunctuur, chiropractie, et cetera.
• Joint Support is een totaaloplossing voor ondersteuning van je gewrichten. Het bevat alle belangrijke stoffen die in een gewrichtsformule behoren van de hoogst haalbare kwaliteit, in de juiste wetenschappelijke doseringen en onderlinge verhoudingen. Plantaardige glucosamine HCL , chondroïtine , OptiMSM®, UCII® Collageen type II, vitamine C en mangaan.

Weten hoe en met welke voeding u de reuma en artrose klachten kunt verminderen?

Het door uw DietCetera uitgeschreven voedingsadvies kunt u eenvoudig via onderstaande ‘diensten voor dit voedingsdoel’ bestellen. De adviezen zijn specifiek gericht op volwassenen van 18 t/m 70 jaar.

Bestel dit voedingsdoel

Terug