Verkoudheid

 
Verkoudheid kan worden voorkomen door de weerstand te verbeteren. Voeding kan hier een rol in spelen. Verkoudheid is een ontsteking van het slijmvlies in de neus, de bijholten en de keel. De bijholten zijn met lucht gevulde holten in de schedel. Middels een dun kanaaltje staan deze in verbinding met de neusholte. Het slijmvlies in de neus en keel is extra gevoelig. Daarom begint verkoudheid meestal in de neus en keel. In het neusslijmvlies zitten bloedvaten en slijmklieren. De slijmklieren produceren slijm. Het slijm beschermt de luchtwegen tegen bacteriën en virussen. Normaal maken de slijmklieren genoeg slijm om de neus vochtig te houden. Door een bacterie of virus maken de slijmklieren meer slijm. Bovendien houden de bloedvaten in de neus tijdelijk bloed vast, waardoor het neusslijmvlies opzwelt. Veel slijm in de neus veroorzaakt snotteren. Verdikking van het slijmvlies in de neus veroorzaakt neusverstopping. Dit zijn twee veelvoorkomende verschijnselen bij verkoudheid.
 

Rhinitis

Een ander woord voor verkoudheid is rhinitis. Rhinitis bestaat in allergische, niet-allergische en infectieuze vorm. Allergische rhinitis is een reactie van het lichaam op een allergeen. Een allergeen is een stof waarvoor het lichaam allergisch is. Niet-allergische rhinitis heeft niets te maken met een allergeen. Het lichaam reageert dan op een neusafwijking, een bijholteontsteking of medicijngebruik. Infectieuze rhinitis is de ‘normale’ verkoudheid. De medische benaming voor verkoudheid is acute virale nasofaryngitis. Verkoudheid komt veel voor. Volwassenen zijn twee tot vijf keer per jaar verkouden. Kinderen zijn zelfs zes tot tien keer per jaar verkouden.
 

Oorzaken verkoudheid

Verkoudheid (de normale vorm) wordt veroorzaakt door een virus. Vaak is verkoudheid afkomstig van een rhino- of coronavirus. Er zijn echter honderden virussen die verkoudheid kunnen veroorzaken. Besmetting met een virus vindt plaats:

• Via de lucht: Een virus bevindt zich in de vochtdruppeltjes van uitgeademde lucht. Die lucht wordt door anderen weer ingeademd. Dat gebeurt met name wanneer mensen dicht op elkaar zitten in slecht geluchte ruimtes. Bijvoorbeeld op kantoor, op school, in de bus of trein. Verkoudheid komt vaker voor in de herfst en de winter. In deze periode komen grote groepen mensen weer bij elkaar. Bijvoorbeeld door de start van scholen na de zomervakantie. Bovendien gaat de verwarming aan, waardoor de lucht droger wordt. De slijmvliezen drogen uit en worden een broedplaats voor virussen.
• Door aanraking: Een virus bevindt zich aan de handen. Door verkoudheid zit iemand vaak aan zijn neus. Ook doet iemand vaak zijn hand voor de mond om te niezen of hoesten. Het virus wordt overgedragen, wanneer een besmet persoon een ander de hand schudt. Of wanneer deze iets aanraakt dat later door een ander wordt aangeraakt.

Het lichaam is extra vatbaar voor besmetting door een lage weerstand. Een ander woord voor weerstand is immuunsysteem of afweersysteem. De weerstand is de lichamelijke afweer tegen ziektes. Deze kan verslechteren door verkeerde voeding of oververmoeidheid. Ook kou, tocht en vocht kunnen de weerstand negatief beïnvloeden. Een lage weerstand geeft verkoudheid de kans. Verkoudheid verlaagt de weerstand nog eens. Bacteriën en andere virussen krijgen vrij spel. Een tweede besmetting zoals griep kan gemakkelijk ontstaan. Verkoudheid is besmettelijk vanaf het ontstaan van de eerste klachten. Na een verkoudheid is het lichaam immuun voor het virus dat de verkoudheid veroorzaakte. Dit houdt in dat je niet nogmaals door hetzelfde virus besmet kan raken. Iedere verkoudheid wordt dus veroorzaakt door een ander virus. Het lichaam kan dus nooit volledig immuun worden voor verkoudheid.
 

Verkoudheid symptomen

De incubatietijd van een verkoudheid is twee tot drie dagen. Dit is de periode tussen de infectie en de verschijnselen van de ziekte. Enkele verschijnselen zijn:
 
snot in neus en keel, verstopte neus, niezen, keelpijn, oorpijn, jeukende ogen, rode ogen, hoesten, heesheid, hoofdpijn en een drukgevoel op de kaken, benauwdheid, vermoeidheid, lichte koorts (maximaal 38,5 °C), verlies van reuk en verlies van smaak.
 
Hoge koorts komt niet vaak voor, behalve bij kleine kinderen. Iemand die verkouden is kan meestal de dagelijkse activiteiten blijven doen. De symptomen worden niet veroorzaakt door het virus. Ze zijn slechts het teken dat het lichaam tegen het virus strijdt. Een verkoudheid duurt ongeveer een week. Een verkoudheid langer dan tien dagen kan duiden op een andere aandoening. Bijvoorbeeld een kaakholteontsteking of een allergie.
 
Verkoudheid wordt vaak verward met griep. Griep wordt veroorzaakt door een gevaarlijker virus: het influenzavirus. De symptomen van griep zijn ernstiger dan de symptomen van verkoudheid. Griep gaat gepaard met hoge koorts die snel opkomt. De koorts duurt twee tot vier dagen. Deze veroorzaakt vaak hoofdpijn en spierpijn. Iemand met griep voelt zich flink ziek. Overleg met de huisarts is aanbevolen voor kleine kinderen met een stevige verkoudheid. Vooral kinderen jonger dan vier maanden die langer dan een dag (meer dan) 38 graden koorts hebben. Overleg met de huisarts is aanbevolen voor volwassenen met een stevige verkoudheid bij:

• benauwdheid of het ophoesten van veel slijm;
• langer dan vijf dagen (meer dan) 38 graden koorts;
• een tweede temperatuurstijging die een aantal weken aanhoudt;
• langer dan vijf dagen (eenzijdige) kauwpijn, kiespijn, pijn in bovenkaak of pijn bij het voorover bukken.

Behandeling verkoudheid

Verkoudheid gaat meestal vanzelf over. Er zijn geen medicijnen om verkoudheid te genezen. Antibiotica kunnen ook niet helpen. Die werken alleen tegen bacteriën en niet tegen virussen. Toch zijn er middelen om klachten te verminderen. Neusverstopping kan worden verminderd door neusdruppels of -sprays met zout water. Er zijn ook speciale neusdruppels of -sprays met xylometazoline. Deze stof vermindert de zwelling van het slijmvlies. Hierdoor wordt ademen door de neus gemakkelijker. Xylometazoline mag niet te lang worden gebruikt. Langdurig gebruik verergert zwelling van het slijmvlies, als de stof is uitgewerkt. Vervolgens wordt het middel opnieuw gebruikt om het slijmvlies te laten slinken. Op die manier kan het ‘verslavend’ werken. Een kind kan niet zomaar alle geneesmiddelen gebruiken. Het is verstandig om eerst bij een apotheek te informeren.
 
Voorkomen is natuurlijk beter dan genezen. Een besmetting is echter moeilijk uit de weg te gaan. Alleen contact met mensen vermijden voorkomt verkoudheid. Dan kan er geen besmetting plaatsvinden. Continue alleen thuisblijven is natuurlijk geen optie. Er zijn wel manieren om het risico op verkoudheid te verkleinen. Het is raadzaam om een goede luchtvochtigheid en doorstroom van lucht in de leefruimtes te bewerkstelligen. Daarnaast is hygiëne erg belangrijk. Een hand voor de mond tijdens hoesten of niezen en regelmatig de handen wassen helpt. Ook stoppen met roken kan helpen. Roken veroorzaakt irritatie van de slijmvliezen. Hierdoor blijven verkoudheidsklachten langer bestaan. Als besmetting eenmaal plaats heeft gevonden, kan stomen de symptomen verlichten. Het versnelt de genezing echter niet. Stomen is overigens niet aan te raden voor jonge kinderen.
 

Voeding en verkoudheid

Een goede manier om verkoudheid te voorkomen is het optimaliseren van de weerstand. Er wordt vaak gesproken van het ‘verhogen’ van de weerstand of het ‘versterken’ van het immuunsysteem. Deze uitspraken suggereren dat het systeem hetzelfde werkt als een spier. Een spier kan door training steeds sterker worden. Het immuunsysteem werkt echter niet zo. Het systeem kan slechts geoptimaliseerd worden tot een bepaald niveau. Het immuunsysteem kan nooit zodanig verbeterd worden dat het alle schadelijke indringers tegenhoudt. Een optimaal immuunsysteem is de beste manier om het lichaam te beschermen tegen bacteriën en virussen. Dit kan worden bereikt door een gezonde voeding. De basis van een gezonde voeding is variatie. Het is goed om zo veel mogelijk te wisselen en combineren. Op die manier komen alle noodzakelijke voedingsstoffen binnen. Voedingsstoffen zijn belangrijk bij verschillende functies in het lichaam. Voorbeelden hiervan zijn vitaminen en mineralen. Bij voldoende inname van deze stoffen is het lichaam optimaal voorzien om alle functies goed uit te voeren. Zo ook de bestrijding van virussen. De vitamines A,  vitamine C,  vitamine E, vitamine B6 en vitamine D zouden hier een rol in kunnen spelen. Ook de mineralen zink en selenium zouden hier invloed op kunnen hebben. Om voldoende vitamines en mineralen in te nemen gebruiken veel mensen supplementen. Een supplement dient als aanvulling op de dagelijkse voeding. Als er gezond en gevarieerd wordt gegeten, zijn deze echter niet nodig.
 
Daarnaast is het is raadzaam om voldoende te drinken. Door verkoudheid kunnen de slijmvliezen uitdrogen. Vochtige slijmvliezen zijn belangrijk om virussen te weerstaan. Ook kan iemand veel gaan transpireren door koorts. Voldoende drinken kan uitdroging voorkomen. Als koorts hoog is en lang aanhoudt, is het belangrijk om voldoende zout in het bloed te hebben. Door zweten verliest het lichaam veel zout.
 
In de alternatieve geneeskunde wordt het gebruik van salvestrolen aangeraden. Salvestrolen zijn bioactieve stoffen. Bioactieve stoffen hebben een gezondheid bevorderend effect. Ze komen van nature voor in voedingsmiddelen of worden kunstmatig toegevoegd. In principe kan het lichaam ook zonder deze stoffen. Hoewel er nog geen hard wetenschappelijk bewijs is, lijken salvestrolen het immuunsysteem te verbeteren. Ook Echinacea is een populair hulpmiddel tegen verkoudheid. Volgens de alternatieve geneeskunde helpt het kruidenmiddel om het immuunsysteem te verbeteren. Onderzoekers hebben echter (nog) geen effect kunnen aantonen. Bovendien zou Echinacea de werking van bepaalde medicijnen negatief beïnvloeden.
 
Behalve door voeding kan de weerstand ook worden verbeterd door:

• Voldoende ontspanning: Stress zorgt ervoor dat de weerstand achteruit gaat.
• Beweging: Door voldoende te bewegen is het lichaam in een betere conditie. Met een betere conditie heeft het lichaam een betere weerstand. Ook verloopt het herstel van griep beter als de conditie goed is.
• Voldoende nachtrust: Een regelmatig slaap-waakritme zorgt voor een goede weerstand. Een uitgerust lichaam is beter bestand tegen virussen.

Onderzoek verkoudheid

• De naam suggereert dat verkoudheid wordt veroorzaakt door ‘kou vatten’. Het begrip wordt vaak gebruikt om aan te geven dat iemand ziek is geworden door kou. Een verband is echter nooit bewezen. Verkoudheid komt wel vaker voor in het najaar of bij koud, regenachtig weer. In deze omstandigheden zijn mensen echter vaker bij elkaar. Bovendien worden de leefruimtes minder gelucht. Zo kunnen virussen zich gemakkelijker verspreiden. De weerstand kan wel afnemen door ‘kou vatten’. Hierdoor wordt het lichaam gevoeliger voor verkoudheid.
• Autorijden met een verkoudheid is even gevaarlijk als autorijden met drank op. Het rijvermogen zou dalen met 50%. Dat staat gelijk aan autorijden met vier dubbele whisky’s op. Verkouden bestuurders reageren langzamer en zijn zich minder bewust van het omringende verkeer. Niezen achter het stuur is helemaal gevaarlijk. Tijdens het niezen gaan de ogen dicht en verliest de bestuurder het verkeer uit het oog.
• De neus ophalen is beter dan de neus snuiten. Een verkoudheidsvirus vermeerdert zich in het neusslijmvlies. Door de neus te snuiten wordt druk uitgeoefend op het slijm. Het wordt dan in de verschillende holtes in het hoofd geperst. Dat verhoogt de kans op bijholte-, oor- of voorhoofdsholteontsteking. Door de neus op te halen wordt het slijm juist weggezogen uit de holtes.
• Onderzoek heeft een verband aangetoond tussen verkoudheid en overgewicht. De weerstand van mensen met overgewicht is vaak minder. De onderzoeksresultaten werden wel beïnvloed. Mensen met overgewicht brengen namelijk vaker een bezoek aan de huisarts.
• Pijnstillers zoals aspirine onderdrukken de aanmaak van antistoffen. Het is niet nodig om een lichte temperatuurverhoging te verlagen met pijnstillers. Verkoudheidsvirussen verspreiden zich niet door een hoge temperatuur. Lichte koorts helpt het lichaam juist sneller van het virus af.

Externe informatie verkoudheid of producten

We zijn extern onderstaande boeken en producten, betreffende verkoudheid, voor u tegengekomen:

• Verkoudheid. Auteur Elaine Landau, Nederlands, 32 pagina’s. Uitgelegd wordt wat verkoudheid is, over de virussen die de verkoudheid veroorzaken, de symptomen, hoe je je beter kunt voelen en hoe je het kunt voorkomen. Voor goede lezers vanaf ca. 8 t/m 10 jaar.
• 50 Natural Ways to Relieve a Cold. Auteur Raje Airey, Engels, 64 pagina’s. It describes how to make your own therapeutic drinks, gargles, syrups, lotions, balms, tinctures and tonics; all based on natural ingredients.
• Grandma’s Natural Remedies And Ancient Recipes: How to cure a common cold and other health related remedies, e-BOOK. Auteurs Dueep Jyot Singh & John Davidson, Engels.
• Nasaline Neusdouche bij Hooikoorts en Verkoudheid, Spoelsysteem. Let op! Dit is een medisch hulpmiddel. Lees voor gebruik de gebruiksaanwijzing.
• VSM Kaloba Druppels Bij Verkoudheid. Met Kaloba ben je, volgens de fabrikant, sneller van de verkoudheid af. Kaloba is een traditioneel kruidengeneesmiddel op basis van Pelargonium sidoides.

Terug