Noten allergie

 
Een allergie is een ongewenste overreactie van het afweersysteem op bepaalde stoffen uit de omgeving. Het afweersysteem is het systeem dat het lichaam tegen ziektes beschermt. Een allergie kan ontstaan door een stof uit de lucht (pollen) of stoffen uit de voeding. Het lichaam reageert hierop met het vormen van antistoffen. Antistoffen zijn stoffen die in het lichaam een rol spelen in de afweer tegen ziekteverwekkers.
 
Noten allergie is een voedselallergie. Een voedselallergie is een vorm van voedselovergevoeligheid. Voedselovergevoeligheid is een overkoepelende term voor overgevoelige reacties op voedingsmiddelen. Voedselovergevoeligheid wordt opgedeeld in twee vormen:

• allergische voedselovergevoeligheid;
• niet-allergische voedselovergevoeligheid.

De allergische vorm wordt ook wel voedselallergie genoemd. De niet-allergische vorm wordt ook wel voedselintolerantie genoemd. 1-3% van de volwassenen heeft last van voedselovergevoeligheid. 4-6% van de kinderen heeft last van voedselovergevoeligheid. Er zijn weinig cijfers bekend over het vóórkomen van specifiek voedselallergie. Geschat wordt dat 1-2% van de volwassenen en 1-3% van de kinderen last heeft van voedselallergie. Geschat wordt dat 0,4-1,4% van de volwassen wereldbevolking een notenallergie heeft. Voor kinderen onder de 6 jaar ligt dit tussen de 0,03-0,2%. Van alle jongeren van 6 tot 18 jaar heeft waarschijnlijk 0,2-2,3% een notenallergie.
 

Noten

Noten worden voornamelijk gebruikt als tussendoortje. Noten bevatten veel eiwit, ijzer, vitamine E en B-vitaminen. 55% van de noot bestaat uit vet. Dit vet is echter wel de onverzadigde ‘goede’ variant. Door de samenstelling van de noot, is het een goede vleesvervanger. Noten bevatten wel veel energie. Het is daarom niet verstandig elke dag vlees te vervangen door noten.
 
Voorbeelden van noten zijn: amandelen, cashewnoten, hazelnoten en walnoten. Noten groeien aan bomen en komen vooral uit warme landen. Omdat noten gevoelig zijn voor schimmels is het belangrijk dat noten droog bewaard worden. Noten zouden goed zijn voor de gezondheid en hart- en vaatziekten voorkomen. Dit is echter nooit wetenschappelijk bewezen. Wel verlagen noten het cholesterolgehalte. Dit komt door de vetzuursamenstelling van de noot. Cholesterol is een bouwstof van het lichaam. Helaas is een te hoog cholesterolgehalte niet goed voor het hart en de bloedvaten. Dit komt doordat cholesterol een vetachtige stof is.
 

Wat is een noten allergie?

Een noten allergie is een voedselallergie. Een voedselallergie is een vorm van voedselovergevoeligheid.
 
Een allergische voedselovergevoeligheid kan worden ingedeeld in twee vormen:

• IgE-afhankelijke voedselallergie;
• en niet-IgE-afhankelijke voedselallergie.

De meeste voedselallergieën zijn IgE-afhankelijk. Dit betekent dat zich alleen symptomen voordoen, indien IgE in het lichaam aanwezig is. IgE is een afkorting voor immunoglobuline E. Immunoglobuline E is een antilichaam. Een antilichaam is een stof in het lichaam dat lichaamsvreemde stoffen aanvalt. Een antilichaam hecht zich aan een allergeen. Een allergeen is de stof die de allergische reactie veroorzaakt. Een allergeen is altijd een eiwit. Een eiwit is echter niet altijd een allergeen. Een eiwit is alleen een allergeen voor een persoon die allergisch is voor datgene waar het eiwit een onderdeel van is.
 
Voor mensen met een notenallergie kan eiwit van noten een allergische reactie veroorzaken. Een allergische reactie wordt vaak opgewekt door een specifiek eiwit.
 
Het eiwit van noten is dan het allergeen. Een allergeen komt het lichaam binnen via de huid, de luchtwegen of het maagdarmkanaal. Over het algemeen is een allergeen niet schadelijk voor het lichaam. Een lichaam dat allergisch is voor noten herkent het echter niet en beoordeelt het als een lichaamsvreemde stof. Dan volgt een reactie van het afweersysteem. Het afweersysteem wordt ook wel het immuunsysteem genoemd.
 
Het immuunsysteem beschermt het lichaam tegen bacteriën en virussen en reageert soms op onschadelijke allergenen. Het immuunsysteem reageert door een antistof (IgE) te maken die een allergeen opruimt. Tijdens de opruiming komt histamine vrij. Histamine is verantwoordelijk voor de symptomen van een allergie. Vaak is slechts een kleine hoeveelheid van een allergeen nodig om een reactie te veroorzaken.
 

Allergie of intolerantie?

Een allergie wordt regelmatig verward met een intolerantie. Deze begrippen hebben echter een andere betekenis.

• Een allergie wordt veroorzaakt door een reactie van het immuunsysteem. Een intolerantie wordt niet veroorzaakt door een reactie van het immuunsysteem. Desondanks reageert het lichaam op een stof die het niet kan verdragen.
• Een allergische reactie geschiedt al na contact met een kleine hoeveelheid allergeen. Een intolerante reactie geschiedt pas na contact met een grote hoeveelheid allergeen.
• Een allergie kan levensbedreigend zijn in geval van een anafylactische shock. Een intolerantie kan niet levensbedreigend zijn. Een anafylactische shock komt tot stand door plotseling vrijkomen van grote hoeveelheden histamine. Hierdoor gaan de bloedvaten zo ver openstaan dat de bloeddruk daalt. Een te lage bloeddruk kan levensbedreigend zijn.

Noten allergie oorzaken

Een noten allergie kan aangeboren of later verkregen zijn. De allergie is aangeboren als het eerste contact met een allergeen direct een reactie veroorzaakt. Bij een aangeboren allergie komt de reactie meestal over het hele lichaam voor. De allergie is later verkregen als herhaaldelijk contact met een allergeen een reactie veroorzaakt. Bij een later verkregen allergie komt de reactie meestal plaatselijk voor. Plaatselijk betekent dat de reactie betrekking heeft op een bepaalde plaats in of op het lichaam.
 
Erfelijkheid speelt een rol bij het ontstaan van allergische reacties. Op het moment dat beide ouders een allergie hebben, neemt de kans op een allergie voor het kind toe met 80%. Wanneer beide ouders geen allergie hebben, is de kans op een allergie voor het kind 10%. De aanleg om allergisch te reageren berust op de aanmaak van IgE. Mensen die niet allergisch zijn maken geen specifiek IgE aan. De aanleg om een allergie te ontwikkelen wordt atopie genoemd.
 
Na het eerste contact met een allergeen maakt het lichaam antilichamen aan. Een antilichaam hecht zich aan een allergeen om het herkenbaar of inactief te maken. Het lichaam is gevoelig voor een allergeen vanaf het moment dat antilichamen worden aangemaakt. Dit proces wordt sensibilisatie genoemd. De antilichamen zijn de zogenaamde immunoglobulines. Deze behoren tot het E-type (IgE). Door inname van een voedingsmiddel met noten komt noot-eiwit in aanraking met het betreffende IgE. Het IgE wordt vervolgens verbonden met een mestcel. Een mestcel is een bloedcel die is gevuld met histamine. Histamine is verantwoordelijk voor het ontstaan van allergische klachten. Door het IgE wordt de mestcel geactiveerd. Hierdoor komt histamine uit de cel. Dit proces wordt degranulatie genoemd.
 
Fasegewijs:

• Het allergeen (noot-eiwit) wordt gedetecteerd.
• Het IgE wordt aangemaakt.
• Het IgE wordt verbonden met de mestcel.
• Het allergeen (noot-eiwit) wordt verbonden aan het IgE.
• De mestcel wordt geactiveerd.
• Histamine wordt vrijgemaakt uit de mestcel.
• Een allergische reactie wordt uitgelokt.

De allergische reactie ontstaat waar de mestcellen zich bevinden. In het geval van een voedselallergie is dit over het algemeen in de darmen.
 

Noten allergie symptomen

De symptomen van een noten allergie verschillen per persoon. De ernst van de symptomen varieert van mild tot ernstig.
 
Veelvoorkomende symptomen van een noten allergie zijn:

• maagdarmklachten: Maagdarmklachten zoals buikpijn, diarree en braken kunnen optreden als symptomen bij een noten allergie;
• luchtwegklachten: Men kan last krijgen van benauwdheid en astma. Dit kan onder andere ontstaan wanneer de tong of keel opzwelt;
• huidreacties: Er kunnen galbulten ontstaan. Galbulten zijn jeukende bultjes die over kunnen gaan in blaren. Tevens kan de huid rood worden en zwellen;
• anafylaxie: Anafylaxie is een medische term voor een levensbedreigende allergische reactie. Een ander woord voor anafylaxie is anafylactische shock. Anafylaxie wordt veroorzaakt door een verwijding van de bloedvaten. Dit wordt veroorzaakt door histamine. Symptomen zijn ademhalingsmoeilijkheden, een lage bloeddruk en een vertraagde hartslag. Wanneer de situatie ernstig is, kan anafylaxie in enkele minuten tot de dood leiden wanneer deze niet meteen wordt behandeld.

Allergische symptomen kunnen binnen een paar minuten tot enkele uren na het eten optreden. Bovenstaande symptomen kunnen overeen komen met symptomen van een andere aandoening. Indien een noten allergie wordt vermoed, is het verstandig om een arts te raadplegen.
 

Diagnose noten allergie

De arts zal eerst een lichamelijk onderzoek doen. Indien een notenallergie wordt vermoed, wordt nader onderzoek gedaan. Er zijn verschillende onderzoeken mogelijk:

• RAST (Radio Allergo Sorbent Test): Een allergie kan worden aangetoond met een bloedonderzoek. Er wordt bloed afgenomen. Het bloed wordt onderzocht op de aanwezigheid van antilichamen tegen noot-eiwit. Een positieve uitslag duidt op een allergie. Een RAST uitslag is echter niet 100% betrouwbaar. Hiervoor is nader onderzoek noodzakelijk.
• Huidpriktest: Een allergie kan worden aangetoond met een huidonderzoek. Druppels van een allergeen worden op de huid geplaatst. De huid wordt door de druppel heen geprikt. De prikplaats wordt 15 à 20 minuten later bekeken door een deskundige. Een reactie van de huid (zoals zwelling en roodheid) duidt op een allergie. Deze test wordt soms gedaan door in een allergeen product te prikken en vervolgens in de huid te prikken.
• Eliminatie-provocatie: Een allergie kan worden aangetoond met een voedseltest. Een verdacht voedingsmiddel wordt gedurende 4 à 6 weken uit het eetpatroon verwijderd (eliminatie). Wanneer de klachten verdwijnen, wordt het voedingsmiddel weer aan het eetpatroon toegevoegd (provocatie). Wanneer de klachten terugkeren, wordt een persoon allergisch bevonden.
• Dubbelblind placebo gecontroleerd onderzoek: Een allergie kan met zekerheid worden aangetoond met dit onderzoek. Een patiënt krijgt een aantal testvoedingen. De testvoedingen bevatten een (oplopende hoeveelheid) allergeen of geen allergeen. De patiënt noch de arts weet welke testvoeding een allergeen bevat. Dat wordt duidelijk, wanneer het onderzoek afgelopen is. De test kan dus niet worden beïnvloed. Deze onderzoeken worden uitgevoerd door professionals. Wanneer een ernstige reactie dreigt (eliminatie-provocatie), worden de onderzoeken in het ziekenhuis uitgevoerd.

Behandeling noten allergie

Wanneer de diagnose is gesteld, kunnen maatregelen worden genomen. Een noten allergie kan niet worden genezen. Men kan er wel overheen groeien. Maximaal 10% van de kinderen groeit over een noten allergie heen.
 
De beste manier om klachten te voorkomen is het vermijden van voedingsmiddelen met noten. Er zijn ook manieren om de klachten te verminderen, wanneer (per ongeluk) noten worden ingenomen zoals:

• Antihistaminica: Een antihistaminicum is een medicijn dat een allergische reactie onderdrukt. Het blokkeert de werking van histamine. Histamine is verantwoordelijk voor het ontstaan van allergische klachten. Een antihistaminicum kan over het algemeen oraal worden ingenomen. Het is belangrijk om een arts te raadplegen alvorens antihistaminica te gebruiken.
• Epinefrine: Een ander woord voor epinefrine is adrenaline. Adrenaline wordt toegediend in geval van een anafylactische shock. Patiënten met een hoog risico op anafylaxie hebben een auto injector pen. Deze bevat een dosis adrenaline die kan worden geïnjecteerd in de huid. Een omstander zal deze moeten toedienen, als een patiënt anafylactisch reageert. Door adrenaline vernauwen de bloedvaten zich weer. De alternatieve geneeskunde heeft een aantal behandelingen tegen allergieën. Deze zijn echter niet wetenschappelijk bewezen.

Voeding bij een noten allergie

Een noten allergie wordt behandeld door voedingsmiddelen met noten en producten die noten bevatten te verwijderen uit het eetpatroon. De noot wordt in producten verwerkt. Voorbeelden van voedingsmiddelen waar noten in verwerkt kunnen zijn, zijn: amandelspijs, marsepein, koekjes en ontbijtgranen.
 
Tevens kan een voedingsmiddel sporen van noten bevatten wanneer het in dezelfde fabriek is gemaakt als waarin noten worden verwerkt. Dit wordt kruisbesmetting genoemd. Dit kan bijvoorbeeld zo zijn bij chocolade en koekjes. Ook deze producten dienen vermeden te worden.
 
Wanneer producten noten bevatten, dient dit op de verpakking vermeld te staan. Ook kan er op de verpakking vermeld staan dat het product sporen van noten kan bevatten. Het is echter niet verplicht om op de verpakking te vermelden dat het product sporen van noten kan bevatten. Vaak zetten fabrikanten die noten verwerken dit op de verpakking om zich in te dekken. Ook cosmetische producten kunnen sporen van het noot-eiwit bevatten.
 
Een noten allergie kan erg ongemakkelijk zijn. Het kan beperkend voelen om geen noten en producten waar noten in verwerkt zijn, te kunnen gebruiken. De kans is altijd aanwezig dat een persoon alsnog in aanraking komt met een allergeen. Een manier waarop dat kan gebeuren is kruisbesmetting.
 
Kruisbesmetting is het besmetten van een voedingsmiddel met een allergeen. Dat kan gebeuren door het voedingsmiddel niet goed te scheiden van andere voedingsmiddelen. Ook ongewassen handen, bestek of serviesgoed kunnen hiertoe leiden. Kruisbesmetting kan ook in een fabriek ontstaan. In een fabriek kan kruisbesmetting ontstaan wanneer bijvoorbeeld een voedingsmiddel verwerkt wordt in een machine die ook noten verwerkt. Er kunnen dan sporen van noten in het voedingsmiddel komen wanneer de machine niet goed is gereinigd. Een persoon met een notenallergie kan hierdoor een allergische reactie krijgen.
 
Een persoon met een noten allergie kan ook reageren op andere voedingsstoffen. Wanneer hiertussen een wisselwerking optreedt, is er sprake van een kruisreactie. Een kruisreactie is een reactie van het immuunsysteem op een stof waarvoor het niet allergisch is. Noten allergie gaat weleens samen met een kruisreactie op vruchten en andere noten. Voorbeelden van vruchten zijn de perzik, kers en abrikoos.
 
Het immuunsysteem kan nauwkeurig een notenallergeen herkennen. De nauwkeurigheid kent echter grenzen. Het afweersysteem herkent slechts een stukje van het allergeen: het epitoop. De eigenschappen van een epitoop van een hazelnoot en een epitoop van – bijvoorbeeld – perzik komen sterk overeen. Soms wordt het epitoop van perzik herkend als een hazelnootallergeen. Hierdoor kan een persoon met notenallergie reageren op perzik. Kruisreacties veroorzaken regelmatig verwarring tijdens het stellen van een diagnose. Niet iedereen met noten allergie heeft last van een kruisreactie.
 
Aanpassing van de voeding is alleen zinvol indien:

• klachten optreden na het eten van een ander soort voedingsmiddel;
• uit onderzoek blijkt dat het om een kruisreactie gaat.

Onderzoek noten allergie

• Uit een onderzoek van de Australian National University blijkt dat kinderen die de eerste zes maanden van hun leven alleen borstvoeding krijgen, later een groter risico lopen op het ontwikkelen van een noten allergie.
• Verschillende universiteiten hebben onderzoek gedaan naar noten allergie bij kinderen. Hieruit blijkt dat een allergie voor cashewnoten steeds vaker voorkomt. Hoe dit komt zal verder onderzoek uit moeten wijzen.

Externe informatie noten allergie of producten

We zijn extern onderstaande boeken en producten, betreffende noten en andere voedselallergieën, voor u tegengekomen:

• Pinda en noten vrij dieet basisboek. Auteurs Nadine Hazeu & Marissa van Egmond, Nederlands. Menu’s en boodschappenlijstjes voor vier weken, recepten met foto’s en veel tips.
• Basiskookboek Voedselallergie en Intolerantie. Diverse auteurs, Nederlands, 400 pagina’s. Dit basiskookboek geeft recepten voor een breed scala gerechten met hierbij de varianten en vervangingen die nodig zijn voor iemand met een dieet vanwege een voedselallergie of voedselintolerantie, waaronder die betreffende noten.
• Eetwaar = eetbaar? Auteur J. Kamsteeg, Nederlands, 312 pagina’s. Een boek met veel informatie over de meest voorkomende en schaarsere voedselallergieën. Voor mensen met een allergie of voor iedereen die meer wil weten over voeding en de samenstelling van voedsel. Alle soorten voedingsmiddelen en bijbehorende ziektebeelden komen aan bod.
• Voedselallergie. Auteurs E.H. Coene & Sander Kollaard, Nederlands, 156 pagina’s. Het boek start met een korte beschrijving wat voedselallergieen en voedselintoleranties zijn. Daarna gaat het in op de behandeling, de psychosociale gevolgen en de allergieën bij kinderen. Het boek bevat veel informatie plus een heleboel verwijzingen naar websites, telefoonnummer van hulplijnen en adressen van instanties.
• Pinda en noten vrij dieet basisboek. lekker leven met een pinda en/of noten allergie. Auteurs: Marloes Collins en Marissa van Egmond, Nederlands, 1e druk, 2014, Paperback.
• Living with Oral Allergy Syndrome (OAS). Auteur Danielle Leblanc, Engels, 148 pagina’s. A guide to living with oral allergy syndrome, the leading cause of food allergies. 50-90% of people with hay fever suffer from related food allergies, known as oral allergy syndrome (OAS) or pollen-food allergies. Birch, grass, ragweed and latex allergies can cause cross-reactions with foods, making it difficult and dangerous for some people to eat a wide variety of healthy foods such as fresh fruit and vegetables, soy, nuts and wheat.

Terug