Histamine Intolerantie
Histamine intolerantie vereist een dieet om de klachten en complicaties te verminderen. Het dieet moet levenslang gevolgd worden en hangt af van de persoonlijke tolerantiedrempel. De naam ‘intolerantie’ stamt af van het Latijnse woord ‘tolerantia’. Intolerantie betekent onverdraagzaamheid. Bij een intolerantie is er sprake van een ongewone lichamelijke reactie op een bepaalde stof. Men kan last hebben van een intolerantie voor medicijnen of alcohol. Maar er bestaat ook voedselintolerantie. Bij een voedselintolerantie kunnen bepaalde voedingsmiddelen niet of maar in kleine hoeveelheden genuttigd worden. Bij een histamine intolerantie is men intolerant voor histamine. Hieronder wordt uitgelegd wat histamine intolerantie is en welke klachten dit kan geven. Hoewel de klachten van een intolerantie redelijk lijken op een allergie is de histamine overgevoeligheid gelukkig geen histamine allergie. Een histamine allergie is namelijk ernstiger dan een histamine intolerantie.
“Veel inzichten en tips! Weet nu goed welke producten ik niet meer moet nemen.”
– Bart Reisman
Voedingsplan voor Histamine Intolerantie
Product informatie
€29,95
Reviews
4.6 van 5 sterren
Beschrijving
In je persoonlijk voedingsplan krijg je concrete handvatten om je doelen te bereiken. Je leest wat je wel en wat je juist niet moet eten en welke gezondheidsvoordelen dit heeft. Je leert hoe je zelf een gebalanceerde maaltijd samenstelt en wat belangrijke zaken zijn om hierbij in de gaten te houden.
Persoonlijk voedingsadvies van onze diëtisten
Duidelijk maandmenu met heerlijk recepten
Praktisch tips over wat je niet en wat je juist wel kan eten
Betaalbaar e-book: €29,-
Product options
Histamine
Histamine is een biogene amine. Biogeen betekent door organismen gevormd. Ofwel een door wezens gemaakte stof. Een biogene amine is een verzamelnaam voor door levende organismen gemaakte stoffen. De gemaakte stoffen vervullen allerlei functies in het lichaam. Zo kunnen biogene aminen een rol spelen bij de ademhaling, bloedsomloop en de spijsvertering.
Er zijn twee vormen van histamine bekend:
- histamine dat door het lichaam zelf wordt gemaakt;
- en histamine dat via de voeding binnenkomt.
Histamine dat door het lichaam wordt gemaakt, wordt gevormd door histidine. Histidine is een aminozuur. Een aminozuur is een bouwsteen van eiwitten. Een eiwit is een bouwsteen die een belangrijke functie heeft in het lichaam. Zo bouwt eiwit lichaamscellen op. Een lichaamscel is een onderdeel van een weefsel, orgaan of spier. Histamine wordt ook weer door het lichaam afgebroken door een enzym. Een enzym is een stof die door het lichaam wordt aangemaakt en bepaalde reacties in het lichaam kan doen plaatsvinden. Het enzym dat histamine kan afbreken heet diamino oxidase (DAO). Histamine wordt voor een groot deel opgeslagen in mestcellen. Mestcellen zijn witte bloedcellen die op plaatsen zitten die in contact staan met de buitenwereld. Een voorbeeld van organen die in contact staan met de buitenwereld zijn de longen, het maag-darmkanaal en de huid. De longen lijken op twee zakjes. De longen zijn verantwoordelijk voor de ademhaling, dus het in- en uit ademen. Met het maag-darmkanaal wordt de slokdarm, maag en darmen bedoeld. Dit zijn organen die een belangrijke rol spelen in het verteren (klein maken) en opnemen van voedingsstoffen. Voedingsstoffen zijn belangrijke stoffen die het lichaam nodig heeft en waar het lichaam zijn energie uit haalt. De huid zit bedekt over het lichaam. De huid beschermt het lichaam tegen ziekmakende stoffen.
De functie van Histamine
Histamine heeft allerlei verschillende functies in het lichaam. Zo speelt histamine een rol bij de ademhaling, bloedcirculatie (rondpompen van het bloed), het regelen van de lichaamstemperatuur en het immuunsysteem. Een ander woord voor het immuunsysteem is afweer. Afweer zorgt er bijvoorbeeld voor dat het lichaam beschermd is tegen ziekteverwekkers zoals bacteriën. Histamine heeft ook een belangrijke rol in het overdragen van prikkels (seintjes) in de hersenen. Als er een infectie of allergische reactie plaatsvindt, komt er histamine vrij. De vrijgekomen histamine versterkt een afweerreactie. Dit gebeurt omdat histamine in het geval van een infectie of allergische reactie de doorlaatbaarheid van de bloedvaten vergroot. Als er sprake is van een allergische reactie kan de vrijgekomen histamine ook astma en hooikoortsklachten geven. Astma is een chronische (blijvende) ziekte aan de luchtwegen die benauwdheid veroorzaakt. Bij hooikoortsklachten kan men denken aan een loopneus en tranende ogen. De stoffen of oorzaken die ervoor zorgt dat histamine vrijkomt uit de mestcellen worden ook wel ‘triggers’ genoemd. Triggers zijn bijvoorbeeld ziekteverwekkers zoals bacteriën en schimmels. Maar ook allergenen worden triggers genoemd. Allergenen zijn stoffen die een allergische reactie veroorzaken.
Naast ziekteverwekkers en allergenen zijn er ook andere soorten triggers. Bijvoorbeeld in sommige voedingsmiddelen, alcohol en medicijnen.
Voorbeelden hier van zijn:
- Triggers in voedingsmiddelen: Histamine kan ontstaan door microbieel bederf, rijping en gisting (fermentatie). Microbieel bederf betekent het bederven van voedsel door bacteriën. Rijping vindt vooral in een fabriek plaats. Een voorbeeld van een voedingsmiddel dat gerijpt is in de fabriek is kaas. Hoe ouder de kaas, hoe meer histamine de kaas bevat omdat de kaas gerijpter is. Oude kaas bevat dus meer histamine dan jonge kaas. Fermentatie is een techniek waarbij bacteriën, gisten en schimmels worden gebruikt om een voedingsmiddel te maken of beter te laten smaken. Enkele voorbeelden van gefermenteerde producten zijn salami, yoghurt en (rode)wijn.
- Triggers in alcohol en medicijnen: Alcohol en medicijnen kunnen het enzym DAO (het enzym dat histamine kan afbreken) blokkeren. Dit betekent dat dit enzym tegen wordt gehouden door alcohol of een stof uit medicijnen. Het gevolg hiervan is dat de hoeveelheid histamine, die zich op dat moment in het lichaam bevindt, niet afgebroken kan worden.
Het verschil tussen een allergie en een intolerantie
Bij een voedselallergie komt het immuunsysteem in actie. Een ander woord voor immuunsysteem is afweersysteem. Het immuunsysteem zorgt ervoor dat het lichaam beschermd is tegen allerlei infecties en gevaren van buitenaf. Bij een voedselallergie ziet het lichaam een bepaald eiwit als lichaamsvreemd. Per allergie verschilt het om welk eiwit dit gaat. Normaal gesproken worden eiwitten door het spijsverteringsstelsel afgebroken in kleine aminozuren. En vervolgens in het bloed opgenomen om als bouwstof te worden gebruikt. Bij een voedselallergie gaat dit mis. Zodra de aminozuren in het bloed zijn opgenomen, ziet het immuunsysteem het eiwit als ziekteverwekker en probeert dit op te ruimen. Dit heeft allergische reacties tot gevolg. Een andere benaming voor voedselallergie is een allergische voedselovergevoeligheid. Het tegenovergestelde van een allergische voedselovergevoeligheid is een niet-allergische voedselovergevoeligheid. Een niet-allergische voedselovergevoeligheid wordt ook wel een intolerantie genoemd. In tegenstelling tot bij een voedselallergie komt bij een voedsel intolerantie het afweersysteem niet in actie. Het afweersysteem is dus niet verantwoordelijk voor de klachten die optreden.
Histamine intolerantie
Ongeveer één procent van de westelijke bevolking heeft te maken met histamine intolerantie. Precieze cijfers in Nederland zijn niet bekend. Omdat Nederland tot een ‘westelijk’ land kan worden beschouwd, zal dit ongeveer gelijk zijn. Een groot deel van de mensen met histamine intolerantie zijn van middelbare leeftijd. Dit komt omdat histamine intolerantie vaak laat wordt herkend. De klachten waren er al een tijd, maar de diagnose is dan pas later gesteld. Een reden hiervoor is dat histamine intolerantie nog niet lang bekend is in Nederland en de rest van de westerse bevolking. Daarnaast lijken de klachten die bij een histamine intolerantie horen op klachten die voor kunnen komen bij andere aandoeningen, zoals een allergie. Bij een histamine intolerantie reageert het lichaam sterk op histamine. Dit gebeurt zodra er een voedingsmiddel wordt gegeten dat rijk is aan histamine of histamine vrijmakers. Histamine vrijmakers zijn stoffen of voedingsmiddelen die histamine vrij maken in het lichaam. Hierdoor treden klachten op. De ernst van de klachten verschilt per persoon. Het is goed mogelijk dat de klachten pas na een dag optreden. Dit maakt het moeilijk om de oorzaak van de klachten te achterhalen. De ernst van de symptomen en het klachtenpatroon is afhankelijk van de tolerantiedrempel. Klachten treden op wanneer de tolerantiedrempel voor histamine is overschreden. De tolerantiedrempel is de hoeveelheid histamine die het lichaam kan verwerken zonder dat er klachten optreden. Deze drempel verschilt per persoon en zal lager zijn wanneer er sprake is van stress, een lage weerstand, vermoeidheid en het gebruik van alcohol. Het is moeilijk vast te stellen ‘hoeveel’ histamine een persoon kan verdragen. Dit is iets wat ieder voor zichzelf moet ondervinden.
Tijdens de zwangerschap hebben vrouwen minder last van histamine intolerantie en allergieën. In sommige gevallen heeft men helemaal geen last van histamine intolerantie. Dit komt omdat de placenta veel DAO maakt. DAO breekt histamine af, waardoor er geen of weinig klachten zijn. De klachten keren echter terug zodra het kind geboren is.
Symptomen histamine intolerantie
Histamine intolerantie zorgt voor veel uiteenlopende klachten. Hierdoor wordt het erg moeilijk om de klachten onder histamine intolerantie te plaatsen. Veel klachten komen ook voor bij allergieën en andere intoleranties.
Klachten die op kunnen treden bij histamine intolerantie zijn:
- flushing (gevoel van warmte en roodheid van de huid);
- hartkloppingen (onregelmatige hartslag);
- netelroos (jeukende uitslag op de huid);
- rode jeukende zwellingen op de huid;
- oedeem (vochtophoping in de huid);
- diarree (waterige ontlasting);
- darmkrampen (buikpijn);
- lage bloeddruk;
- benauwdheid;
- winderigheid;
- hoofdpijn;
- loopneus;
- onrust;
- niezen;
- jeuk.
In zeldzame gevallen kan histamine intolerantie leiden tot een ernstige situatie waarbij de bloeddruk sterk daalt. Omdat de bloeddruk sterk daalt zal het hart het lichaam niet goed kunnen voorzien van zuurstof. Dit kan grote gevolgen hebben en zelfs voor bewusteloosheid zorgen.
Oorzaken van histamine intolerantie
Oorzaken van histamine intolerantie kunnen zijn:
- Enzymdeficiënties: Een enzymdeficiëntie is een tekort aan of afwezigheid van een bepaald enzym. Een enzym is een eiwit dat een bepaalde reactie in het lichaam versneld. Dit enzym is nodig om een bepaalde voedingsstof af te breken. Wanneer dit enzym er niet is, komt de voedingsstof in het bloed. Dit veroorzaakt een overgevoeligheid en er ontstaan klachten. Als het enzym in kleine mate aangemaakt wordt, kan de voedingsstof ook in kleine hoeveelheden genuttigd worden. Enzymdeficiënties zijn meestal erfelijk en kunnen ook ontstaan bij het ouder worden. Maar het kan ook ontstaan door andere darmafwijkingen. Zoals bijvoorbeeld de ziekte van Crohn. De ziekte van Crohn is een chronische terugkerende ontsteking aan de dunne darm. Beschadigingen aan de darmwand kunnen een verminderde enzymproductie veroorzaken. Bij een histamine intolerantie is er vaak een tekort aan het enzym Diamino oxidase (DAO). Dit enzym komt normaal gesproken in een grote hoeveelheid in de dunne darm voor. DAO zorgt ervoor dat histamine in de darm wordt afgebroken en niet in de bloedbaan verdwijnt. Een darm is een orgaan dat verantwoordelijk is voor het verteren en opnemen van voedingsstoffen. Het is van belang dat de oorzaak van een lage DAO productie wordt achterhaald. In het geval van een infectie kan het zijn dat de enzymproductie zich na een tijd weer herstelt.
- Veelvoudig alcohol en medicijngebruik: medicijnen en alcohol zijn in staat het enzym DAO te blokkeren. Hierdoor kan er geen histamine worden afgebroken. Histamine wordt hierdoor opgenomen in het bloed en kan klachten geven. Bepaalde medicijnen kunnen naast het blokkeren van enzymen ook histamine vrijmaken. Daarnaast kunnen bepaalde kleurstoffen en vulstoffen in medicijnen ook een trigger zijn. Enkele voorbeelden van medicijnen die in staat zijn enzymen te blokkeren zijn: Acetylcystein, Ambroxol, Aminophyllin, Amitriptylin, Chloroquine, Clavulansäure, Droperidol, Isoniazid, Metamizol, Metoclopramid, Propafenon en Verapamil.
- Zweren in darm en maag: Zweren in het maag darmkanaal kunnen bloedingen veroorzaken, waardoor de afbraak van histamine sterk vermindert.
- Overmatige mestcelproductie: dit is een zeldzame aandoening waarbij het lichaam ‘teveel’ mestcellen aanmaakt. De oorzaken zijn nog onbekend en daardoor kunnen de artsen alleen de symptomen behandelen. Aangezien histamine zich in de mestcellen bevindt, zal er ook een overschot aan histamine aanwezig zijn.
- Allergieën: allergieën kunnen mestcellen aanzetten tot het vrijmaken van histamine. Dit gebeurt wanneer er een allergische reactie plaatsvindt.
Diagnose histamine intolerantie
Het is lastig om de diagnose ‘histamine intolerantie’ te stellen. Dit komt omdat alle hulpverleners anders te werk gaan. Het is van belang dat eerst een allergie wordt uitgesloten. Dit is van belang omdat histamine intolerantie qua klachten lijkt op een allergie.
Histamine intolerantie kan vastgesteld worden door een eliminatie/provocatie dieet. Eliminatie betekent het weglaten van voedingsmiddelen die klachten veroorzaken. Provocatie betekent het opnieuw toevoegen van voedingsmiddelen. Het idee achter het eliminatie/provocatie dieet is dat voedingsmiddelen met een ‘hoog’ histamine gehalte en voedingsmiddelen die histamine vrij kunnen maken in het lichaam tijdelijk geheel worden verwijderd uit de voeding. Zodra de klachten weg zijn, worden de histamine bevattende voedingsmiddelen één voor één weer toegevoegd aan het menu. Het duurt ongeveer vier weken voordat een voedingsmiddel weer toegevoegd kan worden aan het menu. Indien er klachten optreden na het toevoegen van een eerder weggelaten voedingsmiddel is de kans groot, dat het om histamine intolerantie gaat. Om een duidelijke lijn te trekken in het klachtenpatroon en voedingsmiddelen dient men een voedingsdagboek bij te houden. In een voedingsdagboek houdt men bij wat men allemaal gegeten en gedronken heeft op een dag. Een eliminatie/provocatie dieet wordt altijd uitgevoerd onder begeleiding van een arts of diëtist. Het is niet handig om dit zelf op eigen houtje te doen. Een arts of een diëtist kan advies geven of eventueel ingrijpen als het fout gaat.
Behandeling histamine intolerantie
- Enzympreparaten: Als de oorzaak van de histamine intolerantie een tekort aan het enzym DAO is, kan er een enzympreparaat worden gebruikt. Een enzympreparaat is een pil die een enzym bevat die een bepaalde functie uitvoert. Een enzympreparaat is geen vervanging voor een dieetadvies. Er zijn enzympreparaten die het enzym DAO bevatten. Deze preparaten zijn nog niet wetenschappelijk bewezen, maar veel mensen zijn er positief over. Een preparaat wordt voor de maaltijd ingenomen, zodat dit de aanwezige histamine kan afbreken. Enkele voorbeelden van DAO preparaten zijn: Daosin en Daopure. De preparaten zijn vanwege de dierlijke oorsprong niet geschikt voor vegetariërs en veganisten. Deze preparaten zijn alleen te verkrijgen via internet.
- Medicijnen: Sommige artsen schrijven medicijnen voor om de histamine intolerantie te onderdrukken. Deze medicijnen hebben de naam antihistaminica. Men gebruikt dit medicijn om de klachten te verminderen. Het nadeel van het middel is dat men soms een ‘vals’ veiligheidsgevoel krijgt. Met een vals veiligheidsgevoel wordt bedoeld dat men geen klachten ervaart, omdat de klachten worden onderdrukt. Dit gebeurt met name als men uit eten gaat. Een vals veiligheidsgevoel kan er toe leiden dat men ‘teveel’ histamine binnen krijgt. Antihistaminica kunnen de klachten verminderen. Toch bestaat er een kans dat men bij een ‘overdosis’ histamine toch klachten ervaart.
Voeding bij histamine intolerantie
Bij een histamine intolerantie kan het voorkomen dat er tekorten ontstaan omdat veel voedingsmiddelen niet binnen het dieet passen. Dit heeft te maken met de hoeveelheid histamine die in een voedingsmiddel zit, of de hoeveelheid histamine die gevormd kan worden. Er kan bijvoorbeeld een tekort ontstaan aan belangrijke vitamines en mineralen.
Enkele voorbeelden hiervan zijn ijzer en vitamine A.
- IJzer: ijzer is een belangrijke voedingsstof voor het lichaam. Met ijzer wordt niet het ijzer bedoeld dat in staalfabrieken wordt gebruikt. Met ijzer in de voeding wordt een voedingsstof bedoeld dat verantwoordelijk is voor de aanmaak van rode bloedcellen. Rode bloedcellen zijn rode cellen die in het bloed aanwezig zijn. Dit geeft het bloed een rode kleur. De functie van de rode bloedcellen is om zuurstof van de longen naar de weefsels te vervoeren. Zuurstof is nodig om energie te verbranden. Als het lichaam een tekort heeft aan ijzer kunnen er duizeligheidsklachten en vermoeidheidsklachten optreden. Een duidelijk aantoonbaar tekort aan ijzer wordt bloedarmoede genoemd. IJzer komt van nature voor in dierlijke voedingsmiddelen zoals vlees en vis. Naast dierlijke voedingsmiddelen komt ijzer ook voor in plantaardige voedingsmiddelen zoals groente. IJzer uit dierlijke voedingsmiddelen wordt gemakkelijker en sneller opgenomen dan ijzer dat zich in plantaardige voedingsmiddelen bevindt. De ijzer inname hoeft bij histamine intolerante personen geen problemen te geven. Toch is er een groep mensen die wel op de ijzerinname dient te letten als er ook een sprake is van een histamine intolerantie, omdat men hier meer van nodig heeft. Het gaat hier om vegetariërs, zwangere vrouwen en menstruerende vrouwen. Deze groepen hebben een verhoogde ijzerbehoefte.
- Vitamine A: Een ander woord voor vitamine A is retinol. Vitamine A speelt een rol in het afweersysteem. Het afweersysteem zorgt ervoor dat het lichaam beschermd is tegen slechte stoffen en ziektes. Als het afweersysteem goed werkt wordt het lichaam minder of niet ziek. Vitamine A speelt hier een rol in. Vitamine A is ook goed voor de huid en ogen, het zorgt ervoor dat mensen goed in de schemering kunnen zien. Vitamine A is ook nodig om huid aan te maken. Vitamine A zit bijvoorbeeld in lever, leverpastei, kaas en melk. Bij een histamine intolerantie kan het zijn dat men minder vitamine A gebruikt. Er kan dan een tekort ontstaan aan vitamine A. Dit hoeft niet bij iedereen voor te komen.
Nadat de diagnose histamine intolerantie gesteld is, moet er een dieet worden gevolgd om de klachten en complicaties te verminderen. Het dieet moet levenslang gevolgd worden en hangt af van de tolerantiedrempel. Een diëtist kan u helpen om een advies op maat te geven. Zo kan de diëtist een weekmenu en variatielijst opstellen. Een diëtist kan ook adviezen geven over de hygiëne in de keuken en de voedselbereiding. Bij een histamine intolerantie is het belangrijk dat men hygiënisch te werk gaat om bederf te voorkomen. Hygiëne is erg belangrijk omdat bepaalde voedingsmiddelen kunnen rijpen, rotten en vergisten. Dit kan de hoeveelheid histamine in het voedingsmiddel verhogen. De hoeveelheid histamine vermindert niet als een voedingsmiddel wordt verhit. Wel kan er worden voorkomen dat een voedingsmiddel bederft.
Onderzoek histamine
Veel migraine patiënten hebben een lage DAO aanmaak. Migraine is plotselinge hoofdpijn die gepaard gaat met misselijkheid en braken. Een lage DAO aanmaak betekent dat de darmen weinig van het enzym DAO maken. De hoeveelheid histamine in het bloed kan hierdoor stijgen en voor hoofdpijn zorgen.
Externe informatie histamine intolerantie of producten
We zijn extern onderstaande boeken, betreffende histamine intolerantie, voor u tegengekomen:
- Histaminebeperkt dieet basisboek. Auteurs Marloes Collins & Marjolein van Kleef, Nederlands. Een histamine intolerantie dieet hoeft geen beperking te zijn om lekker, gemakkelijk en gezond te kunnen eten.
- Histamine Intolerance, e-BOOK. Redactie Reinhart Jarisch, Engels. This book offers wide-ranging coverage of histamine intolerance. There is extensive background discussion of the origin of histamine, its content in food and alcoholic beverages and intolerance to red wine.
- Histamine Intolerance Cookbook, e-BOOK Low-Histamine Breakfast, Snacks, Appetizers, Soups, Main Course and Dessert Recipes for Histamine Intolerance.
Weten welke voedingsmiddelen u beter niet kunt nemen bij histamine intolerantie?
Bestel dan hieronder het door uw DietCetera diëtist uitgeschreven voedingsplan.
“Veel inzichten en tips! Weet nu goed welke producten ik niet meer moet nemen.”
– Bart Reisman
Voedingsplan voor Histamine Intolerantie
Product informatie
€29,95
Reviews
4.6 van 5 sterren
Beschrijving
In je persoonlijk voedingsplan krijg je concrete handvatten om je doelen te bereiken. Je leest wat je wel en wat je juist niet moet eten en welke gezondheidsvoordelen dit heeft. Je leert hoe je zelf een gebalanceerde maaltijd samenstelt en wat belangrijke zaken zijn om hierbij in de gaten te houden.
Persoonlijk voedingsadvies van onze diëtisten
Duidelijk maandmenu met heerlijk recepten
Praktisch tips over wat je niet en wat je juist wel kan eten
Betaalbaar e-book: €29,-
