Citroenzuur intolerantie

 
Bij een citroenzuur intolerantie is het lastig citroenzuur volledig te vermijden. Citroenzuur wordt namelijk aan veel producten toegevoegd. De naam ‘intolerantie’ stamt af van het Latijnse woord ‘tolerantia’. Intolerantie betekent onverdraagzaamheid. Bij een intolerantie is er sprake van een ongewone lichamelijke reactie op een bepaalde stof. Men kan last hebben van een intolerantie voor medicijnen of alcohol. Maar er bestaat ook voedselintolerantie. Bij een voedselintolerantie kunnen bepaalde voedingsmiddelen niet of maar in kleine hoeveelheden genuttigd worden.
 
Bij een citroenzuur intolerantie treden er klachten op na het nuttigen van voedingsmiddelen waar citroenzuur in is verwerkt. 12% van de bevolking denkt een voedselintolerantie te hebben. Waarschijnlijk is dit maar bij ongeveer 2% werkelijk het geval. Dit komt doordat mensen lichamelijke klachten aan voedingsmiddelen koppelen, terwijl voeding niet altijd de oorzaak is.
 

Citroenzuur

Citroenzuur is een organisch zuur. Dit wil zeggen dat het een biologische, levende oorsprong heeft. Citroenzuur is niet alleen in voedingsmiddelen te vinden. Ook het menselijk lichaam maakt citroenzuur aan. Citroenzuur is in elke lichaamscel te vinden en het is dan ook essentieel voor de stofwisseling. De stofwisseling is de opbouw en afbraak van stoffen in het lichaam. Citroenzuur kan van nature in voedingsmiddelen voorkomen. Voorbeelden van voedingsmiddelen waar citroenzuur van nature in zit zijn citrusvruchten, exotische vruchten, bessen, enkele groenten als tomaten en sla, wijn, kaas en verschillende soorten brood.
 
Maar citroenzuur wordt ook erg vaak toegevoegd aan producten. Vaak is de stof dan niet natuurlijk, maar fabrieksmatig gemaakt. Voorbeelden van voedingsmiddelen waar citroenzuur aan is toegevoegd zijn frisdranken, jam, fruitsnoepjes en verschillende soorten ijs en chips. Citroenzuur staat vermeld onder de namen E330 t/m E333. Citroenzuur wordt toegevoegd aan producten voor de smaak, versterking van de werking van andere stoffen, ter voorkoming van bruining en ter versteviging (van bijvoorbeeld jam).
 
Een citroenzuur intolerantie is niet hetzelfde als een allergie voor citrusvruchten die citroenzuur bevatten. Een allergie voor citrusvruchten heeft zelfs niets met citroenzuur te maken. Bij een citrusvruchtenallergie reageert men op een specifiek eiwit. Bij Citroenzuur intolerantie reageert met op citroenzuur. Onder het kopje ‘allergie en intolerantie’ wordt het verschil nader uitgelegd.
 
Citroenzuur wordt fabrieksmatig meestal gemaakt van de schimmel Aspergillus Niger. Citrusvruchten worden tegenwoordig niet meer gebruikt voor het verkrijgen van citroenzuur. Dit komt doordat de vraag naar citroenzuur enorm groot is. De vraag is groter dan het aanbod van citrusvruchten. Bovendien is citroenzuur op grote schaal snel te verkrijgen door middel van de schimmel Aspergillus Niger. Deze schimmel wordt gevoed met suikeroplossingen om te groeien.
 
Deze suikeroplossing wordt vaak verkregen van maïs. Een persoon die denkt een citroenzuur intolerantie te hebben, kan in plaats daarvan dus eigenlijk een overgevoeligheid voor maïs hebben. Iemand die overgevoelig is voor schimmels in de lucht, kan ook overgevoelig zijn voor schimmels in voeding. Tijdens het kweekproces van de schimmel vindt er fermentatie plaats. Fermentatie betekent de omzetting van stoffen. Deze omzetting wordt veroorzaakt door bacteriën, schimmels of gisten. Bij het kweken van de schimmel Aspergillus Niger wordt suiker omgezet in citroenzuur. Helaas kunnen zowel de kunstmatige als natuurlijke variant van citroenzuur klachten veroorzaken. Citroenzuur kan ook voorkomen in alledaagse producten zoals crème, make-up, shampoo en zelfs tandpasta.
 

Allergie en intolerantie

Een voedselallergie en een voedselintolerantie dienen niet met elkaar verward te worden. Bij een voedselallergie komt het afweersysteem in actie. Een ander woord voor afweersysteem is immuunsysteem. Het immuunsysteem zorgt ervoor dat het lichaam beschermd is tegen allerlei infecties en gevaren van buitenaf. Bij een allergie ziet het lichaam een bepaalde (voedings)stof als lichaamsvreemd. Daarbij kunnen zeer kleine hoeveelheden van een (voedings)stof al een reactie veroorzaken. Het gevolg van de reactie is dat het lichaam bepaalde stoffen gaat aanmaken om het ‘vreemde’ stofje op te ruimen. Tijdens het opruimen van de ‘vreemde stof’ komt histamine vrij. Histamine is het stofje dat de allergische klachten veroorzaakt. Histamine komt in vrijwel het gehele lichaam voor. Het is een afbraakproduct van eiwit. Histamine wordt vrijgegeven door een soort witte bloedcellen. De cellen die histamine vrijgeven, worden ook wel mestcellen genoemd. Witte bloedcellen zijn de soldaatjes van het lichaam. Witte bloedcellen spelen namelijk een belangrijke rol bij de weerstand.
 
Een allergie kan levensbedreigend zijn. Dit in tegenstelling tot een intolerantie wat in principe niet levensbedreigend is. Een ander verschil is dat bij een intolerantie het afweersysteem buiten beschouwing wordt gelaten. Zonder activatie van het afweersysteem komt er in principe geen histamine vrij. Het ligt voor de hand te denken dat er dan geen klachten op zouden treden. Desondanks gaat een intolerantie wel degelijk gepaard met klachten. Het is vaak onduidelijk wat dan precies de klachten veroorzaakt. Wel zijn er verschillende oorzaken mogelijk. Kenmerkend voor de klachten is dat ze zich alleen voordoen bij bepaalde hoeveelheden van een voedingsmiddel of voedingsstof. Welke hoeveelheid van een voedingsmiddel of voedingsstof klachten kan veroorzaken, verschilt per persoon.
 

Symptomen citroenzuur intolerantie

Symptomen treden op wanneer de tolerantiedrempel voor citroenzuur is overschreden. De tolerantiedrempel is de hoeveelheid van een voedingsstof die het lichaam kan verwerken zonder dat er klachten optreden. Deze drempel verschilt per persoon en zal lager zijn wanneer er sprake is van stress, ziekte of gebruik van alcohol. Zoals al eerder vermeld, is de oorzaak van de klachten niet helemaal duidelijk. Wel is er bekend dat de klachten enorm uiteen kunnen lopen.
 
Symptomen die bij een citroenzuur intolerantie veel voorkomen, zijn:

• zwelling van de mond en keel;
• aften (zweertjes in de mond);
• opgeblazen gevoel;
• misselijkheid,
• overgeven;
• huiduitslag;
• buikpijn;
• diarree.

Overige klachten, die zeldzaam zijn bij een citroenzuur intolerantie, maar voor kunnen komen bij een intolerantie in het algemeen, zijn:

• reumatoïde artritis (chronische ontstekingsziekte van de gewrichten);
• prikkelbare darm syndroom (chronische darmstoornis);
• ziekte van Crohn (ontstekingsziekte van de darm);
• maagzweer (wond in de darm- of maagwand);
• hyperactiviteit en ADHD bij kinderen;
• obstipatie (verstopping in de darm);
• zweren in de twaalfvingerige darm;
• winderigheid / opgeblazen buik;
• vatbaar voor verkoudheid;
• oedeem (vochtophoping);
• hoofdpijn en migraine;
• depressiviteit/angsten;
• gewrichtspijn;
• overgewicht;
• somberheid;
• spierpijn;
• moeheid.

De symptomen die optreden bij een voedselovergevoeligheid kunnen aanwezige aandoeningen verergeren. Bijvoorbeeld wanneer er sprake is van astma, reuma of maag/darmklachten. Bij reuma is er bijvoorbeeld vaak sprake van pijn in de gewrichten. Bij een voedselovergevoeligheid kan deze pijn ook optreden, waardoor deze extra heftig wordt. ADHD kan ontstaan wanneer er vocht wordt vastgehouden in de hersenen. ADHD staat voor Attention Deficit Hyperactivity Disorder. ADHD is bij een persoon met name te herkennen aan een aandacht tekort en een vorm van hyperactiviteit. Ook hoofdpijn kan een gevolg zijn van vocht vasthouden in de hersenen. Het vasthouden van vocht is bij een Citroenzuur intolerantie echter zeer zeldzaam. Bij een voedselintolerantie ontstaan symptomen soms direct en soms pas na een aantal uur. Dit maakt het lastig de oorzaak vast te stellen.
 

Oorzaak citroenzuur intolerantie

In tegenstelling tot een voedselallergie, komt bij een voedselintolerantie het afweersysteem niet in actie. Het afweersysteem veroorzaakt dus ook niet de symptomen die optreden. De symptomen treden op na het eten van bepaalde voedingsmiddelen.
 
De oorzaken van een voedselintolerantie kunnen zijn:

• Enzymdeficiënties: Een enzymdeficiëntie betekent dat er helemaal geen of een tekort aan een bepaald enzym is. Een enzym is een eiwit dat een bepaalde reactie versneld. Dit enzym is nodig om een bepaalde voedingsstof af te breken. Wanneer dit enzym er niet is, komt de voedingsstof in het bloed. Dit veroorzaakt een overgevoeligheid en er ontstaan klachten. Als het enzym in kleine mate aangemaakt wordt, kan de voedingsstof ook in kleine hoeveelheden genuttigd worden. Enzymdeficiënties zijn erfelijk en kunnen ook ontstaan bij het ouder worden.
• Farmacologische reactie: Een farmacologische reactie is een reactie van het lichaam op de werking van een voedingsstof. De klachten ontstaan doordat de reactie abnormaal is. Een voorbeeld is het krijgen van hartkloppingen na een kopje koffie. Dit komt door cafeïne. Een ander voorbeeld is misselijkheid en eczeem na het eten van limoenen. Dit kan komen door citroenzuur. Deze klachten komen voor na inname van een bepaalde hoeveelheid van de voedingsstof.
• Er bestaan ook nog overgevoeligheidsreacties waarvan het onderliggende mechanisme niet bekend is. Meestal zijn dit intoleranties voor kleurstoffen en conserveermiddelen. Voedingskleurstoffen worden als additief aan voedingsmiddelen toegevoegd. Kleurstoffen kunnen de kleur van een product verbeteren. Kleurstoffen worden ook aan een product toegevoegd om het product er aantrekkelijker uit te laten zien. Conserveermiddelen zijn ook stoffen die aan een voedingsmiddel kunnen worden toegevoegd. Conserveermiddelen zorgen er voor dat het product langer houdbaar blijft.

Diagnose citroenzuur intolerantie

Bij klachten is het aan te raden een arts te raadplegen. Het is echter niet gemakkelijk om de diagnose voor een citroenzuur intolerantie te stellen. Veel symptomen kunnen ook bij andere ziektebeelden voorkomen. Daarnaast kan het zijn dat niet een product, maar de bewerking en bereiding van een product de klachten veroorzaakt. Hieronder valt bijvoorbeeld de toevoeging van kleurstoffen en conserveermiddelen. Voor het stellen van de diagnose kan een arts andere voedselallergieën en meer ernstige aandoeningen uitsluiten. Hiervoor kan een arts gebruik maken van diverse testen. Omdat het immuunsysteem geen rol speelt bij een citroenzuur intolerantie, is de intolerantie waarschijnlijk niet aan te tonen met een bloedonderzoek. Mogelijk is een citroenzuur intolerantie op te sporen door het IgG4 antigeen in het bloed. Antigenen zijn cellen die voor de reactie van het afweersysteem zorgen. Hierover is echter nog veel onduidelijk.

• Een provocatietest kan wel zinvol zijn. Bij een provocatietest wordt steeds iets meer van een verdacht voedingsmiddel ingenomen met tussenpauzes. Bij een Citroenzuur intolerantie kan dit bijvoorbeeld gedaan worden met exotisch fruit dat citroenzuur bevat. Er kan dan vastgesteld worden bij welke hoeveelheid citroenzuur er klachten optreden. De drempelwaarde kan dus worden bepaald. Er zijn echter ook klachten die pas na een lange tijd optreden. Dit kan de provocatietest bemoeilijken.
• Een Citroenzuur intolerantie kan ook met een eliminatiedieet worden onderzocht. Tijdens de eerste fase van het eliminatiedieet mag men een beperkt aantal voedingsmiddelen eten. Van deze voedingsmiddelen moet vrijwel zeker zijn dat ze geen klachten veroorzaken. Als het goed is verdwijnen alle klachten tijdens deze eerste fase. In de tweede fase worden stuk voor stuk weer voedingsmiddelen aan het dieet toegevoegd. Als er weer klachten optreden is het duidelijk door welk voedingsmiddel dit komt. Op deze manier is te achterhalen welke voedingsstof uiteindelijk de klachten veroorzaakt.

Voeding bij een citroenzuur intolerantie

Om klachten te voorkomen is het verstandig producten waarbij klachten ontstaan, niet of in heel kleine mate te eten. Over het algemeen wordt aangeraden alle producten met citroenzuur te vermijden. Reden hiervoor is dat er al snel teveel citroenzuur ingenomen wordt en de tolerantiedrempel moeilijk vast te stellen is. Dit leidt vervolgens tot vervelende klachten.
 
Bij een citroenzuur intolerantie is het lastig citroenzuur volledig te vermijden. Citroenzuur wordt namelijk aan veel producten toegevoegd. Toch is het goed deze producten te vermijden om klachten en schade aan het lichaam te voorkomen. Belangrijk is om altijd goed naar de ingrediëntenlijst van een product te kijken. Ook kan het verstandig zijn veel gerechten en producten zelf te bereiden. Op deze manier is er meer zekerheid over het ontbreken van citroenzuur in het product. Bij het uit eten gaan is het handig eerst het menu van het restaurant te bekijken, indien mogelijk. Ook kan er contact worden opgenomen met het restaurant om navraag te doen naar de ingrediënten in de maaltijden. Medicijnen of middelen die de spijsvertering helpen, kunnen klachten verminderen of voorkomen. Het kan zijn dat de medicijnen niet bij iedereen werken.
 

Onderzoek voedselintolerantie

Er is een onderzoek gedaan naar de prevalentie van voedselintoleranties onder 17.280 volwassen uit 15 verschillende landen. 12% van de onderzoekspopulatie gaf aan een voedselintolerantie te hebben. Opvallend was dat dit percentage erg verschilde per land. Zo gaf in Spanje 4,6% van de onderzoekspopulatie aan een voedselintolerantie te hebben, terwijl dit in Australië wel 19,1% was. Er is geen onderzoek gedaan naar dit verschil, maar waarschijnlijk komt dit grotendeels door culturele verschillen.
 

Externe informatie of producten intolerantie en aversie

We zijn extern onderstaande boeken, betreffende voedselintoleranties, voor u tegengekomen:

• Echt lekker eten met een voedselintolerantie. Auteur Pippa Kendrick, Nederlands, 240 pagina’s. In dit boek staat namelijk boordevol heerlijke recepten voor al die mensen met een voedselintolerantie of een voedselallergie die in de meeste kookboeken niet aan hun trekken komen.
• Voedselintolerantie. Auteur B. Goedbloed, Nederlands, 87 pagina’s. Dit boekje gaat over de onbegrepen en soms ook ongrijpbare voedselintolerantie. Uitvoerige informatie over voedingsmiddelen en hoe wij zelf onze intolerantie voor bepaalde voedingsmiddelen kunnen opsporen.
• Lekker Eten met voedselovergevoeligheid. Auteur Larisse van der Haar Buijze, Nederlands, 200 pagina’s. Het boek inspireert om je dieetgrenzen op te zoeken en, indien toegestaan, te verleggen. Na een aantal praktische tips, vragen en antwoorden volgen de recepten, zowel basisrecepten met afleidingen en variaties op bestaande recepten. Echter niet voor glutenintolerantie.

Terug