Maïs allergie
Mais allergie (allergisch voor mais) wordt behandeld door voedingsmiddelen met maïs te verwijderen uit het eetpatroon. Daarnaast wordt er rekening gehouden met kruisreacties.
Mais allergie is een voedselallergie. Een voedselallergie is een vorm van voedselovergevoeligheid. Voedselovergevoeligheid is een overkoepelende term voor overgevoelige reacties op voedingsmiddelen.
Voedselovergevoeligheid wordt opgedeeld in twee vormen:
- allergische voedselovergevoeligheid;
- en niet-allergische voedselovergevoeligheid.
De allergische vorm wordt ook wel voedselallergie genoemd. De niet-allergische vorm wordt ook wel voedselintolerantie genoemd. 1-3% van de volwassenen heeft last van voedselovergevoeligheid. 4-6% van de kinderen heeft last van voedselovergevoeligheid. Er zijn weinig cijfers bekend over het vóórkomen van specifiek voedselallergie. Geschat wordt dat 1-2% van de volwassenen en 1-3% van de kinderen last heeft van voedselallergie. In Europa komt maïs allergie niet veel voor. Hierover zijn geen cijfers bekend. In Amerika heeft ongeveer 0,016% van de bevolking last van maïsallergie. Maïs allergie komt weleens voor in combinatie met tarwe allergie. Tarwe allergie staat in de top 10 van meest voorkomende voedselallergieën. In deze lijst zijn ook koemelk allergie, pinda allergie en soja allergie opgenomen. Kinderen reageren vaker overgevoelig op tarwe dan volwassenen. Het immuunsysteem van jonge kinderen heeft zich nog niet volledig ontwikkeld. Veel kinderen groeien over een allergie heen.
Maïs
Maïs is een graan. Een graan is een zaadkorrel van een koren. Een koren is een plant die tot de familie van de grassen behoort. Hoewel maïs een graansoort is, wordt deze vaak gegeten als groente. De soort die wordt gegeten is suikermaïs. Suikermaïs heeft een hoog suikergehalte. Een andere maïssoort heeft weer een hoog zetmeelgehalte.
De variaties worden gekenmerkt door de grootte van de maïskolf. Er bestaan dwerg maïssoorten van nauwelijks een meter hoog en reuzen maïssoorten van vijf meter hoog. Hoe groter de plant, hoe groter de kolven. De lengte van een kolf varieert van 5 tot 40 centimeter. In Nederland wordt de zogenaamde snijmaïs verbouwd. De snijmaïs wordt gebruikt als veevoer. Uit ingevoerde maïskorrels worden zetmeel (maïzena) en zoetstoffen (fructose en glucose) gewonnen. Van origine is de maïsplant afkomstig uit Zuid-Amerika (Mexico). Maïs wordt eenmaal per jaar gezaaid. De groeiperiode duurt 120 dagen. Vervolgens wordt de maïs geoogst van augustus tot oktober. In de zomer, herfst en winter is maïs goed tot gemiddeld te verkrijgen, in de lente niet. De plant heeft veel behoefte aan zon en warmte. Nattigheid wordt slecht verdragen. Enkele soorten handhaven zich ook in gematigde gebieden.
De meeste maïs wordt verbouwd in de Verenigde Staten, China en Zuid-Amerika. De maïsplant is een eenjarig gewas. Een eenjarig gewas voltooit de cyclus van kieming tot zaad binnen een jaar. Hierna sterft het gewas. De maïskorrels groeien en rijpen in de bevruchte bloeikolven. De bloeikolven zijn omgeven door grote schutbladeren. De zaden zijn vast en trapezevorming met afgeronde kanten. De zaden zijn meestal goudgeel, maar er komen allerlei variaties voor: blauw, donkerrood, violet en bijna zwart. De kleuren kunnen variëren per kolf. Suikermaïs wordt veelal gekookt. Daarna kunnen de losse korrels of de korrels van de kolf worden gegeten. Maïs is ook biologisch verkrijgbaar. Maïskorrels zijn een ingrediënt in veel voedingsmiddelen. Maïskorrels worden onder andere gebruikt in cornflakes, maïzena, popcorn, tortilla’s en zoetstoffen. Vormen van maïs zijn te vinden in duizenden bewerkte voedingsmiddelen. Daarnaast wordt maïs gebruikt in voedingssupplementen en medicatie. Een voedingssupplement is een aanvulling op de dagelijkse voeding. Mensen met maïs allergie kunnen zelfs reageren op maïs dat wordt gebruikt als vulmiddel in (hoofd)pijnstillers.
Wat is mais allergie?
Een voedselallergie is hetzelfde als een allergische voedselovergevoeligheid. Een allergische voedselovergevoeligheid kan worden ingedeeld in twee vormen: IgE-afhankelijke voedselallergie en niet-IgE-afhankelijke voedselallergie. De meeste voedselallergieën zijn IgE-afhankelijk. Dit betekent dat zich alleen symptomen voordoen, indien IgE in het lichaam aanwezig is. IgE is een afkorting voor immunoglobuline E. Immunoglobuline E is een antilichaam. Een antilichaam hecht zich aan een allergeen. Een allergeen is altijd een eiwit. Een eiwit is echter niet altijd een allergeen. Een eiwit is alleen een allergeen voor diegene die allergisch is voor datgene waar het eiwit een onderdeel van is.
Voor mensen met een maïs allergie kan eiwit van maïs een allergische reactie veroorzaken. Een allergische reactie wordt vaak opgewekt door een specifiek eiwit. Maïs bevat een eiwit met de naam zeïne. Het eiwit van maïs is dan het allergeen. Een allergeen komt het lichaam binnen via de huid, de luchtwegen of het maagdarmkanaal. Over het algemeen is een allergeen niet schadelijk voor het lichaam. Een allergisch lichaam herkent het echter niet en beoordeelt het als een lichaamsvreemde stof. Dan volgt een reactie van het afweersysteem. Het afweersysteem wordt ook wel het immuunsysteem genoemd. Het immuunsysteem beschermt het lichaam tegen bacteriën en virussen. Helaas reageert het soms ook op (onschadelijke) allergenen. Het immuunsysteem reageert door een antistof (IgE) te maken die een allergeen opruimt. Tijdens de opruiming komt histamine vrij. Histamine is verantwoordelijk voor de symptomen van een allergie. Vaak is slechts een kleine hoeveelheid van een allergeen nodig om een reactie te veroorzaken.
Allergie of intolerantie?
Een allergie wordt regelmatig verward met een intolerantie. Deze begrippen hebben echter een andere betekenis.
- Een allergie wordt veroorzaakt door een reactie van het immuunsysteem. Een intolerantie wordt niet veroorzaakt door een reactie van het immuunsysteem. Desondanks reageert het lichaam op een stof die het niet kan verdragen.
- Een allergische reactie geschiedt al na contact met een kleine hoeveelheid allergeen. Een intolerante reactie geschiedt pas na contact met een grote hoeveelheid allergeen.
- Een allergie kan levensbedreigend zijn in geval van een anafylactische shock. Dit laatste begrip wordt verderop uitgelegd. Een intolerantie kan niet levensbedreigend zijn.
Er zijn bronnen die spreken van maïs intolerantie. Het is niet duidelijk of maïs intolerantie daadwerkelijk bestaat. Volgens wetenschappelijke artikelen is een overgevoeligheid voor maïs IgE-afhankelijk. Een allergie kan IgE-afhankelijk zijn. Een intolerantie kan niet IgE-afhankelijk zijn. Mogelijk worden de begrippen door elkaar gebruikt.
Oorzaken mais allergie
Mais allergie kan aangeboren of later verkregen zijn. De allergie is aangeboren als het eerste contact met een allergeen direct een reactie veroorzaakt. De reactie doet zich meestal over het hele lichaam voor. De allergie is later verkregen als herhaaldelijk contact met een allergeen een reactie veroorzaakt. De reactie doet zich meestal alleen plaatselijk voor. Wanneer beide ouders een allergie hebben, neemt de kans op een allergie voor het kind toe met 80%. Wanneer beide ouders geen allergie hebben, is de kans op een allergie voor het kind 10%. De aanleg om allergisch te reageren berust op de aanmaak van IgE. Mensen die niet allergisch zijn maken geen specifiek IgE aan. De aanleg om een allergie te ontwikkelen wordt atopie genoemd.
Na het eerste contact met een allergeen maakt het lichaam antilichamen aan. Een antilichaam hecht zich aan een allergeen om het herkenbaar of inactief te maken. Het lichaam is gevoelig voor een allergeen vanaf het moment dat antilichamen worden aangemaakt. Dit proces wordt sensibilisatie genoemd. De antilichamen zijn de zogenaamde immunoglobulines. Deze behoren tot het E-type (IgE). Door inname van een voedingsmiddel met maïs komt maïs-eiwit in aanraking met het betreffende IgE. Het IgE wordt vervolgens verbonden met een mestcel. Een mestcel is een bloedcel die is gevuld met histamine. Histamine is verantwoordelijk voor het ontstaan van allergische klachten. Door het IgE wordt de mestcel geactiveerd. Hierdoor komt histamine uit de cel. Dit proces wordt degranulatie genoemd.
Fasegewijs:
- Het allergeen (maïs-eiwit) wordt gedetecteerd.
- Het IgE wordt aangemaakt.
- Het IgE wordt verbonden met de mestcel.
- Het allergeen (maïs-eiwit) wordt verbonden aan het IgE.
- De mestcel wordt geactiveerd.
- Histamine wordt vrijgemaakt uit de mestcel.
- Een allergische reactie wordt uitgelokt.
De allergische reactie ontstaat waar de mestcellen zich bevinden. In het geval van een voedselallergie is dit over het algemeen in de darmen.
Symptomen mais allergie
De symptomen van maïs allergie verschillen per persoon. De ernst van de symptomen varieert van mild tot ernstig.
Veelvoorkomende symptomen van mais allergie zijn:
- moeite met ademhalen: Moeite met ademhalen wordt meestal veroorzaakt door geblokkeerde luchtwegen o.a. als gevolg van zwelling van het gezicht of de keel;
- huiduitslag: Een milde vorm uit zich in (licht)roze uitslag die warm aanvoelt. Vaak treedt lichte zwelling op. Een ernstige vorm uit zich in netelroos of eczeem;
- last van de maag: Misselijkheid kan worden vergezeld van braken of diarree. Wanneer braken of diarree lange tijd aanhouden, kan uitdroging voorkomen;
- zwelling: Huiduitslag kan zwelling veroorzaken, maar vaker is sprake van een opgeblazen gevoel. Zwelling kan ook optreden in het gezicht of de keel;
- jeuk: Jeuk kan worden veroorzaakt door huiduitslag, maar dat hoeft niet. Een allergische reactie veroorzaakt vaak jeukende ogen, keel of gehemelte;
- gevoel van algehele malaise: Malaise is een gevoel van ziek zijn. Lethargie (een extreem gebrek aan energie) is hier vaak een onderdeel van;
- spierpijn: De spieren in de benen, nek of rug doen pijn. Soms treedt ontsteking van de gewrichten en stijfheid op;
- hoofdpijn: Hoofdpijn kan variëren van een doffe pijn die een paar uur aanhoudt tot een zware migraine.
Allergische symptomen kunnen binnen een paar minuten tot enkele uren na het eten optreden. Eczeem treedt soms zelf pas na een aantal dagen op. In extreme situaties kan anafylaxie optreden. Anafylaxie is een medische term voor een levensbedreigende allergische reactie. Een ander woord voor anafylaxie is anafylactische shock. Anafylaxie wordt veroorzaakt door een verwijding van de bloedvaten. Symptomen zijn ademhalingsmoeilijkheden, een lage bloeddruk en een vertraagde hartslag. De ernstigste vorm kan in enkele minuten tot de dood leiden, wanneer deze niet meteen wordt behandeld. Ernstige anafylactische reacties zijn echter zeldzaam. Bovenstaande symptomen kunnen overeenkomen met symptomen van een andere aandoening. Indien een maïsallergie wordt vermoed, is het verstandig om een arts te raadplegen.
Diagnose mais allergie
De arts zal eerst een lichamelijk onderzoek doen. Indien een maïs allergie wordt vermoed, wordt nader onderzoek gedaan.
Er zijn verschillende onderzoeken mogelijk:
- RAST (Radio Allergo Sorbent Test): Een allergie kan worden aangetoond met een bloedonderzoek. Er wordt bloed afgenomen. Het bloed wordt onderzocht op de aanwezigheid van antilichamen tegen maïs-eiwit. Een positieve uitslag duidt op een allergie. Een RAST uitslag is echter niet 100% betrouwbaar. Hiervoor is nader onderzoek noodzakelijk.
- Huidpriktest: Een allergie kan worden aangetoond met een huidonderzoek. Druppels van een allergeen worden op de huid geplaatst. De huid wordt door de druppel heen geprikt. De prikplaats wordt 15 à 20 minuten later bekeken door een deskundige. Een reactie van de huid (zoals zwelling) duidt op een allergie. Deze test wordt soms gedaan door in een allergeen product te prikken en vervolgens in de huid te prikken.
- Eliminatie-provocatie: Een allergie kan worden aangetoond met een voedseltest. Een verdacht voedingsmiddel wordt gedurende 4 à 6 weken uit het eetpatroon verwijderd (eliminatie). Wanneer de klachten verdwijnen, wordt het voedingsmiddel weer aan het eetpatroon toegevoegd (provocatie). Wanneer de klachten terugkeren, wordt een persoon allergisch bevonden.
- Dubbelblind placebo gecontroleerd onderzoek: Een allergie kan met zekerheid worden aangetoond met dit onderzoek. Een patiënt krijgt een aantal testvoedingen. De testvoedingen bevatten een (oplopende hoeveelheid) allergeen of geen allergeen. De patiënt noch de arts weet welke testvoeding een allergeen bevat. Dat wordt duidelijk, wanneer het onderzoek afgelopen is. De test kan dus niet worden beïnvloed.
Deze onderzoeken worden uitgevoerd door professionals. Wanneer een ernstige reactie dreigt (eliminatie-provocatie), worden de onderzoeken in het ziekenhuis uitgevoerd.
Behandeling mais allergie
Wanneer de diagnose is gesteld, kunnen maatregelen worden genomen. Maïsallergie kan niet actief worden genezen. Men kan er wel overheen groeien. De beste manier om klachten te voorkomen is het vermijden van voedingsmiddelen met maïs.
Er zijn ook manieren om de klachten te verminderen, wanneer (per ongeluk) maïs wordt ingenomen zoals:
- Antihistaminica: Een antihistaminicum is een medicijn dat een allergische reactie onderdrukt. Het blokkeert de werking van histamine. Histamine is verantwoordelijk voor het ontstaan van allergische klachten. Een antihistaminicum kan over het algemeen oraal worden ingenomen. Het is belangrijk om een arts te raadplegen alvorens antihistaminica te gebruiken.
- Epinefrine: Een ander woord voor epinefrine is adrenaline. Adrenaline wordt toegediend in geval van een anafylactische shock. Patiënten met een hoog risico op anafylaxie hebben een auto injector pen. Deze bevat een dosis adrenaline die kan worden geïnjecteerd in de huid. Een omstander zal deze moeten toedienen, als een patiënt anafylactisch reageert. Door adrenaline vernauwen de bloedvaten zich weer.
De alternatieve geneeskunde heeft een aantal behandelingen tegen allergieën. Deze zijn echter niet wetenschappelijk bewezen.
Voeding bij een mais allergie
Maïs allergie wordt behandeld door voedingsmiddelen met maïs te verwijderen uit het eetpatroon. Maïs wordt gebruikt voor veel voedingsmiddelen zoals brood, koek en ontbijtgranen. De meeste maïsbronnen liggen voor de hand. Maïs wordt ook toegevoegd aan producten waarvan het niet wordt verwacht. Bijvoorbeeld in sommige dranken, jams, siropen, sauzen en snacks. In deze producten zit maïszetmeel (maïzena) dat wordt gebruikt als bindmiddel. Deze producten dienen vermeden te worden om klachten te voorkomen. Een maïs allergie kan erg ongemakkelijk zijn. Het kan beperkend voelen om zo weinig te kunnen eten. De kans is altijd aanwezig dat een persoon alsnog in aanraking komt met een allergeen. Een manier waarop dat kan gebeuren is kruisbesmetting. Kruisbesmetting is het besmetten van een voedingsmiddel met een allergeen. Dat kan gebeuren door het voedingsmiddel niet goed te scheiden van andere voedingsmiddelen. Ook ongewassen handen, bestek of serviesgoed kunnen hiertoe leiden. Een persoon met een maïs allergie kan hierdoor een allergische reactie krijgen.
Een persoon met een maïs allergie kan ook reageren op andere voedingsstoffen. Wanneer hiertussen een wisselwerking optreedt, is er sprake van een kruisreactie. Een kruisreactie is een reactie van het immuunsysteem op een stof waarvoor het niet allergisch is. Maïsallergie gaat weleens samen met een kruisreactie op andere grassoorten. Bijvoorbeeld bamboe, gerst, gierst, haver, mout, rietsuiker, rijst, rogge en/of tarwe.
Het immuunsysteem kan nauwkeurig een maïs allergeen herkennen. De nauwkeurigheid kent echter grenzen. Het afweersysteem herkent slechts een stukje van het allergeen: het epitoop. De eigenschappen van een epitoop van maïs en een epitoop van bijvoorbeeld tarwe komen sterk overeen. Soms wordt het epitoop van tarwe herkend als een maïs allergeen. Hierdoor kan een persoon met maïsallergie reageren op tarwe. Kruisreacties veroorzaken regelmatig verwarring tijdens het stellen van een diagnose. Niet iedereen met maïs allergie heeft last van een kruisreactie.
Aanpassing van de voeding is alleen zinvol indien:
- klachten optreden na het eten van een ander graan;
- uit onderzoek blijkt dat het om een kruisreactie gaat.
Onderzoek mais allergie
- Volgens onderzoek wordt de kans op een kind met een allergie verhoogd door roken tijdens de zwangerschap. Het ongeboren kind heeft ongeveer 50% meer risico om een allergie te ontwikkelen. Ook roken in de omgeving van een kind kan de kans verhogen.
- Moedermelk biedt de beste bescherming tegen een voedselallergie. Daarom wordt aanbevolen om een kind de eerste vier maanden moedermelk te geven. Wanneer een kind aanleg voor een allergie heeft, wordt zelfs aanbevolen om de eerste zes maanden moedermelk te geven.
- Volgens onderzoek zijn Amerikaanse kinderen met een voedselallergie kwetsbaar. Een derde wordt gepest met de allergie. Soms gaat het pesten erg ver. Dan wordt er eten in de mond gestopt of richting het kind gegooid. Deze situatie kan zeer beangstigend en bovendien levensbedreigend zijn.
- Behalve een voedselallergie kan maïs een contact- en inhalatieallergie zijn. Een verpleegster had last van aanhoudende ontsteking van de huid op de handen. Ze bleek allergisch te zijn voor latex. Toch hielp het niet om latex handschoenen te mijden. Later bleek ze allergisch te zijn voor het maïszetmeel in de handschoenen.
- Stichting Voedselallergie is een patiëntenorganisatie voor mensen met een voedselallergie en publiceert ook regelmatig onderzoeken.
Externe informatie of producten
We zijn extern onderstaande boeken betreffende voedselallergieën, voor u tegengekomen:
- Eetwaar = eetbaar? Auteur J. Kamsteeg, Nederlands, 312 pagina’s. Een boek met veel informatie over de meest voorkomende en schaarsere voedselallergieën. voor mensen met een allergie of voor iedereen die meer wil weten over voeding en de samenstelling van voedsel. Alle soorten voedingsmiddelen en bijbehorende ziektebeelden komen aan bod.
- Basiskookboek Voedselallergie en Intolerantie. Diverse auteurs, Nederlands, 400 pagina’s. Meer dan 1.000 recepten zonder koemelk, lactose, kippenei, gluten, pinda’s, noten, additieven, cacao, sacharose (suiker), citrusfruit, soja, vis, schaal- en schelpdieren, aardappelen en mais.
- Voedselallergie. Auteurs E.H. Coene & Sander Kollaard, Nederlands, 156 pagina’s. Het boek start met een korte beschrijving wat voedselallergieen en voedselintoleranties zijn. Daarna gaat het in op de behandeling, de psychosociale gevolgen en de allergieën bij kinderen. Het boek bevat veel informatie plus een heleboel verwijzingen naar websites, telefoonnummer van hulplijnen en adressen van instanties.
- Elimin 8 Plus Corn is a food allergy cookbook with recipes that are free of: dairy, egg, wheat, soy, peanut, tree nut, fish, shellfish AND corn! Engels, Paperback, 2010, 111 pagina’s.
Disclaimer voedingsdoelen
DietCetera geeft u met bovenstaande tekst slechts algemene informatie. Wij hebben deze tekst niet gericht op individuele personen en omstandigheden. Vanzelfsprekend hebben we wel getracht deze informatie zo duidelijk en correct mogelijk te omschrijven. U blijft echter zelf verantwoordelijk voor uw eigen keuzes en interpretaties. Mocht u specifieke vragen of problemen hebben dan adviseren we u contact op te nemen met uw (huis)arts, diëtist of andere deskundigen. DietCetera is niet aansprakelijk voor eventuele schade ten gevolge van het onjuist interpreteren van deze tekst.