Migraine

 
Migraine is een vorm van hoofdpijn die in aanvallen optreedt. Migraine kenmerkt zich door een kloppende/bonkende pijn in het hoofd. Deze pijn kan het luisteren naar een gesprek moeilijk maken. Ook denken kan zeer vermoeiend zijn. Bij zware migraine kan de pijn zelfs zo heftig worden, dat denken bijna niet meer mogelijk is. Veel mensen met deze aandoening willen dan vaak nog maar één ding. En dat is rustig in een donkere kamer op bed gaan liggen. In principe kan iedereen een keer een migraineaanval krijgen.
 
Van migraine is echter pas sprake als iemand regelmatig aanvallen heeft. Sommige mensen hebben één of twee keer per jaar een aanval. Andere mensen meerdere keren per maand. Vrouwen hebben een twee tot drie keer grotere kans op het krijgen van migraine dan mannen. Aangenomen wordt dat dit te maken heeft met het vrouwelijke hormoon oestrogeen. Oestrogeen heeft een verhogend effect op het ontwikkelen van migraine.
 
Bij jongens en meisjes komt het echter even vaak voor. Van de kinderen onder de 18 jaar heeft ongeveer 5% migraine. Althans, dat is de schatting. Rond de puberteit treedt migraine vaak bij meisjes voor het eerst op. Ook dit heeft waarschijnlijk te maken met hormonale veranderingen. In Nederland hebben in totaal ongeveer 2,5 miljoen mensen migraine. Dit betekent dat er per dag bij ongeveer 70.000 Nederlanders een migraineaanval optreedt. In vergelijking met elk ander Europees land komt migraine in Nederland opvallend vaak voor.
 

Soorten migraine

Er zijn verschillende soorten migraine. Iemand met migraine kan gedurende zijn leven wisselen tussen de verschillende vormen. Globaal zijn er twee hoofdvormen: migraine zonder aura-fase en migraine met aura-fase. Wat een aura-fase precies is, wordt onder het kopje ‘symptomen’ uitgelegd.

• Migraine zonder aura-fase: Dit wordt ook wel gewone migraine genoemd. Ongeveer twee derde van de mensen heeft te maken met gewone migraine.
• Migraine met aura-fase: Deze variant wordt ook wel oogmigraine genoemd. Oogmigraine komt bij ongeveer 33% van de mensen met migraine voor.

Naast deze twee vormen zijn er nog enkele meer zeldzame varianten. Een voorbeeld is hormonale migraine. Hormonale migraine wordt ook wel menstruele migraine genoemd. Bij menstruele migraine vindt de aanval twee dagen rond de eerste dag van de menstruatie plaats. Hormonale migraine verschilt in een aantal opzichten van de migraine zonder en met aura-fase. De klachten worden bij menstruele migraine over het algemeen heftiger ervaren. Daarbij houden de klachten vaak langer aan. Zo zijn er vrouwen die normaal gesproken last hebben van gewone migraine. In de menstruatieweek kan daar nog eens de hormonale migraine bijkomen. Vrouwen in de overgang kunnen het nog zwaarder treffen. Rond de overgang kunnen de klachten bij hormonale migraine meer toenemen. De overgang is de periode waarin het lichaam van een vrouw toewerkt naar de laatste menstruatie. Over het algemeen vindt dit plaats tussen het 38ste en 55ste levensjaar. De overgang bestaat uit vier fasen. De duur van de overgang en van elke afzonderlijke fase is echter voor iedere vrouw verschillend.
 

Migraine symptomen

Migraine kan opgedeeld worden in verschillende fasen: de voorfase, aura-fase, hoofdpijnfase en herstelfase. Hierbij hoeven niet alle fasen en klachten bij iedereen in gelijke mate aanwezig te zijn.
 
Voorfase
Ongeveer 15% van de mensen voelt een migraineaanval aankomen. Deze fase wordt ook wel de waarschuwingsfase genoemd. Deze fase kan een paar uur tot een paar dagen voor de aanval beginnen. Kinderen kunnen vooraf onrustig, moe of prikkelbaar zijn. Volwassenen kunnen echter de volgende symptomen krijgen:
 
Enkele uren tot dagen voorafgaand aan een migraineaanval:

• diarree;
• weinig plassen;
• vocht vasthouden;
• toename in gewicht;
• misselijkheid en/of braken;
• sterk geconcentreerde urine;
• loopneus of neusverkoudheid;
• overmatige aanmaak traanvocht;
• overmatige aanmaak van speeksel;
• stemmings- of gedragsveranderingen.

Twee tot drie uur voorafgaand aan een migraineaanval:

• opgezette maag;
• extreem koud hebben;
• hongergevoel of valse honger hebben;
• behoefte aan rust of juist overdreven fit voelen;
• overgevoeligheid voor prikkels, zoals licht, geluid en geuren.

Kort voor een migraineaanval:

• veranderingen in hartslag;
• wit wegtrekken of bleekheid;
• extreme vermoeidheid, slaperigheid of geeuwen;
• veranderingen in de ogen, zoals rode ogen, wazig zien;
• toename in vochtverlies (onder andere door transpiratie);
• overgevoeligheid van zintuigen als smaak, reuk en gehoor.

Aura-fase
Alleen bij migraine met aura-fase kan er sprake zijn van een aura. Een aura kan vrij beangstigend zijn. Deze gaat echter altijd over. Een aura-fase kan 10 tot 60 minuten duren. Een aura kenmerkt zich door een aantal symptomen. Daarbij kan een aura er voor iedereen anders uitzien. Ook verschilt het per persoon welke van de volgende symptomen zich voordoen:

• koorts;
• rillingen;
• transpiratie;
• verwardheid;
• déjà-vu gevoel;
• tijdelijk versnelde hartslag;
• uitval van gezichtsvermogen;
• moeite met spreken en luisteren;
• tintelingen aan één kant van het lichaam;
• krachtverlies of gevoelloosheid in arm of been;
• het horen van geluiden die men normaal niet hoort;
• het zien van lichtflitsen, vlekken, sterretjes of golvende beelden (soms al 15 tot 45 minuten voorafgaand aan een aura).

Hoofdpijnfase migraine
Deze fase is kenmerkend voor alle vormen van migraine.
 
Voor migrainehoofdpijn dient er sprake te zijn van minstens twee van de volgende symptomen:

• lichamelijke inspanning verergert de hoofdpijn;
• plotselinge ontstane heftig bonzende of kloppende hoofdpijn;
• de pijn bevindt zich vaak aan één kant van het hoofd. Indien er sprake is van een aura bevindt de hoofdpijn zich aan de kant van de aura. De pijn hoeft overigens niet altijd aan één kant op te treden. Het kan ook aan beide kanten voorkomen. Ook hoeft het niet altijd dezelfde kant te zijn.

Daarnaast dient tijdens een migraineaanval sprake te zijn van minstens één van de volgende symptomen:

• misselijkheid en/of braken (soms ook hevige darmklachten, zoals diarree). Kinderen blijken in de praktijk vaker last te hebben van misselijkheid en braken dan volwassenen
• overgevoeligheid voor licht, geluid en geuren.

Herstelfase migraine
Een migraine aanval bij volwassenen duurt over het algemeen 4 tot 72 uur. Bij kinderen duurt een aanval iets korter. Gemiddeld 30 minuten tot 48 uur. De herstelfase duurt in beide gevallen ongeveer één tot twee dagen. Het herstel kan echter ook een week duren. Tijdens dit herstel kan iemand soms nog wat hoofdpijn ervaren. Ook kan iemand het gevoel hebben alsof het lichaam een zeer zware prestatie heeft geleverd.
 

Migraine oorzaken

Migraine is een onvoorspelbare aandoening. Een migraineaanval kan op elk moment optreden. Sommige mensen zijn echter gevoeliger voor een aanval dan anderen.
 
Dit heeft te maken met de gevoeligheid van de hersenen voor bepaalde prikkels. Bepaalde prikkels kunnen bij mensen met migraine een aanval uitlokken. Terwijl dezelfde prikkels bij mensen zonder migraine geen aanval veroorzaken. Deze overgevoeligheid wordt ook wel aangeduid als de migrainedrempel. Vermoedelijk is de migrainedrempel deels erfelijk bepaald. Hoe hoger de migrainedrempel, hoe kleiner de kans dat bepaalde prikkels een migraineaanval uitlokken. Hoe lager de migrainedrempel, hoe groter de kans. Bij een hoge migrainedrempel zullen meer prikkels nodig zijn om een aanval uit te lokken. Voor veel mensen met migraine is het echter moeilijk te achterhalen welke prikkels een aanval veroorzaken. De prikkels verschillen per persoon. Deze kunnen bij elke migraineaanval anders zijn. Bovendien kan de gevoeligheid van de hersenen voor bepaalde prikkels door omstandigheden (tijdelijk) veranderen.
 
Hieronder volgen voorbeelden van factoren die de migrainedrempel kunnen beïnvloeden:

• Nachtrust: Een aanval kan bijvoorbeeld ontstaan door vermoeidheid of na lang uitslapen of juist te kort slapen. Maar ook bij verandering in de nachtrust. Een voorbeeld hiervan is het draaien van wisselende dag- en nachtdiensten.
• Leefstijl: Zware lichamelijke inspanning of het reizen over lange afstanden. Vooral het reizen door verschillende tijdzones kan een risicofactor zijn.
• Omgeving: Hierbij kan gedacht worden aan helder of flikkerend licht, sterke geuren of weersveranderingen.
• Psychisch: Angst, stress of andere heftige emoties. Ook ontspanning na een stressvolle periode kan migraine veroorzaken.
• Hormonale veranderingen: Bij vrouwen kunnen de menstruatie, de anticonceptiepil, een zwangerschap en de overgang de kans op een migraineaanval vergroten. Dit heeft vermoedelijk te maken met het vrouwelijke hormoon oestrogeen. Het gebruik van de anticonceptiepil kan echter de klachten bij migraine zowel verergeren als verminderen. Dit verschilt echter per soort anticonceptiepil. Daarentegen kan in de periode na de overgang een verbetering van de klachten optreden.
• Voeding: Meer hierover onder het kopje ‘Voeding en migraine’.

Er bestaat nog veel onduidelijkheid over hoe bovenstaande prikkels precies migraine veroorzaken. Wel is bekend dat migraine optreedt in een bepaald deel van de hersenen. Voornamelijk in het deel dat verantwoordelijk is voor pijn en andere gevoelens. Het overschrijden van de migrainedrempel kan deze delen van de hersenen overmatig prikkelen. Hierdoor kunnen de hersenen tijdelijk ontregeld raken. Uiteindelijk heeft deze ontregeling invloed op de bloedvaten en de zenuwen in de hersenen. Bloedvaten zorgen met het bloed voor het vervoer van onder andere zuurstof. Zenuwen zorgen voor de overdracht van prikkels. Prikkels zijn signalen (zoals warmte, een geur of aanraking) die door het lichaam worden waargenomen. De zenuwen sturen deze signalen door naar de hersenen. De hersenen zetten deze signalen vervolgens om in een gevoel. Bijvoorbeeld pijn. Om die reden kan prikkeling van de bloedvaten en zenuwen leiden tot diverse klachten. Een voorbeeld is de typische bonkende hoofdpijn bij migraine. Het vermoeden bestaat dat vaatvernauwing in de hersenen hierbij een rol speelt. Tijdens een vernauwing van de bloedvaten krijgen de hersenen tijdelijk minder zuurstof. Dit zou vooraf aan een migraineaanval de oorzaak kunnen zijn van een aura. Als de hersenen na een periode van minder zuurstof echter weer meer zuurstof krijgen, kunnen de bloedvaten zich weer gaan verwijden. Na deze verwijding kan weer een vernauwing volgen. Deze veranderingen in de bloedvaten kan onder andere de bonkende hoofdpijn bij migraine veroorzaken. Al is niet iedereen het daar mee eens. Volgens recent onderzoek van het LUMC speelt vaatvernauwing of –verwijding mogelijk geen rol bij migraine. De afkorting LUMC staat voor het Leids Universitair Medisch Centrum. Dit centrum gevestigd in Leiden houdt zich bezig met wetenschappelijk onderzoek, onderwijs en patiëntenzorg.
 

Voeding en migraine

Van sommige voedingsmiddelen wordt beweerd dat ze een migraineaanval of hoofdpijn kunnen veroorzaken. Dit betreft vooral voedingsmiddelen waar mensen overgevoelig op reageren. Dit verschijnsel wordt ook wel voedselovergevoeligheid genoemd. Bijvoorbeeld producten met geur-, kleur- en smaakstoffen. Volgens het Voedingscentrum is er echter geen bewijs dat voedselovergevoeligheid een migraineaanval kan uitlokken. Het Voedingscentrum, gefinancierd door de overheid, geeft wetenschappelijke en verantwoorde informatie over voeding. Bepaalde voedingsgewoonten of het gebruik van alcohol kunnen daarentegen wel prikkels voor een aanval zijn. Voorbeelden van voedingsgewoonten zijn:

• cafeïnegebruik;
• te weinig of te laat eten;
• het overslaan van maaltijden;
• te weinig drinken (uitdroging);
• te zout eten (dit kan ervoor zorgen dat de bloedvaten vernauwen).

Over het algemeen is honger de meest voorkomende factor. Honger dient niet verward te worden met trek. Van honger is sprake als er minder wordt gegeten dan dat het lichaam nodig heeft om goed te functioneren. Bij honger is het noodzakelijk voor het lichaam om voeding in te nemen. Bij trek geldt dat echter niet. Onder andere om die reden is het vooral bij jonge mensen en kinderen met migraine niet aan te raden om maaltijden over te slaan.
 

Beweging en migraine

Beweging kan als een vorm van ontspanning worden gezien. Hierdoor kan het gewone hoofdpijn voorkomen. Echter, bij migraine kan beweging of sporten de hoofdpijn juist verergeren. Desondanks hoeft dit geen reden te zijn om niet te gaan bewegen. Vooral in de waarschuwingsfase kan beweging een positief effect op migraine hebben. Een ontspannende bewegingsoefening of sport kan in dat geval een migraineaanval voorkomen. Daarnaast zijn er aanwijzingen dat een ontspannen leefstijl met regelmatig sporten de duur en het aantal migraineaanvallen kan verminderen. In principe kunnen bij migraine alle sporten worden beoefend. Hierbij kan het soms wel belangrijk zijn de intensiteit of de duur wat om laag te brengen.
 

Behandeling migraine

De diagnose migraine is gebaseerd op hoofdpijn die volgens een typisch patroon verloopt. Aanvullend onderzoek, zoals een hersenscan, is in de meeste gevallen niet nodig. Bij twijfels over de diagnose kan een arts echter wel nader onderzoek aanbevelen. Dit om andere oorzaken van hoofdpijn uit te sluiten. In de meeste gevallen is migraine goed te herkennen aan de symptomen. Hierbij is het wel belangrijk onderscheid te maken tussen spanningshoofdpijn en migraine. Dit met het oog op de behandeling. Spanningshoofdpijn gaat in tegenstelling tot migraine niet gepaard met misselijkheid. Ook verergert de hoofdpijn niet bij lichamelijke inspanning. Meer over spanningshoofdpijn is te vinden onder het separate voedingsdoel hoofdpijn. Voor spanningshoofdpijn worden niet dezelfde medicijnen gebruikt als voor migraine. Het kan voorkomen dat het gebruik van te veel pijnstillers of migrainemiddelen juist hoofdpijn verergert in plaats van vermindert.
 
Bij migraine bestaat de behandeling uit aandacht voor een gezonde leefstijl, goede voeding en medicijnen. De behandeling heeft als doel de klachten te verminderen. Er is echter nog geen behandeling die migraine kan genezen. Wel kan, naarmate mensen ouder worden, het aantal migraineaanvallen afnemen.
 

• Leefstijl: Onder een goede leefstijl wordt regelmatig slapen, bewegen en voldoende ontspanning verstaan.
• Voeding: Met goede voeding wordt bedoeld dat iemand voldoende en met regelmaat eet en drinkt. Hierbij dienen alcohol en cafeïne beperkt of vermeden te worden.
• Medicijnen: Dit is de meest voorkomende behandeling van migraine. Bij een opkomende migraineaanval kan een pijnstiller helpen tegen misselijkheid of braken. Indien geen één pijnstiller effect heeft, kan in overleg met de arts een speciaal middel tegen migraine worden voorgeschreven. Dit zijn de zogenaamde triptanen. De triptaantabletten, -injecties, -zetpillen, -neussprays of -smelttabletten worden aan het begin van een migraineaanval gebruikt. Triptanen kunnen echter wel wat bijwerkingen geven. Voorbeelden zijn: misselijkheid, braken, moeheid, duizeligheid en een drukkend gevoel op de borst. Andere bijwerkingen staan in de bijsluiter van het desbetreffende medicijn. Daarnaast kunnen triptanen de werking van andere medicijnen beïnvloeden. Indien iemand meerdere aanvallen per maand heeft, kan in overleg met de arts een zogenaamde bètablokker worden voorgeschreven. Dit middel kan dagelijks worden ingenomen om het aantal aanvallen te verminderen. Echter veelvuldig gebruik van pijnstillers kan medicijnafhankelijke hoofdpijn veroorzaken. Meer over deze vorm van hoofdpijn is te vinden onder het separate voedingsdoel “hoofdpijn”.

Migraine onderzoek

• Uit diverse onderzoeken blijkt dat extra magnesium het aantal migraineaanvallen kan verminderen. Magnesium is een mineraal. Het speelt een belangrijke rol bij de overdracht van zenuwprikkels. Ook kan magnesium invloed hebben op de vernauwing van bloedvaten. Te veel magnesium kan echter misselijkheid, braken en diarree veroorzaken. 
  
• Mensen met migraine hebben een twee tot zes keer grotere kans op het ontwikkelen van een depressie. Dit in vergelijking met mensen zonder migraine. Omgekeerd hebben mensen met een depressie een drie tot vier keer grotere kans op migraine dan mensen zonder een depressie. Dit zou kunnen duiden op een mogelijke erfelijke factor van beide aandoeningen.
• Mensen met een lichte vorm van migraine kunnen gebaat zijn bij een hoge inname aan vitamine B2. Bij mensen met een aantal aanvallen per maand zou het de aanvallen kunnen helpen voorkomen. De werking van extra vitamine B2 (riboflavine) komt overeen met medicijnen, zoals bètablokkers. Bètablokkers blokkeren de werking van noradrenaline. Noradrenaline is een hormoon dat in het lichaam voorkomt. Het zorgt onder andere voor vernauwing van de bloedvaten in de hersenen. Bijwerkingen van bètablokkers zijn onder andere: duizeligheid, veranderd slaappatroon, moeheid en impotentie bij mannen. Andere bijwerkingen staan in de bijsluiter van het desbetreffende medicijn. Bij het gebruik van vitamine B2 treden echter nauwelijks bijwerkingen op. Deze resultaten dienen nog wel wetenschappelijk bewezen te worden. Hiervoor is verder onderzoek nodig.
• Kinderen met migraine hebben 30 procent meer kans om minder goed op school te presteren. Dit in vergelijking met kinderen zonder migraine. De schoolprestaties werden onder andere beïnvloed door het aantal, de duur en de ernst van de migraineaanvallen. Maar ook door het gebruik van medicatie of de aanwezigheid van misselijkheid.

Externe informatie migraine of producten

We zijn extern onderstaande boeken en producten, betreffende migraine, voor u tegengekomen:

• Leven met chronische hoofdpijn. Auteur Alexandra De Bruijn-Kofman, Nederlands, 170 pagina’s. Het lichaam kan door een scala aan factoren zodanig worden geprikkeld dat de hoofdpijn wordt uitgelokt of in stand wordt gehouden. Dit boek helpt je te ontdekken welke factoren bij jou een rol spelen en geeft je ‘gereedschap’ om er anders mee om te gaan. Hierdoor is het mogelijk de hoofdpijn aanzienlijk terug te brengen.
• Migraine. Auteur O. Sacks, Nederlands, 415 pagina’s. In dit standaardwerk behandelt Oliver Sacks achtereenvolgens de ervaringen van patiënten, de verschillende oorzaken en de kenmerken van een aanval en de behandeling van migraine.
• Mijn hoofd en ik, e-BOOK. Auteur Noortje Russel, Nederlands, 278 pagina’s. De auteur geeft adequate voorlichting over migraine en beschrijft ze ook de ervaringen van andere patienten.
• Migraine. Nederlands, 160 pagina’s. Naast een goede uitleg over wat migraine en andere vormen van hoofdpijn zijn, komen praktische zaken over behandeling aan de orde. Heel veel informatie is er over het leren omgaan met migraine en de combinatie met allerlei vormen van behandeling.
• Advil Liquid Caps ibuprofen 200 mg, capsules, Pijnstillers.

Terug