Aansterken

 
Aansterken van het lichaam vereist extra voedingsstoffen. Hoe beter de voeding aansluit bij de lichamelijke behoefte, hoe sneller het herstel verloopt. Bij aansterken kan gedacht worden aan het herstel bij een (chronische) ziekte. Maar ook aan het aansterken voor of na het ondergaan van een operatie of andere (medische) behandeling. Een ding hebben de verschillende ziekteprocessen met elkaar gemeen: het kost het lichaam veel energie. Het lichaam draait overuren. Het bestrijdt ziekte, schadelijke bacteriën en virussen. Het zorgt ervoor dat wonden van bijvoorbeeld een operatie genezen. Bovendien kampt het lichaam met pijn of eventuele andere lichamelijke klachten. Daarnaast wordt er een groot beroep gedaan op het immuunsysteem. Een ander woord voor immuunsysteem is afweersysteem. Dit systeem speelt een belangrijke rol bij de weerstand. Dit alles vergt energie. Om goed te kunnen aansterken is het belangrijk deze energie tijdig aan te vullen. Voeding speelt daarin een belangrijke rol. Via een goede voeding krijgt het lichaam de benodigde energie binnen. Bij ziekte, na een operatie of andere behandeling voelen mensen zich echter vaak ziek en vermoeid. Daarnaast kunnen ze bedlegerig zijn, pijn hebben of andere klachten hebben waardoor het niet lukt voldoende te eten of te drinken. Dit kan nadelig zijn voor de weerstand. Een slechtere weerstand vergroot de kans op infecties of andere problemen (complicaties) tijdens ziekte, operatie of behandeling. Het zorgt voor een vertraagde wondgenezing en voor langzamer herstel. Aansterken is dus erg belangrijk. Het zorgt ervoor dat iemand na ziekte, operatie of behandeling snel terug de oude kan worden.
 

Ook behandelen specifiek:

• Vermoeidheid;
• Gezond aankomen
• Verminderde weerstand

Symptomen van ziekte

Symptomen van ziekte zijn onder andere koorts, misselijkheid, pijn, braken, diarree en vermoeidheid. Het verschilt per persoon welke symptomen optreden. Ook de ernst van de symptomen kan per situatie verschillen. Het bestrijden van symptomen kost het lichaam veel energie. Niet alleen ziek zijn, maar ook het aansterken na ziekte of een operatieve ingreep vraagt veel van het lichaam. Hierdoor verbruikt het lichaam meer voedingsstoffen. Een hoger verbruik betekent dat het lichaam meer nodig heeft.
 
Deze voedingsstoffen dienen via de voeding te worden aangevuld. In veel gevallen eten mensen echter juist minder als ze ziek zijn. Hierdoor krijgt het lichaam minder voedingsstoffen binnen. In sommige gevallen zelfs te weinig. Dit vergroot de kans op ondervoeding. Van ondervoeding is sprake wanneer er binnen 1 maand onbedoeld meer dan 5% of binnen 6 maanden meer dan 10% aan gewicht is verloren. Ondervoeding zorgt ervoor dat het proces van aansterken langer duurt.
 

Oorzaken verzwakking

Aan de ene kant is dus de behoefte aan voedingsstoffen vergroot. Aan de andere kant is er vaak sprake van een verminderde voedingsinname. Deze aspecten kunnen de volgende oorzaken hebben:

• Verhoogde behoefte: Koorts, wondgenezing, weefselherstel, een operatieve ingreep of andere behandeling kost het lichaam energie. De energie die het lichaam verbruikt wordt uitgedrukt in kilocalorieën (kcal). Deze worden door de voeding geleverd. Daarnaast kan het lichaam te maken hebben met grote verliezen. Via diarree of braken gaan voedingsstoffen verloren zonder dat het lichaam deze heeft kunnen opnemen. Alleen na opname in de darm kan het lichaam voedingsstoffen verder verwerken tot brandstof of voor een ander proces. Ook koorts gaat gepaard met verlies van voedingsstoffen. Door overmatig transpireren, verliest het lichaam veel vocht. Hierdoor bestaat de kans op uitdroging. Dit kan een symptoom als misselijkheid verergeren.
• Verminderde voedingsinname: Bij ziekten en aansterken is een verminderde inname nadelig, omdat het lichaam juist meer nodig heeft. In veel gevallen is de voedingsinname verminderd door gebrek aan eetlust. Misselijkheid kan daar een oorzaak van zijn. Andere oorzaken kunnen zijn: spanning, stress, onzekerheid, angst, bepaalde medicijnen, smaakveranderingen, pijn, vermoeidheid, braken en diarree.

Aansterken met voeding

Tijdens een periode van aansterken heeft het lichaam extra voedingsstoffen nodig. Hoe beter de voeding alle benodigde voedingsstoffen levert, hoe sneller het herstel van een ziekte, operatie of behandeling verloopt. Het lichaamsgewicht is een goede maat om te controleren of iemand voor het aansterken voldoende energie binnen krijgt.
 
Een dalend gewicht is een teken dat de voeding onvoldoende energie levert. Als het gewicht onbedoeld achteruitgaat, is het aan te raden dit te bespreken met de huisarts en diëtist. Afhankelijk van of de ziekte of het herstel van een operatie of behandeling kort of lang duurt, kan een energie- en/of eiwittekort optreden. Kortdurende ziekte wordt ook wel acute ziekte genoemd. Acute ziektes hebben vaak een kortere duur en heftiger verloop. De duur kan variëren van een paar dagen tot enkele weken. Denk bijvoorbeeld aan griep. Het tegenovergestelde is een chronische ziekte ofwel een langdurige ziekte. Chronische ziektes duren vaak maanden tot jaren. In veel gevallen is een chronische ziekte blijvend. Een voorbeeld van een chronische ziekte is een nierziekte. Bij chronische ziekte is er vaak een tekort aan energie én eiwit. Bij acute ziekte is er vaak enkel sprake van een tekort aan eiwit.
 
Belangrijke stoffen bij het aansterken naast energie en eiwit zijn vitaminen, mineralen en vocht:

• Eiwitten: Eiwit oftewel proteïne vormt de belangrijkst stof tijdens het aansterken. Het lichaam heeft proteïne nodig voor opbouw en herstel van spieren, organen, zenuwen, huidweefsel en botten. Daarnaast is eiwit nodig voor de aanmaak van bloed. Bloed speelt een belangrijke rol bij de weerstand en wondgenezing. Bloed bevat onder andere witte bloedcellen en bloedplaatjes. Witte bloedcellen zijn de soldaatjes van het lichaam. Deze worden ook wel lymfocyten genoemd. Lymfocyten spelen een belangrijke rol bij de weerstand. Deze zorgen ervoor dat ziekteverwekkers, zoals bacteriën en virussen, worden vernietigd. Bloedplaatjes zorgen ervoor dat bloed stolt en een korstje op de wond komt. Dit speelt een belangrijke rol bij de wondgenezing. Een ander woord voor bloedplaatjes is trombocyten. Afhankelijk van de oorzaak en ernst van de ziekte kan de geadviseerde hoeveelheid eiwit variëren van 1,0-1,7 gram eiwit per kilogram lichaamsgewicht. Hiermee krijgt het lichaam voldoende eiwit binnen om goed aan te sterken. Het lichaam krijgt eiwit via de voeding binnen. Een eiwitrijke voeding heeft echter alleen zin als de voeding voldoende energie levert. Hoe dit zich tot elkaar verhoudt, wordt hieronder bij ‘energie’ uitgelegd.
• Energie: De voeding levert energie in de vorm van voedingsstoffen. Dit kunnen eiwit, vetten en koolhydraten zijn. Het lichaam geeft echter betreffende de energie de voorkeur aan koolhydraten. Via de voeding krijgt het lichaam koolhydraten binnen. Koolhydraten worden ook wel suikers genoemd. Deze suikers kan het lichaam gemakkelijk als brandstof benutten. Een overschot aan suikers slaat het lichaam op in de zogenaamde koolhydraatvoorraden. Daarnaast kan vet uit de voeding als brandstof dienen. Vet dat niet als brandstof dient, wordt door het lichaam opgeslagen als reservevoorraad. Deze reserve wordt aangesproken op momenten dat minder energie via de voeding binnen komt. Bijvoorbeeld door een verminderde eetlust bij ziekte. In dat geval gaat het lichaam de eigen koolhydraat- en vetvoorraden aanspreken. Echter bij langdurige voedingstekorten raken ook deze lichaamsvoorraden op. Op dat moment schieten dus zowel de koolhydraten als de vetten tekort. Daarmee ook de suikers. De hersenen kunnen zonder suiker niet goed functioneren. Om die reden gaat het lichaam suiker halen uit eiwit. Eiwit kan via een ingewikkeld lichamelijk proces worden omgezet in suiker. De voeding levert eiwitten. Maar ook spieren zijn opgebouwd uit eiwitten. Bij langdurig onvoldoende eiwit en energie in de voeding gaat het lichaam spieren afbreken. In dat geval wordt eiwit als brandstof in plaats van als bouwstof gebruikt. Terwijl eiwit bij aansterken na ziekte juist een belangrijke rol heeft als bouwstof. Voldoende energie in de voeding kan voorkomen dat eiwit als brandstof wordt gebruikt. Vet speelt daarin een belangrijke rol. Vet levert in verhouding tot koolhydraten en eiwit de meeste kilocalorieën. Vet wordt echter vaak geassocieerd met ongezond. Vooral verzadigd vet. Dit vet is het slechte vet. Het vergroot de kans op hart- en vaatziekten. Goed vet is onverzadigd vet. Bij het aansterken kan het echter geen kwaad extra vetrijke producten te gebruiken. Ook het tijdelijk gebruiken van verzadigd vet is niet erg. Het belang van aansterken staat in dat geval voorop. Het is wel van belang dat na het aansterken de hoeveelheid verzadigd vet weer wordt verminderd.
• Vitamines en mineralen: Vitamines en mineralen zijn nodig voor het algemeen functioneren van het lichaam en voor de opbouw van weefsels. Over het algemeen zijn er bij aansterken niet meer vitamines en mineralen nodig dan normaal. Een voorwaarde is wel dat er voldoende gevarieerd en gezond wordt gegeten. Alleen als er voor langere tijd sprake is van een verminderde inname kan extra aanvulling nodig zijn.
• Vocht: Een tekort aan vocht kan een symptoom als misselijkheid versterken. Bovendien speelt vocht een belangrijke rol in het voorkómen van uitdroging. Via diarree, braken, koorts en doorligwonden kan veel vocht worden verloren. Dit vergroot de kans op uitdroging.

Naast bovenstaande voedingsstoffen dient er aandacht besteed te worden aan factoren die de voedingsinname verminderen. Bijvoorbeeld vermoeidheid, pijn en gebrek aan eetlust. Deze factoren kunnen het bereiden van maaltijden en het eten en drinken lastig maken. Een diëtist kan praktische tips geven hoe de voedingsinname verbeterd kan worden. Lukt het niet om meer of vaker te eten, dan kunnen verrijkte producten een uitkomst bieden. Dieetproducten, zoals drinkvoeding en maaltijdvervangers, kunnen ter aanvulling of als volledige vervanging van voeding worden gebruikt. Er zijn diverse producten die extra energie, eiwit en vitamines en mineralen leveren. Zo zijn er producten in poedervorm. Deze poeders kunnen verwerkt worden in gerechten en dranken. Daarnaast zijn er kant- en klare drinkvoedingen, repen en shakes. Het verschilt echter per situatie of het handig is om verrijkte producten te gebruiken. Het is aan te raden dit te overleggen met een diëtist of arts. In sommige gevallen kunnen deze personen een vergoeding van de extra kosten aanvragen bij de zorgverzekeraar. Als verrijkte voeding na de periode van aansterken niet meer nodig is, is overschakeling op normale voeding gewenst. De diëtist kan hierin begeleiden.
 

Beweging en aansterken

In sommige gevallen van ziekte worden spieren afgebroken. Dit kan komen door een verminderd actief gebruik van de spieren bijvoorbeeld door bedlegerigheid. Maar ook een langdurig tekort aan voedingsstoffen kan leiden tot afbraak van spierweefsel. Om de spieren weer op te bouwen is een voeding met veel eiwitten nodig. Spieren worden echter pas opgebouwd als de spieren actief worden gebruikt. Daarom speelt voldoende lichaamsbeweging ook een belangrijke rol. Lichaamsbeweging is ook nodig voor het verbeteren van de conditie. Dit kan symptomen als vermoeidheid verminderen. Het gevolg kan zijn dat mensen zich minder ziek voelen. Het is echter wel aan te raden de beweging langzaam op te bouwen.
 

Onderzoek aansterken

• Uit onderzoek bij mensen met kanker blijkt dat lichaamsbeweging indirect kan bijdragen aan het herstel van kanker. Lichaamsbeweging maakt fit en ontspant. Dit heeft een gunstige invloed op het lichaam en de geest. Bij vermoeidheid is lichaamsbeweging ook aan te raden. Het kan de vermoeidheid enigszins verminderen.
• Ondervoeding zorgt voor een langer herstel na ziekte of een operatie. Bovendien vergroot ondervoeding het risico op complicaties. Dit leidt tot hogere kosten van de zorg. Jaarlijks kost ondervoeding de samenleving gemiddeld 1,9 miljard euro. Dit komt neer op twee procent van de totale uitgaven in de zorg. In vergelijking: zwaar overgewicht (obesitas) kost gemiddeld 1,2 miljard euro.
• Een hartinfarct heeft grote impact, zowel lichamelijk als geestelijk. Veel hartpatiënten ervaren angst of andere depressieve klachten. Dit leidt vaak tot een minder goed herstel. Dit in vergelijking met iemand die na een hartinfarct wel lekker in zijn vel zit. Dat blijkt uit onderzoek.

Externe informatie aansterken of producten

We zijn extern onderstaande boeken en producten, betreffende aansterken, voor u tegengekomen:

• Supersnel herstel; hoe je fitter, sterker en gezonder wordt. Auteur Janneke van der Meulen, Nederlands. Het verschaft praktische inzichten hoe je jezelf met behulp van de juiste natuurlijke, biologische voeding op korte en lange termijn en zowel je lichaam als geest, in topconditie krijgt.
• Het zelfhelend vermogen; Een revolutionair plan om je immuunsysteem te versterken en gezond ouder te worden. Auteurs Deepak Chopra en Rudolph E. Tanzi, Nederlands, 304 pagina’s. In “Het zelfhelend vermogen’ staat een zevendaags actieplan voor het ontwikkelen van een gezonde levensstijl. Een optimale gezondheid is belangrijker dan ooit. Daarmee zijn we beter beschermd tegen ouderdom, resistente bacteriën, epidemieën en schadelijke milieu-invloeden. De verantwoordelijkheid hiervoor berust bij onszelf.
• A.Vogel Echinaforce Tabletten – 80 Tabletten. Extra weerstand en sneller herstel na ziekte. Extract van Rode zonnehoed (Echinacea purpurea) kruid en wortel. Bevat melk (lactose).
• ChitoRhino neusdouche De effectieve neusdouche bij: Neusbijholte ontsteking (rhinosinusitis), Verkoudheid, Herstellen van een neusoperatie, Een verstopte neus wanneer men ziek is.

Terug