Gezond aankomen

 
Gezond aankomen richt zich op een gewenste gewichtstoename. Een passend voedingsadvies helpt bij een gezonde en gewenste stijging van het gewicht. Met gewichtstoename wordt het stijgen van het lichaamsgewicht bedoeld. In de volksmond wordt dit ook wel ‘aankomen’ genoemd. In deze voedingsdoelverdieping wordt uitgegaan van gewenste gewichtstoename. Het focust zich daarom op het gezond aankomen. Bij gewenst gewichtstoename of gezond aankomen is er veelal sprake van ondergewicht.
Ook kan iemand graag wat aankomen omdat hij of zij dat lichamelijk mooier vindt. Een bodybuilder of krachtsporter kan meer lichaamsgewicht willen. In dat geval is vooral de toename van spierweefsel belangrijk. Dat kan ook via de weg van gezond aankomen. Er hoeft dus niet altijd sprake te zijn van een te laag gewicht.
Als gewichtstoename ongewenst is, leidt dit vaak tot overgewicht. Gewichtstoename kan ook komen door medicijngebruik. Bepaalde medicijnen zorgen er voor dat er meer honger optreedt of vocht vastgehouden wordt. Vocht vasthouden wordt oedeem genoemd. Een bekend voorbeeld van een medicijn dat oedeem veroorzaakt is prednison. Prednison geeft als bijwerking een sterk hongergevoel en houdt ook vocht vast.
 

Ondergewicht en ondervoeding

Ondergewicht wordt ook wel ondervoeding genoemd. Toch is ondergewicht en ondervoeding niet hetzelfde. Ondergewicht is een te laag gewicht voor de lengte. Ondervoeding betekent dat er langere tijd te weinig voedingsstoffen het lichaam binnen zijn gekomen. Hierdoor zijn er tekorten ontstaan. Tekort aan voedingsstoffen wordt ook wel deficiënties genoemd. Dit kan er voor zorgen dat het lichaam bepaalde functies niet goed meer kan uitoefenen. Gezond aankomen is dan ook gewenst. Veel mensen met ondervoeding en ondergewicht hebben last van een verzwakt gevoel. Zowel ondergewicht als ondervoeding kan nadelig zijn voor de gezondheid. Een te laag gewicht kan lichamelijk en mentale klachten geven. Voorbeelden van mentale klachten zijn duizeligheid of concentratieproblemen. In Nederland heeft bijna 2% van de volwassenen ondergewicht. Dit zijn iets meer vrouwen dan mannen. Onder kinderen is het percentage aan ondergewicht een stuk hoger. Zo’n 12 á 13% van de kinderen tussen de 2 en 7 jaar heeft een te laag gewicht. Overigens is een te hoog gewicht ook een groot probleem. Meer de 17% van de kinderen van dezelfde leeftijd is te zwaar.
 
Het krijgen van een te laag gewicht kan meerdere oorzaken hebben. In veel gevallen ligt er een ziekte of aandoening aan ten grondslag. Er zijn ook gezonde personen die ondergewicht hebben. Dit kan bijvoorbeeld komen door het van nature hebben van een snelle stofwisseling. De stofwisseling zorgt voor de opname en verbranding van voedingsstoffen. Als deze snel verloopt, wordt energie ook sneller verbrandt.
 
Het gezond aankomen in gewicht kan erg lastig zijn. Het kan zelfs lastiger zijn dan afvallen. Deze personen worden door hun omgeving niet altijd begrepen. Aangezien veel mensen juiste te maken hebben met een te hoog gewicht. Zij zijn jaloers op een ‘mager’ persoon. Dit kan voor iemand met ondergewicht erg vervelend zijn.
 
Om te meten of er sprake is van ondergewicht bestaat de BMI (Body Mass Index). Dit wordt ook wel quetelet index genoemd. Body Mass Index is een rekensom die aangeeft of iemand een te laag, gezond of te hoog gewicht heeft. Het lichaamsgewicht in kilogrammen wordt gedeeld door het kwadraat van de lengte in meters.
 
Een voorbeeld: Iemand met een gewicht van 67 kilogram en een lengte van 1 meter 70 berekent zijn BMI als volgt: 67 : 1,70² = 23,2 De persoon in kwestie heeft dus een BMI van 23,2.
 
Het schema hieronder geeft aan of het gewicht past bij de lengte:

BMI
onder de 18,5	ondergewicht
18,5 – 24,9	gezond gewicht
25,0 – 29,9	matig overgewicht
30,0 – 34,9	obesitas

Oorzaken ondergewicht

Ondergewicht kan verschillende oorzaken hebben. Vaak is een ziekte de aanleiding. Vooral als er plotseling gewichtsverlies optreedt, kan er een nog niet vastgestelde ziekte zijn. Als er sprake is van een te laag gewicht kan dat drie hoofdoorzaken hebben:

1. Er is geen sprake van een aandoening, er komt te weinig voeding binnen; sommige mensen eten weinig. Dit kan meerdere redenen hebben. Bijvoorbeeld een drukke baan of te veel stress. Personen met een versnelde stofwisseling eten vaak te weinig voor wat zij verbranden. Veel ouderen kampen met een te laag gewicht. Vooral ouderen in bejaarde- of verzorgingstehuizen. Dit komt onder andere door eenzaamheid.
2. Een lichamelijke aandoening of ziekte; door ziekte is de behoefte aan voeding verhoogd. Als er bijvoorbeeld wonden zijn, heeft het lichaam meer voedingsstoffen nodig om de wond te herstellen. Bij een griep werkt het lichaam hard om het virus te bestrijden. Dit doet het lichaam onder andere door de lichaamstemperatuur te verhogen. Dit kost veel energie. Ook kan er een ziekte zijn aan bijvoorbeeld de darmen. Hierdoor kunnen voedingsstoffen soms niet goed worden opgenomen. Bij een ziekte of aandoening is de eetlust meestal verminderd. Er wordt dan vaak minder gegeten. Hierdoor daalt het gewicht snel. Met andere woorden, in tijden van ziekte is de behoefte aan voeding juist verhoogd. Onder het kopje Een te laag gewicht bij ziekte wordt meer uitleg gegeven over de relatie tussen gewicht en een ziekte of aandoening
3. Psychische aandoeningen; door psychische aandoeningen kan er minder gegeten worden dan wenselijk zou zijn. Denk aan eetstoornissen zoals Anorexia nervosa. Ook komt een te laag gewicht veel voor bij dementerenden of mensen met een depressie.

Een te laag gewicht bij ziekte

Bijna iedere ziekte kan er voor zorgen dat iemand afvalt. Dit komt voornamelijk door de verhoogde behoefte aan voedingsstoffen.
 
Er zijn een aantal ziekten waarbij gewichtsverlies veel voorkomt:

• Ziekte aan het spijsverteringskanaal: het spijsverteringskanaal wordt ook wel het maag-darmkanaal genoemd. Dit kanaal heeft als functie om voeding af te breken en voedingsstoffen op te nemen. Als er een ziekte aan dit kanaal is, kan dat het proces van voedselvertering verstoren. Een voorbeeld van een ziekte aan het maag-darmkanaal is de ziekte van Crohn. Deze ziekte kenmerkt zich door een chronische ontsteking. Deze ontsteking kan in het hele maagdarmkanaal voorkomen, maar zit meestal in de darmen. De darmen hebben als functie om voedingsstoffen op te nemen. Door een ontsteking kan het deze functie niet goed meer uitoefenen. Ook kan het voorkomen dat een deel van darm operatief is verwijderd. Er worden dan minder voedingsstoffen opgenomen;
• Kanker: kanker is een heftig ziekte. Deze ziekte vraagt veel energie van het lichaam. Ook behandelingen zoals een chemotherapie of bestraling kost veel energie. Extra voedingsstoffen zijn in dat geval hard nodig. Toch wordt er vaak minder gegeten. Dit komt onder andere doordat iemand zich verzwakt en misselijk voelt. Dit maakt het lastig om voldoende te eten. Het resultaat is dat iemand veel gaat afvallen. Vooral vormen van kanker in het maagdarmkanaal zorgen vaak voor veel gewichtsverlies. Kanker in de darm zorgt er bijvoorbeeld voor dat voedingsstoffen niet goed kunnen worden opgenomen;
• Leverziekten: De lever is een belangrijk, onmisbaar en groot orgaan in het lichaam. De lever vervult diverse functies. Het is met name betrokken bij de vertering, opslag en transport van voedingsstoffen. Een ziekte aan de lever is bijvoorbeeld hepatitis. Hierbij is de lever ontstoken. Wanneer de lever schade ondervindt door een ziekte, kan het zijn functie niet goed meer uitoefenen. Hierdoor kunnen voedingsstoffen soms niet goed meer worden verteerd. Daarbij voelen mensen met een leverziekte zich vaak ziek en verzwakt. Dit maakt het lastig om voldoende te eten;
• Anorexia Nervosa: deze psychische aandoening komt veel voor bij jonge vrouwen en meisjes in of rond de puberteit. Bij deze groep bestaat een afkerend beeld van het eigen lichaam. Vaak vinden zij zichzelf te dik en te lelijk. Dit resulteert in het niet of onvoldoende willen eten;
• HIV/aids: HIV is een virus en het is het voorstadium van aids. Personen die geïnfecteerd zijn met het HIV virus ondervinden vaak nog weinig klachten. Bij dit virus is het lichaam onvoldoende in staat om infecties te bestrijden. Het lichaam gebruikt het afweersysteem om infecties tegen te gaan. Het afweersysteem wordt ook wel immuunsysteem genoemd. Wanneer de fase van aids is aangebroken, lukt het niet meer de infecties te bestrijden. Deze infecties veroorzaken een ziek gevoel. Hierdoor gaan mensen onvoldoende eten. Daarnaast kost het bestrijden van de infectie meer energie. Dit is de reden dat veel mensen met aids een te laag gewicht krijgen.

Symptomen ongewenst gewichtsverlies

Als gewicht verloren wordt, is dat vaak snel merkbaar. Broeken zitten losser en botten worden zichtbaarder. Dit komt vooral omdat de vetreserves worden verbruikt als energie voor het lichaam. De meeste mensen hebben een bepaalde hoeveelheid vetreserves. Tot op zeker hoogte is dat gezond. Op die manier kan het lichaam in tijden van ziekten dit gebruiken als energiebron. Als de vetreserves op zijn, heeft het lichaam een nieuwe energiebron nodig. Het zal het lichaamseiwit gaan gebruiken. Lichaamseiwit zit vooral in spieren. Hierdoor worden spieren aangetast. Het is niet wenselijk om veel spieren te verliezen. Hierdoor verzwakt het lichaam. Ook organen zoals het hart en de lever bestaan voornamelijk uit eiwit. Als het lichaam te lang geen voeding krijgt worden zelfs de organen als energiebron gebruikt. In dat geval komt in iemand in levensgevaar.
 
Een te laag gewicht is vooral snel zichtbaar op de weegschaal. Regelmatig wegen geeft een duidelijk beeld van eventueel gewichtsverlies.
 
Andere symptomen waaraan ondergewicht kan worden herkend:

• gewrichtspijn;
• vermoeidheid;
• een dunne huid;
• een bleke, droge huid;
• droog haar wat eerder uitvalt.

Voeding en gezond aankomen

Om gezond in gewicht aan te komen is voeding erg belangrijk. Door de juiste en voldoende voeding te nemen kan er gewichtstoename bereikt worden. Deze voeding heeft twee kenmerken. Het is energierijk en eiwitrijk. Door eiwitrijk te eten kunnen de spieren worden gespaard. Nadat de vetvoorraad is verbruikt als energiebron gaat het lichaam spieren aanspreken als energiebron. Door voldoende eiwit te eten, blijven de spieren onaangetast of de aantasting blijft beperkt. Dit kan alleen als de totale voeding energierijk is. Met energierijk wordt bedoeld dat er voldoende kilocalorieën binnen komen. Naast eiwit zitten er koolhydraten en vetten in de voeding. Vooral koolhydraten worden gebruikt als energiebron om bijvoorbeeld te kunnen sporten. Koolhydraten zitten in bijvoorbeeld brood en aardappelen. Als er voldoende koolhydraten worden gegeten, worden er minder eiwitten aangesproken als energiebron. De eiwitten kunnen dan voor het onderhoudt van de spieren zorgen. Door meer te eten dan er verbrand wordt, kan er gewicht bijkomen. Er wordt dan voornamelijk lichaamsvet opgeslagen. Sport en beweging zorgen voor meer verbranding van kilocalorieën. Dit wil niet zeggen dat er niet gesport mag worden. Sport zorgt er ook voor dat spieren opgebouwd kunnen worden. Daarnaast stimuleert beweging de eetlust. De juiste voeding in combinatie met een actieve levensstijl kan daarom prima voor gewichtstoename zorgen.
 
Als er onvoldoende wordt gegeten, heeft dat meer nadelen dan alleen een los zittende broek. Er komen te weinig voedingsstoffen zoals vitaminen en mineralen binnen. Te weinig vitaminen maken iemand vatbaarder voor een virus of infectie. Met andere woorden, niet alleen de hoeveelheid voeding is belangrijk, ook de kwaliteit. Een gezonde en gevarieerde voeding zorgt er voor dat alle benodigde voedingsstoffen binnen komen. Soms maakt een ziekte of aandoening het onmogelijk om voldoende te eten.
 
Er bestaan enkele oplossingen om toch aan de benodigde voedingsstoffen te komen:

1. Drinkvoeding: drinkvoeding is een aanvulling op normale voeding in de vorm van een drank. Deze is vaak rijk aan kilocalorieën, vitaminen en mineralen. Tegenwoordig bestaan er vele smaken en soorten. In sommige gevallen wordt een drinkvoeding gebruikt om een maaltijd te vervangen. Wanneer iemand onvoldoende in staat in om normale voeding binnen te krijgen, wordt in combinatie met drinkvoeding, een sondevoeding aangelegd;
2. Sondevoeding, ofwel sonde: sondevoeding is een vloeibare voeding die door middel van een slangetje in het lichaam wordt gebracht. Het slangetje gaat via de neus richting de maag. Op deze manier kan de vloeibare voeding het lichaam binnen komen, zonder dat iemand hoeft te eten. Ondanks dat veel mensen een sonde vervelend vinden, kan het een goede oplossing zijn. Door een ziekte aan de maag of darmen kan zelfs een sonde onvoldoende voorzien in de behoefte aan voedingsstoffen. Dit kan bijvoorbeeld voorkomen als er een groot deel van de darmen is verwijder door bijvoorbeeld kanker. Het maagdarmkanaal is dan onvoldoende in staat om voedingsstoffen op te nemen. De enige oplossing hiervoor is TPV;
3. TPV: Totaal Parenterale Voeding is een voeding die niet door het maagdarmkanaal komt. Via een infuus komen voedingsstoffen direct in de bloedbaan. De voedingsstoffen zijn al volledig afgebroken.

Onderzoek ondergewicht

• Extreem dunne mensen hebben teveel DNA. DNA bevat in het lichaam erfelijke informatie. Onderzoekers hebben aangetoond dat er bij dunne mensen een stukje DNA te veel is. Als dat stukje aanwezig is, is er 8,3 keer meer kans om extreem ondergewicht te ontwikkelen.
• Bij ondergewicht is de kans op botontkalking groter. Botontkalking is hetzelfde als osteoporose. Hierbij worden de botten brozer en is de kans op botbreuken groter. Botontkalking komt veel voor bij bejaarden. Bejaarden hebben daarnaast vaak een laag gewicht. Dit maakt de kans op botbreuken groter.
• Ondergewicht bij jonge vrouwen kan voor onvruchtbaarheid zorgen. Vrouwen met een te laag gewicht kunnen moeilijker zwanger worden dan vrouwen met een gezond gewicht.

Externe informatie gezond aankomen of producten

We zijn extern onderstaande boeken en producten, betreffende gezond aankomen, voor u tegengekomen:

• Calorieen alfabet. Nederlands, 112 pagina’s. Zakboekje voor gezonde voeding, hulp bij afslanken, op gewicht blijven of aankomen. In dit boek de voedingswaarde per voedingsmiddel, uitgedrukt in de gebruikelijke kengetallen, zoals joules, calorieën, eiwitten, koolhydraten en vetten.
• Creative Calories and Recipes for Weight Gain. Auteurs Debbie Kaufman & Rd Cde Scher MS, Laurieann, Engels, 200 pagina’s. Featuring distinguished chefs.
• Yes, Your Child Can Gain Weight! Healthy, High Calorie Foods To Feed Your Underweight Child. e-BOOK. Auteur Sharon Millan, Engels.
• Lucovitaal Functional Food Gewichtstoename, Voedingssupplement.
• Lamberts Weight Gain Vanilla, Eiwitshake.

Terug