Hoge bloeddruk of hypertensie

 
Hoge bloeddruk is een belangrijke risicofactor voor hart- en vaatziekten. De schatting is dat wereldwijd 62% van de beroertes en 49% van de hart- en vaatziekten te wijten is aan een hoge bloeddruk. Hypertensie is een andere benaming voor een hoge bloeddruk. De verwachting is dat hypertensie de komende jaren een steeds groter probleem wordt. Onderzoekers denken dat in het jaar 2025 één op de drie volwassenen op de wereld een te hoge bloeddruk heeft. In Nederland heeft ongeveer 15% van de mensen een hoge bloeddruk.
 
Het hart is de motor van het lichaam. Dag in dag uit pompt het hart bloed door het lichaam. Het hart pompt door bij elke hartslag samen te trekken en te ontspannen. Dit veroorzaakt een bepaalde druk in de binnenkant van de bloedvaten. Deze druk wordt bloeddruk genoemd. De bloeddruk is onder te verdelen in bovendruk en onderdruk. Bij het samentrekken pompt het hart het bloed de slagaders in. Hierdoor neemt de druk in de bloedvaten toe. Dit wordt bovendruk ofwel systolische druk genoemd. Bij het ontspannen van het hart neemt de druk in de bloedvaten af. Deze druk wordt onderdruk ofwel diastolische druk genoemd. Een bloeddruk van 120 boven 80 is perfect. Hierbij geeft 120 de bovendruk aan en 80 de onderdruk. Voor gezonde personen zijn deze waarden optimaal. Voor ouderen gelden hogere waarden. Naarmate men ouder wordt stijgt de bloeddruk. Dit komt omdat de wanden van de bloedvaten hun soepelheid verliezen. Hierdoor stroomt het bloed minder makkelijk door de bloedvaten. Voor ouderen vanaf 80 jaar wordt gestreefd naar een bovendruk van 150-160. Voor mensen met diabetes of nierziekten gelden de normaalwaarden 130 boven 80. Een bloeddruk in rust van 140 boven 90 of hoger betekent hypertensie. Hierbij dient te zijn uitgegaan van het gemiddelde van twee metingen op verschillende tijdstippen. De bloeddruk is namelijk niet altijd even hoog. Verschillende factoren kunnen tijdelijk een verhoogde bloeddruk geven. Dit is bijvoorbeeld afhankelijk van lichaamshouding, beweging en stress. Ook is de bloeddruk in de ochtend en avond vaak iets lager dan in de middag.
 
Bij hypertensie is de druk in de bloedvaten hoger dan normaal. Op termijn kan deze constante druk de wanden van de bloedvaten beschadigen. Daarbij vergroot hypertensie het risico op slagaderverkalking. Een ander woord hiervoor is arteriosclerose of atheromatose. Slagaderverkalking is het dichtslibben van de bloedvaten door ophoping van vetachtige stoffen (zoals cholesterol). Deze vetachtige stoffen kunnen zich tegen de beschadigde vaatwanden makkelijker afzetten. Hierdoor slibben de vaten langzaam dicht. Dichtgeslibde bloedvaten verhogen de bloeddruk. Deze vicieuze cirkel maakt het voor het hart moeilijker het bloed rond te pompen. Op langer termijn kan dit leiden tot een hartinfarct, beroerte, nierziekten of netvliesbeschadigingen.
 

Symptomen hoge bloeddruk

Afhankelijk van de ernst van de verhoging van de bloeddruk kunnen er klachten ontstaan. Van een matige bloeddrukverhoging merkt men meestal niets. Hoofdpijn is vaak een van de eerste teken bij hypertensie. Hoofdpijn treedt met name op in de ochtend. De pijn is meestal voelbaar in het achterhoofd. Het kan in de loop van de dag toenemen.
 
Bij een extreem hoge bloeddruk (hoger dan 180 boven 110) kunnen de volgende klachten optreden:

• duizeligheid en licht gevoel in hoofd;
• misselijkheid en/of braken;
• kortademigheid;
• rusteloosheid;
• vermoeidheid;
• wazig zien;
• oorsuizen;
• bloedneuzen;
• hartkloppingen;
• bewusteloosheid.

Oorzaken hoge bloeddruk

In veel gevallen is de precieze oorzaak van een hypertensie niet bekend. Alleen in uitzonderlijke gevallen kan het wel duidelijk zijn. Bijvoorbeeld bij een nieraandoening. Daarnaast zijn er risicofactoren die een rol kunnen spelen in het ontstaan. Hoe meer risicofactoren, des te groter de kans op hart- en vaatziekten.
 
Risicofactoren zijn:

• leefstijlfactoren: Overmatig roken, overgewicht en stress;
• ziekten: Hart- en vaatziekten, suikerziekte (diabetes), nierziekten;
• voeding: Overmatig zoutgebruik, overmatig alcoholgebruik en te veel koffie werken bloeddruk verhogend;
• leeftijd: Het risico op hypertensie neemt toe met de leeftijd. Vooral ouderen hebben er vaker last van. Bij kinderen is een hypertensie zeldzaam;
• medicijnen: Van bepaalde medicijnen is bekend dat het de bloeddruk kan verhogen. Denk bijvoorbeeld aan de anticonceptiepil of sommige pijnstillers;
• geslacht: Op jonge en middelbare leeftijd krijgen meer mannen dan vrouwen te maken met een hypertensie. Bij vrouwen kan tijdens de zwangerschap een hypertensie voorkomen.
• erfelijkheid: Hypertensie kan in sommige families vaker voorkomen.
• een combinatie van bovenstaande factoren.

Voeding en hoge bloeddruk

Bij hypertensie kunnen medicijnen worden voorgeschreven. Het hangt van de omstandigheden af of bloeddrukverlagende medicijnen zinvol zijn. De arts zal hiervoor kijken naar de ernst van de verhoging, de risicofactoren en het geschatte risico op hart- en vaatziekten. Meestal is het advies de leefstijl te veranderen. Een gezonde leefstijl kan de bloeddruk verlagen. Met goede voeding en voldoende beweging kan overgewicht worden voorkomen of verminderd. Bovendien zorgt beweging voor ontspanning. Dit draagt bij aan het verminderen of voorkomen van stress. Roken werkt bloeddruk verhogend. Sigaretten bevatten het stofje nicotine. Via de rook komt nicotine in het bloed. Hier zorgt het ervoor dat de bloedvaten vernauwen. Daarbij zorgt nicotine voor een verhoogde hartslag. Deze aspecten samen zorgen voor een stijging van de bloeddruk.
 
Daarnaast speelt de voeding een belangrijke rol. Te veel zout werkt bloeddruk verhogend. Om die reden kan het eten van minder zout de hypertensie verlagen. Dit kan met behulp van een natriumbeperkt dieet. Dit dieet houdt in dat de voeding per dag niet meer dan 2.400 milligram natrium bevat. 1 milligram is 0,001 gram. Natrium is een onderdeel van zout. Het is vooral het natrium in het zout dat de bloeddruk doet stijgen. Te veel natrium kan dus de bloeddruk verhogen. Toch heeft het lichaam een bepaalde hoeveelheid zout/natrium nodig. Zout vervult in het lichaam diverse functies. Het speelt een belangrijke rol bij het regelen van de vochtbalans. Vocht transporteert voedingsstoffen. Daarnaast is zout betrokken bij de prikkeling van zenuwen en het samentrekken van spieren.
 
Andere voedingsstoffen die een rol spelen bij de bloeddruk zijn:

• Kalium: Kalium is een mineraal dat samen met natrium de vochtbalans en de bloeddruk in het lichaam regelt. Kalium gaat het bloeddruk verhogende effect van natrium tegen. Om die reden werkt het bloeddrukverlagend. Bovendien beschermt het tegen hartritmestoornissen.
• Drop: Het eten van veel drop kan de bloeddruk verhogen. Het stofje dat hiervoor verantwoordelijk is, is glycyrrhizinezuur. Ook zoethout bevat deze stof. Daarnaast bevatten alle soorten drop natrium.
• Alcohol: matig alcoholgebruik verlaagt het risico op slagaderverkalking en hart- en vaatziekten.

Bovendien helpt het om de kans op hart- en vaatziekten te verkleinen. Via de voeding kan dit door te letten op de inname van vet en voedingsvezels.

• Vet: Er zijn verschillende soorten vetten. Gezonde en ongezonde vetten. Onverzadigde vetten zijn gezonde vetten. Een voorbeeld van onverzadigd vet is omega-3. Dit vet zit in bepaalde vissoorten. Het kan de kans op hart- en vaatziekten verlagen. Verzadigde vetten en transvetten zijn ongezonde vetten. Transvetten zijn bijproducten van het industrieel harden van vet. Harden is het omzetten van een vloeibare olie in een vast vet. Beide vetsoorten zijn slecht voor de gezondheid. Deze vetten kunnen de kans op hart- en vaatziekten vergroten.
• Voedingsvezels: In beperkte mate verlagen voedingsvezels de bloeddruk. Vezels beschermen vooral tegen hart- en vaatziekten. Ook heeft het een gunstig effect op het totaal cholesterolgehalte.

Onderzoek hoge bloeddruk

• Mannen met hypertensie maken minder testosteron aan. Dat blijkt uit Italiaans onderzoek. In vergelijking met mannen met een gezonde bloeddruk hebben deze mannen een kwart minder vaak seks. Overigens zorgt een verlaging van de bloeddruk niet automatisch voor aanmaak van meer testosteron.
• Onderzoek toont aan dat extra eiwit de bloeddruk bij overgewicht verlaagt. Vooral plantaardige eiwitten blijken veel bloeddrukverlagende stoffen te bevatten.
• Cacao bevat stoffen die ervoor zorgen dat de druk op bloedvaten afneemt. Hierdoor kan het bloed makkelijker stromen. Dit zorgt voor een daling van de bloeddruk. Dat blijkt uit onderzoek. Het effect op langer termijn is echter niet bekend. Daarvoor duurde het onderzoek tekort. Bovendien is het vaak onbekend hoeveel van die bloed verlagende stoffen erin één reep chocolade zitten. Opgemerkt dient te worden dat het eten van te veel chocolade kan leiden tot overgewicht. Overgewicht is weer een risicofactor voor hypertensie.
• Mensen met een laag inkomen hebben een grotere kans op hypertensie. Dat blijkt uit Zweeds onderzoek onder tweelingen. Bij mensen die hoger op de sociale ladder stonden, bleek het risico op hypertensie met 20% te dalen.
• Chilipepers kunnen de bloeddruk op lange termijn verlagen. Dat blijkt uit Chinees onderzoek. Het stofje dat de chilipepers heet maakt, blijkt de bloedvaten te verwijden. Hierdoor daalt de bloeddruk.
• Met veel vitamine C of ascorbinezuur zou de bloeddruk iets verlaagd kunnen worden. Onderzoeken naar vitamine C en de bloeddruk laten echter gemengde resultaten zien. Om die reden is meer onderzoek nodig.
• Het is bekend dat de anticonceptiepil een verhoogd risico geeft op hypertensie. Nieuw onderzoek laat zien dat dit effect al speelt bij meisjes op jonge leeftijd. Tieners die de pil slikken lopen een grote kans om op latere leeftijd hypertensie te krijgen.
• Zwangere vrouwen die snurken hebben een grotere kans op een hypertensie. Dat blijkt uit onderzoek. Ongeveer een kwart van de vrouwen die tijdens de zwangerschap snurkte bleek een twee keer grotere kans op hypertensie te hebben. Dit in vergelijking met vrouwen die niet snurkten.

Externe informatie hoge bloeddruk of producten

We zijn extern onderstaande boeken, betreffende hoge bloeddruk, voor u tegengekomen:

• Uw voedingsplan. Nederlands, 84 pagina’s, DietCetera. Geeft concrete adviezen en aanwijzingen om hogere bloeddruk tegen te gaan of te verlagen.
• Hogere bloeddruk. Nederlands, 130 pagina’s, Stichting September. Gericht op en bedoeld om mensen met hypertensie en hun naasten, alle benodigde informatie en ondersteuning te bieden. Onderwerpen zijn onder andere: wat is hypertensie, diagnose en behandeling, leefstijl aanpassen, andere risicofactoren, behandeling, hypertensie nader bekeken en hulp en steun.
• Leven Met Hoge Bloeddruk. Auteur Sarah Brewer, Nederlands, 180 pagina’s. Dit boek door een Britse arts verstrekt informatie die nodig is om op een natuurlijke manier hypertensie binnen veilige grenzen te houden. Deze holistische benadering is opgezet als aanvulling op de behandeling van de huisarts.
• Uw Bloeddruk De Baas. Nederlands, 256 pagina’s, The Readers Digest. Aan bod komen: de juiste voeding, beweging als medicijn, stress afbouwen, kleine en grote zonden (roken, drank, koffie). Een leidraad voor geneesmiddelen, het D(ietary) A(pproaches) to S(top) H(ypertension) = DASH-dieet en contactadressen.
• Het DASH Dieet eBook is het 1e Nederlandstalige eBook met recepten en uitleg over het DASH Dieet. Mensen zoeken het DASH Dieet omdat het bewezen een bloeddruk verlagende werking heeft. 101 recepten direct in uw mail.
• Heart Support is een unieke samenstelling voor hart en vaten, omdat het niet één bijzondere stof zoals rode gist rijst bevat, maar een breeds scala aan dat soort stoffen, zoals Q10, kaneel, granaatappel, gymnema sylvestre en nog veel meer, die tezamen een completere functionaliteit voor je hart en bloedvaten verzorgen. De ingrediënten zijn van hoogwaardige kwaliteit en optimaal gedoseerd.

Weten hoe en welke voeding hoge bloeddruk kan tegengaan of kan verlagen?

De door uw DietCetera diëtist uitgeschreven voedingsadviezen kunt u eenvoudig via onderstaande ‘diensten voor dit voedingsdoel’ bestellen. De adviezen zijn specifiek gericht op volwassenen van 18 t/m 70 jaar.

Bestel dit voedingsdoel

Terug